Για μένα η τέχνη και ειδικά ο κινηματογράφος είναι μεγάλο σχολείο. Δεν έχω ειδικές γνώσεις για να κρίνω την σκηνοθεσία ή την ηθοποιία. Δεν πολυασχολούμαι με αυτά, αφήνομαι κυριολεκτικά στην θέα της ταινίας. Το μόνο που θέλω είναι η ποιότητα στην εικόνα. Αυτό που πάντα τραβάει την προσοχή μου είναι το παιχνίδι που κρύβεται πίσω από την ιστορία, πίσω από την δράση, το νόημα, το μήνυμα, η άλλη οπτική, αυτό που δεν ξέρω, αυτό που γίνεται αφορμή να σκεφτώ, το βίωμα που νοιώθω, πάνω από όλα αυτό.
Όσο πιο άγνωστα σε μένα είναι όλα αυτά τόσο περισσότερο με συναρπάζει μια ταινία. Πολλές φορές όμως με συναρπάζει μια ταινία γιατί σε αυτήν αναγνωρίζω οπτικοποιημένες πραγματικότητες που με έχουν απασχολήσει ιδιαίτερα, όπως συμβαίνει με τις ταινίες Ανταλλαγή και Αμφιβολία για τις οποίες, αφού τις ξαναδώ θα μιλήσω ειδικά. Πιστεύω ότι στις περιπτώσεις αυτές ο μέσος θεατής δεν θα αισθανθεί τίποτα από αυτά που συνάρπασαν εμένα…
Είδα λοιπόν μια ταινία, την κατέβασα και την είδα, δεν ξέρω αν κυκλοφόρησε στα ελληνικά ούτε ποιος ο ελληνικός τίτλος της. The day Earth stood still. Το σενάριο ήταν κάπως έτσι: Ξαφνικά εμφανίζονται εξωγήινοι που προσεδαφίζονται στο Central Park όντας παντοδύναμοι αλλά όχι επιθετικοί. Ήρθαν να εξαφανίσουν το ανθρώπινο είδος γιατί απειλεί την ύπαρξη της Γης και καθώς δεν υπάρχουν πολλοί τέτοιοι πλανήτες στο σύμπαν συμφέρει να χαθεί ένας είδος (οι άνθρωποι) και να σωθεί ο πλανήτης Γη. Η καταστροφή αρχίζει αλλά παράλληλα μια (οπωσδήποτε πολύ όμορφη) επιστήμων με το υιοθετημένο (μιγάδικο) παιδάκι της προσπαθούν και τελικά πείθουν τον (οπωσδήποτε πολύ όμορφο) εξωγήινο που κατοικεί σε σώμα ανθρώπινο, να σταματήσει το κακό. (συνήθως τα τρίο στον κινηματογράφο δεν είναι κανονική οικογένεια, Αυτός, Αυτή και το παιδί κάποιων άλλων). Το κακό σταματά αλλά με τίμημα (at a price!) την απώλεια του τεχνολογικού εξοπλισμού των ανθρώπων…
Δεν ξέρω τι θα πουν οι ειδικοί για την ταινία, αλλά εγώ χάθηκα μέσα σε αυτήν. Όταν τέλειωσε, έπεσαν οι τίτλοι του τέλους, ένοιωσα ένα βίωμα που με έκανε να γράψω όλα αυτά. Ζώντας άμεσα την αίσθηση της ολικής καταστροφής ένοιωσα την ζωή με ένα τελείως διαφορετικό τρόπο. Όλες οι αξιολογήσεις άλλαξαν, το τι είναι σημαντικό και τι όχι πήρε τελείως διαφορετικό νόημα. Για δευτερόλεπτα ένοιωθα βαθιά ότι πλήθος “σημαντικών” πραγμάτων είναι εντελώς ασήμαντα και μου φαινόταν παράξενο το γεγονός ότι τα έδινα σημασία… Αυτό το βίωμα, σε αυτήν την ένταση δεν περιγράφεται…
Αυτή είναι η αξία του θανάτου. Δεν θα πω ότι γι’ αυτό έδωσε ο Θεός τον θάνατο. Αυτή η σκέψη μου φαίνεται αστεία. Ο θάνατος είναι το απόλυτο κακό και τίποτα δεν τον δικαιολογεί. Όμως, όπως κάθε τι άλλο έχει και μια θετική όψη. Τονίζει την ζωή, την κάνει ευδιάκριτη, αναδεικνύει τις λεπτομέρειές της, όπως το μαύρο φόντο των φωτογραφιών. Είναι τραγικό λάθος να τον απωθούμε, να κάνουμε πως τον αγνοούμε ή να καταφεύγουμε σε μια θρησκεία για να ξεφύγουμε από αυτόν…
Τότε το “Χριστός Ανέστη” γίνεται ένα ξέπλυμα της ζωής μας, ισοδύναμο με την απώλειά της, την οποία υφιστάμεθα με την μετάθεσή της σε μια μεταθανάτιο αξία…
Το λένε εσχατολογική προοπτική…
Θεωρώ και γω τον κινηματογράφο μεγάλη τέχνη, αγαπητέ κ. Μέσκο, ακριβώς γιατί δίνει έμφαση στο β ί ω μ α.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜόνο που οι θεατές πολλών ταινιών, ειδικά οι παρθένοι θεατές, τουτέστιν οι θεατές που δεν βλέπουν σινεμά με μανία παιδιόθεν, ώστε να αναπτύξουν σχετικά αντισώματα(αν υπάρχουν τέτοια)κινδυνεύουν να έχουν τον κινηματογράφο, ως αρχική και παραπλανητική αναφορά των εμπειριών τους.
Ολο και πιο συχνά, όταν νέοι αντιμετωπίζουν κάποια γεγονότα στον πραγματικό βίο, αναφωνούν: Κοίτα! Μια πυρκαγιά! οπως ήταν και στην τάδε ταινία που έδειξε η τηλεόραση!.
Πρόσφατα μια φίλη που παντρεύτηκε, διαμαρτυρήθηκε σε άλλη φίλη ότι η πρώτη νύχτα του γάμου της, δεν ήταν τόσο συναρπαστική όσο αντίστοιχες νύχτες με γάμους στην τηλεόραση!
Τα παιδιά,που μεγαλώνουν ως καταναλωτές εικόνας, όσο σπουδαία και αν είναι η τέχνη αυτή, κινδυνεύουν να ενσωματώνουν διαστρεβλωμένες εντυπώσεις για την πραγματική ζωή, και να ενθαρρύνονται στη μίμηση, της επι της οθόνης προβαλλόμενης εμπειρίας, με την αφέλεια, ότι είναι π ρ ο β λ ε π ό μ ε ν ε ς όλες
οι σ υ ν έ π ε ι ε ς εκ της συγκεκριμένης εμπειρίας του έρωτος, ή του φόνου π.χ. πράγμα που σχεδόν π ο τ έ δεν συμβαίνει...
Ετσι αυτή η γενιά των 25άρηδων που έχει μεγαλώσει με την τρομακτική πλύση εγκεφάλου απο τη θέαση δεκάδων εκατοντάδων φόνων ή βιασμών ή αυτοκτονιών επι της οθόνης -με την πρόφαση πάντα της τέχνης- σίγουρα σε κανονικό χρόνο και σε πραγματικό τόπο, θα δημιουργήσει επί του σώματος της κοινωνίας πάρα πολλά δεινά...
Απο τα σχόλιά σας, λαμβάνω την εντύπωση, ότι δεν είναι τόσο το ίδιο το περιστατικό που σας μαγεύει στον κινηματογράφο, όσο η ίδια η αφήγηση του σκηνοθέτη.
Ουσιαστικά,δηλαδή, σας μαγεύει ο Λόγος, και το ύφος του Λόγου, έστω και του διατυπωμένου με εικόνες, φίλτατε κ. Μέσκο.
Σας μαγεύει σε βαθμό οδυνηρό, και δεν έχετε τρόπους ώστε με επάρκεια να το εκφράσετε.
Σε τελική ανάλυση, το σκέφτομαι και γω συχνά, τα πάντα είναι Αφήγηση.
Και Λόγος.
Και στον κινηματογράφο, και στην κανονική ζωή, και στα όνειρα.
Ολα είναι λόγοι.
Οι λόγοι των όντων.
Και ο Σκηνοθέτης βρίσκεται έξω απο το δικό μας τόπο και χρόνο και ύλη.
Σίγουρα θα έχετε διαβάσει τις σχετικές αναλογίες που κάνει ο Λιούις με το Θεό και το Συγγραφέα-Σκηνοθέτη, στο σοφό του έργο: Χριστιανισμός απλώς .
Προσωπικά, όταν τα ανέγνωσα, πήρα το βίντεο με τη ζωή του Λιούις παιγμένη απο τον Αντονυ Χόπκινς(τίτλος Στη Χώρα της Σκιάς) και το απόλαυσα.
Εκεί πονώντας ο ίδιος ο Λιούις αφόρητα για το χαμό μιας αγάπης, που στην ώριμη ηλικία του απέκτησε, δίνει ένα ρεσιτάλ, υπέροχων, χριστιανικών β ι ω μ ά τ ω ν...
Αξίζει να το μελετήσετε…
'Ενας ώριμος άνθρωπος είναι σε θέση να διακρίνει την αλήθεια της ζωής από την αλήθεια του κινηματογράφου. Δεν είναι όμως όλοι οι άνθρωποι ώριμοι...
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν είναι όλες οι ταινίες έργα τέχνης, αλλά αυτός που έχει ανοικτό νου μπορεί να κερδίσει από παντού.
Είπατε τη λέξη κλειδί:ω ρ ι μ ο ς άνθρωπος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι να ερωτήσω- η χαζή Σαλογραία: απο ποια ηλικία θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηριστεί ώριμος;
Οι πολιτικοί μας, κολακεύοντες ψηφοφόρους, θέλουν τη νεολαία έτοιμη για αποφάσεις και κρίσεις απο τα δεκαοχτώ της.
Είναι όμως; Δεν θα το ισχυριζόμουν μετ’ εμφάσεως.
Οι παιδαγωγοί περασμένων δεκαετιών(Δόκτωρ Σποκ στην Αμερική) επίσης απο πολύ νωρίς, θεωρούσαν τα παιδιά ως ώριμα και τους επέτρεπαν διάφορες εμπειρίες, με απρόβλεπτα ψυχικά-διανοητικά αποτυπώματα.
Ειλικρινά, μουτζώθηκα μεγαλοπρεπώς πρόσφατα, όταν διάβασα στο ΒΗΜΑ να δηλώνουν οι νευροφυσιολόγοι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος
ο λ ο κ λ η ρ ώ ν ε ι τη β ι ο λ ο γ ι κ η του ανάπτυξη γύρω στο 25ο έτος της ηλικίας του
(και είναι-λένε- το τελευταίο όργανο του σώματος που συνεχίζει να φ υ τ ρ ώ ν ε ι μέχρι τα 25, ενώ όλα τα άλλα όργανα του σώματός μας, έχουν ολοκληρωθεί ως όργανα, εν τη γεννήσει μας, τουτέστιν,όσα χρόνια και να περάσουν δεν θα μας φυτρώσουν ποτέ έξι δάχτυλα, αν γεννηθήκαμε με πέντε ...)
Ούτως εχόντων των πραγμάτων, αν ο εγκέφαλος ως οργανο μέχρι και τα 25 χρόνια μας είναι βιολογικά ανολοκλήρωτος, σημαίνει ότι και η δυνατότητα για σκέψη
δ ι α υ γ ή και α ν τ ι κ ε ι μ ε ν ι κ ή -το κατα δύναμη- είναι ανέφικτη, τουλάχιστον σε θέματα συναισθημάτων και επιλογών βίου, επειδή σε πρακτικά θέματα, ίσως οι ικανότητες αναπτύσσονται και φιξάρονται πρώιμα(βλέπε επιδόσεις σε αθλητισμό, εκμάθηση τέχνης κ.λπ)
Αυτό που ήρθε επιτέλους να μου το πεί ό ψ ι μ α η επιστήμη
(και λέω όψιμα γιατί με τα παιδιά μου έκανα τα λάθη της αρκούδας θεωρώντας τα ώριμα απο τα δέκα τους χρόνια περίπου)το φώναζαν αιώνες οι παλιοί , εμπειρικά.
Λέγαν για κάποιον όταν φερόταν ανώριμα: Δεν έπηξε ακόμα το μυαλό του!
Η νευροφυσιολογία δηλώνει σήμερα: Δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι και τα 25 έτη η ανάπτυξη του εγκεφάλου. Αρα; Αρα, γονείς-δάσκαλοι, π ρ ο φ υ λ ά ξ τ ε ε σ ε ί ς, όσο μπορείτε τα παιδιά σας απο π ά θ η(αλκοόλ, τσιγάρο, σεξομανία) και ε π ι λ ο γ έ ς που θα μπορούσαν να καταστρέψουν το νευρικό τους σύστημα και-κατ’ επέκταση- την υγεία και τη ζωή τους.
Εδώ μου έρχεται ο νους ένας χαρισματικός νέος, ο Στέφανος- κάθε άλλο παρά του κατηχητικού- που μου είπε με περίσκεψη: Σήμερα ενώ υπάρχουν βιολογικοί πατέρες, έχουμε τεράστια έλλειψη, οι Δυτικοί καλοζωισμένοι αστοί απο πνευματική πατρότητα! Εμεινα κατάπληκτη. Δεν την περίμενα αυτήν την κουβέντα.
Μου το είπε, όμως, με περίσκεψη και πόνο γιατί το βίωνε και ο ίδιος ως τρομακτική έλλειψη.
Τελικά, κ α ι η βιολογική ηλικία είναι πάρα πολύ σημαντική.
Οσα και να διαβάσουμε, όσα και να ακούσουμε, όσο ιδιοφυείς και να λένε οι δάσκαλοί μας ότι είμαστε, π ρ ε π ε ι να έρθει και το π λ η ρ ω μ α του χρόνου, έτσι ώστε να έχουμε π ι θ α ν ό τ η τ α να μην κάνουμε πολλές λάθος κινήσεις.
Αυτά τα λίγα με αφορμή τη λέξη: ώ ρ ι μ ο ς που είπατε.
Η επόμενη λέξη κλειδί που είπατε είναι το να δ ι α κ ρ ί ν ε ι.
Μητηρ πασών των αρετών δ ι ά κ ρ ι σ ις, τόνιζαν οι σοφοι αρχαίοι.
Δηλαδή;
Δηλαδή η δ ι ά κ ρ ι σ η είναι α π ο τ έ λ ε σ μ α, είναι συνέπεια πολλών άλλων παραμέτρων που δεν είναι αυτονόητες, ούτε a priori υπάρχουν στις ζωές των ανθρώπων.
Και ποιος θα αποφασίσει ότι κάποιος είναι ώριμος τελικά;
Ποια θα είναι τα κριτήρια, παρακαλώ;
Και το να διακρίνει ένας εγκέφαλος την αλήθεια της ζωής απο την αλήθεια του κινηματογράφου, σας φαίνεται απλή διαδικασία και ακίνδυνη;
Διάβαζα τελευταία στο έργο του Γκόλμαν: Καταστροφικά συναισθήματα: έχουμε φωτογραφίες ας πούμε του εγκεφάλου, όταν ο εγκέφαλος βιώνει κάτι στην πραγματική ζωή και όταν ο εγκέφαλος βλέπει στην τηλεόραση το ίδιο πράγμα.
Ας πούμε τοπία, ή πρόσωπα ωραίων γυναικών ή ανδρών.
Οι απεικονίσεις οι εγκεφαλικές είναι σχεδόν ίδιες. Σ χ ε δ ό ν.
Που σημαίνει ότι ό, τι φαντάζεται ο άνθρωπος, αφήνει ένα β ι ο λ ο γ ι κ ό αποτύπωμα επάνω του, το οποίο με τη σειρά του είναι υπεύθυνο για εκκρίσεις ορμονών και μύριες άλλες μέσα στο σώμα μας μετατροπές σε μικροσκοπικό επίπεδο, αλλά απόλυτα πραγματικές βέβαια, που οδηγούν σε κάποιο άλλο μονοπάτι την
ο ν τ ο λ ο γ ί α μας.
Αυτό που β ι ώ ν ο υ μ ε , λοιπόν, είτε ως φαντασίωση σκέψης είτε ως πραγματική εμπειρία, έχει τεράστια εξουσία επάνω μας.
Και το ερώτημα είναι:
Τι σοβαρές προτάσεις διαχείρισης της εμπειρίας αυτής, και των φαντασιώσεων της Τέχνης, έχετε να μας προτείνετε;
Εμαθα σε σχετικά μεγάλη ηλικία πόσο σοφοί και προσεκτικοί στη διαχείριση τρισδιάστατων ε ι κ ο ν ω ν(θεάτρου εν προκειμένω) υπήρξαν οι αρχαίοι Ελληνες όταν κατά την εξέλιξη της Τραγωδίας, τα τρομακτικά γεγονότα
(αιμομιξίες, σφαγές )
δεν τα έ δ ε ι χ ν α ν με ζωντανή αναπαράσταση επι σκηνής παρά μόνο τα περιέγραφαν με εκφορά υπέροχου και διδακτικού λόγου.
Στο τέλος έφερναν και τους σκοτωμένους σε κανα φορείο, όταν πια όλη η Κόλαση των γεγονότων , είχε τελειώσει.
Ηταν ευφυέστατοι οι αρχαίοι Ελληνες.
Ηθελαν με την Τέχνη να θεραπεύσουν ψυχές.
Σημερα, αυτό που αυτοαποκαλείται Τέχνη, εκτός ε λ α χ ί σ τ ω ν φωτεινών εξαιρέσεων χρησιμοποιείται για να σακατεύει ψυχές.
Εχει ανοίξει το δεξί ημισφαίριο σήμερα- που λέει και μια εκατόχρονη γιαγιούλα ερευνητρια του εγκεφάλου στα ΝΕΑ- και καταστρέφει με το συναισθηματικό του φορτίο, την ανθρωπότητα.
Στώμεν καλώς!
Στώμεν μετα φόβου...
Δεν είναι δουλειά μου ούτε είναι στις προθέσεις μου να ωρίζω το ποιος είναι ώριμος και ποιος όχι. Η ολοκλήρωση όμως της ανάπτυξης του εγκεφάλου δεν συνεπάγεται την έλευση της ωριμότητας!
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι άνθρωποι και οι πολιτισμοί είναι τόσο σύνθετοι που μου φαίνεται ατελέσφορο να θέλει κανείς να τους περιγράψει με κάποιους χαρτακτηρισμούς.
Κ. Μέσκο
ΑπάντησηΔιαγραφήφυσικά και διαφαίνεται στις προθέσεις σας να ορίζετε ποιος είναι ώριμος και ποιος όχι.
Τουλάχιστον, για τον εαυτόν σας, το παίρνετε αυτό το δικαίωμα.
Επειδή θεωρείτε τον εαυτόν σας ώριμο, προβαίνετε σε κάποιες ενέργειες, για την προσωπικότητά σας, ρηξικέλευθες...
Με ποια κ ρ ι τ ή ρ ι α το κάνετε αυτό;
Και σίγουρα η βιολογική ολοκλήρωση της ανάπτυξης του εγκεφάλου δεν είναι απο μόνη της, επαρκές στοιχείο ωριμότητος πλην όμως, είναι αναγκαίο.
Και προσωπικά, δεν με νοιάζουν οι πολιτισμοί.
Με ενδιαφέρει ο κάθε ένας άνθρωπος
ξ ε χ ω ρ ι σ τ ά.
Οι πολιτισμοί και οι θεωρίες των κοινωνιολόγων
(βλέπε και τον κ. Ντώκινς με το επηρμένο του βιβλίο περί της του Θεού αυταπάτης, που έγινε ευπώλητο για ευνόητους λόγους)
για τους πολιτισμούς, μου θυμίζουν τους στατιστικολόγους.
Αποφαίνονται-οι τελευταίοι- με ύφη καρδιναλίων, ότι το τάδε πράγμα συμβαίνει σε τόσο ποσοστό, και υπάρχει ένα μηδέν τόσο, που το τάδε πράγμα δεν συμβαίνει και συμβαίνει κάτι άλλο.
Ενα τραγικό τροχαίο π.χ.
Ναι αλλά αν είναι ο άνθρωπός μου, ή ο εαυτός μου, σε αυτό το μηδαμινό ποσοστό, για μένα χάνεται ο κόσμος ό λ ο ς και καμιά στατιστική και κοινωνιολογία δεν θα είναι σε θέση να με παρηγορήσει με τα άλλα νούμερα...