Γράφω στην προηγούμενη ανάρτηση: “Δεν νομίζω ότι πιστεύει κανείς σήμερα, πως ο Ιησούς ήταν πραγματικά Θεός. ” Και βέβαια θα πει κάποιος δεν ξέρεις τι λες. Όμως ήδη αμέσως παρακάτω σημειώνω: “ Στο βιβλίο μου όμως μιλώ για πολύ περισσότερους άλλους, που στην πράξη αλλά και στην διδασκαλία τους έχουν μετατρέψει τον Χριστό σε ένα άψυχο είδωλο.” Ας μιλήσω λίγο περισσότερο γι’ αυτό.Για τον Χριστό μας μιλά η χριστιανική Εκκλησία. Κήρυττε γι’ Αυτόν επί αιώνες. Δεν έλεγε όμως ότι πιστέψτε στον Χριστό, είναι ένας ωφέλιμος μύθος, ένα χρήσιμο σύμβολο που γεμίζει με αισιοδοξία την ζωή των ανθρώπων. Δεν τον πρότεινε ως την πηγή ωραίων και υψηλών βιωμάτων, ως καθάρσιο των ψυχικών αδιεξόδων, η ως μια πηγή ηθικής έμπνευσης και πρότυπο για την ζωή μας. Οι μάρτυρες δεν μαρτύρησαν για όλα αυτά και οι ιεραπόστολοι δεν έλεγαν στους ειδωλολάτρες, ελάτε σε εμάς, σας προσφέρουμε υψηλότερης ποιότητας βιώματα. Όχι επί αιώνες η Εκκλησία έλεγε άλλα. Έλεγε ότι ο Χριστός είναι η μόνη Αλήθεια, η μόνη οδός σωτηρίας, μόνο όποιος πιστέψει σε αυτόν σώζεται και όποιος δεν πιστέψει χάνεται στην κόλαση. Σταδιακά δε περιέγραψε και το τι είναι ο Χριστός και ποια η οδός της σωτηρίας με μεγάλη ακρίβεια. Ο εκκλησιαστικός και ευαγγελικός λόγος ήταν μαχαίρι κοφτερό που έκοβε στα δύο τον κόσμο και την ζωή. Από δεξιά η σωτηρία και από αριστερά η απώλεια. Αλλοίμονο σε αυτόν που δεν πίστευε και ζούσε με απόλυτη ακρίβεια…
Αυτός ο Χριστός έχει πάψει να υπάρχει. Μάλλον υπάρχει μόνο για αυτούς που οι άλλοι χριστιανοί ονομάζουν ακραίους ή γραφικούς. Δεν θυμάμαι να έχω συναντήσει τα τελευταία πολλά χρόνια, από κοντά κάποιον τέτοιο (ακραίο ή γραφικό) χριστιανό. Η συντριπτική πλειοψηφία των χριστιανών πιστεύουν σε ένα Χριστό δικής τους κοπής. Σε ένα Χριστό είδωλο, ένα βίωμα, ένα σύμβολο, μια ηθική αξία.
Δεν λέω ότι αυτό είναι κακό. Μπορεί απεναντίας και να είναι καλό.
Είναι όμως απαραίτητο να πιστεύουμε σε είδωλα; Και αν είναι απαραίτητο, δεν μπορούμε άραγε να δεχτούμε ότι τα είδωλα είναι …είδωλα;
Για φανταστείτε να αποδεχτείτε ότι το είδωλο που πιστεύετε είναι …είδωλο. Πόσο πιο θετικά, δημιουργικά μπορεί να λειτουργήσει μέσα στον ζωή σας! Χωρίς τις ενοχές που παράγει η οντολογικοποίηση της πίστης!
Στ’ αλήθεια πιστεύετε ότι είμαστε, (Εμείς οι Έλληνες) άνθρωποι ανώτερης τάξης από τους απανταχού της γης ειδωλολάτρες;
Ξέρεις τι αναλογίζομαι Αρσένιε; Εγώ π.χ. έχω αφιερώσει στην εκκλησία πολύ περισσότερο δυναμικό απ' όσο θα ήθελα να έχω κάνει στη ζωή μου. Μάλιστα, υπάρχει ένα μέρος του εαυτού μου που ντρέπεται βαθιά γι' αυτή μου τη σπατάλη (αν και αν νομίζω πως ο βασικότερος λόγος για τον οποίο το έκανα είχε μια γνησιότητα για την οποία δεν ντρέπομαι).
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ζήτημα είναι πως, από ένα σημείο και πέρα, το να γκρινιάζω εσαεί π.χ. για το χάλι ή τα ψέμματα της εκκλησίας, το αντιλαμβάνομαι ως ανωριμότητα εκ μέρους μου.
Αντ' αυτού προσπαθώ να λέω στον εαυτό μου: "Ωραία, έστω και καθυστερημένα, σταμάτα ν' ασχολείσαι μαζί της! Κι αντί να να γκρινιάζεις και να ετεροκαθορίζεσαι -έστω και με "αρνητικό" τρόπο- ανάλαβε τις ευθύνες σου: Μην ασχολείσαι με την εκκλησία και νοηματοδότησε όση ζωή σου μένει όπως εσύ θέλεις... Σ’ εμποδίζει κανείς;".
Μήπως θα μπορούσε κανείς να πει κάτι αντίστοιχο και για σένα; Ναι μεν έχεις αφήσει την εκκλησία, αλλά η διαρκής ενασχόληση μαζί της δεν αποτελεί έναν ετεροκαθορισμό; Δεν σ' εμποδίζει να αφήσεις τα λάθη πίσω και να προχωρήσεις στη ζωή πιο πέρα;...
Με ενδιαφέρον θα περιμένω απάντηση. :-)
Καλό βράδυ
Νομίζω ότι προβάλλεις δικά σου θέματα σε μένα. Κάθε άλλο παρά ασχολούμαι διαρκώς με την Εκκλησία. Το ότι έγραψα ένα βιβλίο σαν το Σοκ και Δέος σημαίνει ότι όντως ένα διάστημα, λιγότερο από ένα χρόνο, ανάμεσα στις άλλες ασχολίες μου ήταν και αυτό. Μετά από την έκδοσή του είναι φυσικό να ασχοληθώ με αυτό, αλλά κάθε άλλο παρά ασχολούμαι μόνο με αυτό, ή καθορίζομαι από αυτό! Με πόσα άλλα ασχολούμαι θα δείξει ...το μέλλον!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε κάθε περίπτωση αυτό που ενδεχομένως να ισχύει για σένα, δεν είναι αναγκαίο να ισχύει και για μένα...
Θα συνεχίσω λοιπόν να ασχολούμαι με την Εκκλησία όταν μου φαίνεται ότι έχω κάτι να πω! Η Εκκλησία είναι κομάτι της ελληνικής κοινωνίας στην οποία ζω.
"Αλλοίμονο σε αυτόν που δεν πίστευε και ζούσε με απόλυτη ακρίβεια…"
ΑπάντησηΔιαγραφήΕμένα αυτό δεν μου φαίνεται ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής των ανθρώπων. Οι περισσότεροι άνθρωποι τα παλαιότερα χρόνια δεν είχαν τη συνήθη σχολική εκπαίδευση και άρα δεν σκέφτονταν με τον αυστηρό τρόπο με τον οποίο σκέφτονταν οι πολύ πολύ λιγότεροι θεολόγοι. Και αυτό φαίνεται και από την επιβίωση πλήθους λαικών παραδόσεων και εθίμων που δεν ταιριάζουν στον τρόπο σκέψης της αυστηρής λογικής.
Ισχυρίζεσαι σοβαρά ότι οι μάρτυρες πήγαιναν στο μαρτύριο επειδή κάποιος τους απέδειξε με (λανθασμένα όπως υποστηρίζεις) επιχειρήματα ότι ο Χριστός είναι Θεός και είναι ο μόνος που σώζει; Προφανώς, κάποιοι τουλάχιστον, πείστηκαν κάπως ότι ο Χριστός ήταν η Αλήθεια και ο Σωτήρας τους αλλά αυτό δεν μπορεί να ήταν θεολογικά επιχειρήματα παρά (ίσως) για αυτούς που είχαν υψηλότερη παιδεία. Δεν είναι πιο λογικό ότι για τους άλλους ήταν το ότι βίωσαν στο πλαίσιο της Εκκλησίας ένα τρόπο ζωής και μια ποιότητα ζωής που με τίποτε δεν ήθελαν να χάσουν;
Αυτός ο α-Χριστος χριστιανισμός τον οποίο καταγγέλεις αγαπητέ κ. Μέσκο υπήρχε από πάντα και υπάρχει με τις ευλογίες του Κυρίου. Για δες τι λέει ο Σεραφείμ του Σαρώφ:
ΑπάντησηΔιαγραφήΈνα πράγμα θα σας πω και αυτό είναι το πιο βασικό: «Αν ο ίδιος ο Κύριος και η Παναγία, δεν μου φανέρωναν την ζωή σας, δεν θα πίστευα ότι μπορεί να υπάρχει μια τέτοια ζωή! Ο Κύριος μου είπε ότι στη ζωή σας τα πνευματικά με τα κοσμικά και τα κοσμικά με τα πνευματικά είναι τόσο στενά συνδεδεμένα, ώστε είναι αδύνατον να ξεχωρίσουμε το ένα από το άλλο, και ότι Αυτός ο ίδιος αποφάσισε να έχετε μια τέτοια ζωή και ότι η ανθρωπότητα στο μέλλον θα ακολουθήσει αυτόν ακριβώς το δρόμο, αν θελήσει να σωθεί, και ότι όλα αυτά είναι σύμφωνα με το θέλημα Του, και ότι μόνο γι’ αυτό το λόγο μου επιτρέπει να σας αποκαλύψω κάτι από τη ζωή σας, για να μην χαθείτε βλέποντας τόσες δυσκολίες στο δρόμο σας».
Δεν το στέλνουμε για να το διαβάσεις εσύ, αλλά για όσους από περιέργεια επισκέπτονται το blog σου.
Ποια είναι η ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής είναι ένα ερώτημα που έτσι όπως το θέτεις έχει άπειρες αλλά και καμιά απάντηση. Αν θέλεις μπορείς να ασχοληθείς με τα πρώτα χρόνια του χριστιανισμού και θα δεις ότι τα πράγματα είναι έτσι όπως τα λέω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσο και αν σου φαίνεται παράδοξο οι άνθρωποι των πρώτων αιώνων είχαν τεράστιο ενδιαφέρον για τις θεολογικές διαμάχες και διατυπώσεις. Πράγματι οι μάρτυρες πήγαιναν στο μαρτύριο για να μην αποδεχτούν μια αντίληψη περί του Χριστού διαφορετική από αυτήν που πίστευαν ότι είναι η ορθόδοξη. Υπάρχουν άπειρες μαρτυρίες για αυτό. Πέραν των άλλων οι ρωμαίοι κρατούσαν πρακτικά από τις δίκες και έχουμε αυθεντικούς διαλόγους μεταξύ χριστιανών και δικαστών!
Η ιδέα της “βίωσης” μέσα σε μια κοινότητα είναι προβολή σύγχρονων ιδεών στο παρελθόν. Υπάρχουν τόσα κείμενα αποστολικών πατέρων, απολογητών και θεολόγων των πρώτων 4 αιώνων, αλλά και μεταγενέστερα που διηγούνται άλλην ιστορία.
Μετά τον Κωνσταντίνο εισέρχονται στην Εκκλησία και πλήθη ανθρώπων που εν πολλοίς παραμένουν παγανιστές, η Εκκλησία παύει να έχει ομοιογένεια, και η ιστορία γίνεται ακόμα πιο πολύπλοκη. Είναι ενδιαφέρουσα η ανάλυση που κάνει ο Rodney Stark στο, Η Διάδοση του Χριστιανισμού, εκδόσεις Άρτος Ζωής. Γενικά για όλα αυτά υπάρχει άφθονη βιβλιογραφία, πέραν των ίδιων των πηγών, που εγώ κατά κύριο λόγο έχω υπ’ όψιν μου.
"Όσο και αν σου φαίνεται παράδοξο οι άνθρωποι των πρώτων αιώνων είχαν τεράστιο ενδιαφέρον για τις θεολογικές διαμάχες και διατυπώσεις. ¨"
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίμαι ενήμερος για το ενδιαφέρον αυτό, όπως και για το ότι οι μάρτυρες δεν ήταν διατεθιμένοι να πουν ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός ή ότι είναι απλά μια "πρόταση ζωής".
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η βασική τους θέση ξεκινούσε από ότι είχαν πειστεί για τη θεολογική ορθότητα των θέσεών τους με επιχειρήματα. Ζούσαν σε κοινότητες(εκκλησίες) κάποια πράγματα που τους έκαναν να μένουν πιστοί στις διατυπώσεις των πιο λόγιων μελών των εκκλησιών. Ακόμα ζούσαν εκτός εκκλησίας -τα πιο ταπεινά μέλη της εκκλησίας- ένα ρατσισμό όχι θεωρητικό αλλά πρακτικότατο (μπορείς να διαβάσεις στο Pagans and Christians του Fox σχετικά).
Αν δει κανείς τις θέσεις τους εκτός των εμπειριών αυτών τότε παρουσιάζονται ως "κολλημένοι".
Και γιατί θα πρέπει ντε και καλά να μην είναι κολλημένοι;
ΑπάντησηΔιαγραφήΒεβαιότατα υπάρχει μια συνολική, όχι μόνο από τους αμόρφωτους, στάση που με τα σημερινά κριτήρια μπορεί να χαρακτηρισθεί ρατσιστική.
Είναι όμως αυτό δικαιολογία για να είναι κανείς σήμερα, με τα σημερινά κριτήρια, ρατσιστής. Προσωπικά λέω όχι!
κ. Αμέθυστο,
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπειδή το διαβάζω και εγώ, έχω να παρατηρήσω ότι ένας Κύριος που αρέσκεται στον χυλό του α-Χριστου χριστιανισμού, που δεν καταγγέλω αλλά περιγράφω, δεν αξίζει να ονομάζεται Θεός!
Η υποστήριξη της άποψής σου με το κείμενο που παραθέτεις είναι τουλάχιστον άτυχη:
1. Γιατί η χρήση απόψεων ανθρώπων του παρελθόντος, ως αποδεικτικά στοιχεία της ορθότητας απόψεων που διατυπώνονται σήμερα είναι αδόκιμος. Κανείς δεν μπορεί να μας βεβαιώσει ότι ο άγιος Σεραφείμ θα συμφωνούσε με αυτό που λες.
2. Γιατί στο κείμενο που αναφέρεις ο άγιος Σεραφείμ μιλά σε κάποιον που σκέπτεται να γίνει μοναχός και του λέει ότι θα πρέπει να μάθει να συνδυάζει τα κοσμικά με τα πνευματικά και για να τον ενθαρύνει του λέει ότι αυτός είναι ο δρόμος των πολλών. Είναι μια άποψη που συναντά κανείς συχνά στην ασκητική γραμματεία και που στοχεύει στην εξισορρόπηση της απόλυτης προτεραιότητας που συνήθως δίδεται στην μοναχική ζωή.
Δεν έχει λοιπόν καμιά σχέση με το θέμα που συζητώ.
Φαίνεται πως σε όλες τις εποχές οι περιισσότεροι άνθρωποι είχαν ανάγκη να πιστεύουν σε κάτι και ας ήταν είδωλο. Για το σήμερα πάντως νομίζω ότι υπάρχουν και άνθρωποι που δεν χρειάζονται κανένα είδωλο για να ζήσουν. Η κατάρρευση του χριστιανικού μύθου καμία ανάγκη δεν δημιουργεί για την ανατικατάστασή της από άλλο μύθο. Η εκκλησία προφανώς θα συνεχίσει να πορεύεται με τα δόγματά της και την πίστη της. Καμία αντίρρηση δεν υπάρχει σε κάτι τέτοιο. Εκείνο που δεν μπορεί πλέον να κάνει είναι το να μονοπωλεί την αποκλειστικότητα της ερμηνείας του Ιησού. Δίπλα στη δική της εκδοχή δικαιούται καθένας που δεν ανήκει στην εκκλησία να εκφέρει τη δική του εκδοχή.
ΑπάντησηΔιαγραφή@ Άρης Κ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το δικαίωμα το είχαμε από πάντοτε. Η ταύτιση της εκκλησίας με την πολιτική στα πλαίσια της παραδοσιακής ελληνικής κοινωνίας, έδινε στην Εκκλησία την δυνατότητα να πνίγει αυτό το δικαίωμα. Όμως τα πράγματα άλλαξαν και έπεται η συνέχεια...
Αγαπητέ κ. Μέσκο,
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι βέβαιο ότι δεν σας λείπει το θάρρος και η παρρησία, αφού κάνατε ένα πολύ σημαντικό βήμα να παραιτηθείτε απο την ιερωσύνη, γεγονός που πέρα απο την ευθύτητα του χαρακτήρα σας φανερώνει αυτοσεβασμό, αλλά και...σεβασμό στην εκκλησία.
Λύστε, αν έχετε την καλωσύνη, μια απορία μου: υπήρξε εποχή κατά την οποία ο Χριστός έγινε δεκτός απο τον κόσμο; Δεν έχει αποτύχει ο Χριστιανισμός σε παγκόσμιο επίπεδο; Δεν έχει τα χάλια της η Ορθόδοξη Εκκλησία; Παρά ταύτα, όμως, η βεβαιότητα ότι ο Χριστός είναι η αλήθεια πηγάζει μέσα απο κάθε καρδιά που μπορεί να κατέβει στον προσωπικό της Άδη και να μην απελπίζεται. Αυτή η μαρτυρία της ελπίδος βεβαιώνει για τον Χριστό ως αλήθεια πέρα απο τα λάθη, το τραγικό έλλειμμα, την απελπιστική ανεπάρκεια των ανθρώπων της εκκλησίας, ένας απο τους οποίους είναι και ο γράφων, που τρέφει για εσάς βαθιά εκτίμηση, για την τόλμη και την ειλικρίνεια να παραδέχεστε πως είστε ακόμη σε αναζήτηση του αληθινού. Αλοίμονο σε εκείνους που λιμνάζουν στα αγκυροβόλια...
@ Ανώνυμο
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ για τα ευγενικά σας λόγια. θα προσπαθήσω να απαντήσω στο ερώτημά σας.
1. Βεβαίως υπήρξε εποχή που ο Χριστός έγινε δεκτός από τον (μεσογειακό) κόσμο. Η ύστερη αρχαιότητα και ο μεσαίωνας.
2. Ο χριστιανισμός έχει από μια άποψη έχει αποτύχει ολοκληρωτικά σε σχέση με τις επαγγελίες του. Τίποτα από όσα υποσχέθηκε δεν πραγματοποιήθηκε. Για αυτόν τον λόγο επιζητεί την δικαίωση είτε στα έσχατα είτε στον ούτως ή άλλως απροσδιόριστο χώρο του ανθρώπινου ψυχισμού. Αυτό δεν σημαίνει ότι, εν γένει, απέτυχε. Στην πραγματικότητα είναι η μακράν πλέον πετυχημένη θρησκεία του πλανήτη Γη.
3. Η ορθόδοξη εκκλησία είναι το πλέον οπισθοδρομικό κομάτι του, σχεδόν από κάθε άποψη.
4. Ο χριστιανισμός είναι λοιπόν μια έννοια πολύπλοκη και πολυεπίπεδη και δεν μπορεί κανείς να αποφανθεί για αυτόν απλουστευτικά. Αυτή είναι η άποψή μου.
5. Είναι αναληθές ότι "κάθε καρδιά που μπορεί να κατέβει στον προσωπικό της Άδη και να μην απελπίζεται" έχει την "βεβαιότητα ότι ο Χριστός είναι η αλήθεια". Στον κόσμο μας υπάρχουν εκατομμύρια τέτοιες καρδιές που εν τούτοις δεν πιστεύουν ότι ο Χριστός είναι η αλήθεια.
6. Στην εποχή μας, ίσως περισσότερες τέτοιες καρδιές να πιστεύουν στον Αλλάχ, παρά στον Χριστό, χωρίς αυτό να σημαίνει κάτι για την αλήθεια είτε του Αλλάχ είτε του Χριστού.
7. Η Πίστη παίζει και θα παίζει τεράστιο ρόλο στην ζωή των ανθρώπων. Οι τρόποι όμως με τους οποίους στο παρελθόν, σε ολόκληρο τον πλανήτη, οι άνθρωποι κατανόησαν και ερμήνευσαν τον Πίστη τους είναι λανθασμένοι και σταδιακά η Πίστη παίρνει νέες μορφές.
Μια τέτοια νέα μορφή θα μπορούσε να είναι ένας Χριστός, σύμβολο, απαλλαγμένος από το δογματικό και ιστορικό φορτίο του παρελθόντος. Η παρουσίαση όμως ενός τέτοιου Χριστού δεν είναι δική μου δουλειά!