(Συνέχεια από τα προηγούμενα)
Τώρα είναι αρκετά κατανοητή η απάντηση που δίνω όταν με ερωτούν: Πιστεύεις στον Θεό; Η απάντησή μου είναι πιστεύω στον Θεό, ως βίωμα αλλά δεν πιστεύω στον Θεό ως οντολογική πραγματικότητα. Το πρώτο σκέλος της απάντησής μου είναι πια φανερό και νομίζω ότι είναι αυτό που κάνει ιδιαίτερο ό,τι θα αναπτύξω στην συνέχεια πάνω σε ένα θέμα για το οποίο έχουν γραφτεί τόσα!
Θα κάνω μια απλούστευση για να μπορέσω να προχωρήσω. Δεν θα λεπτολογήσω σχετικά με το περιεχόμενο της λέξης Θεός. Ας συμφωνήσουμε ότι με την λέξη Θεό εννοούμε αυτό που χοντρικά όλοι έχουμε στο μυαλό μας, και μας το διδάσκουν οι διάφορες θρησκείες. Σε κάθε περίπτωση πίσω από την λέξη Θεός κρύβεται μια πραγματικότητα που υπάρχει ανεξάρτητα από τον άνθρωπο. Σε αυτήν την πραγματικότητα οι διάφορες θρησκευτικές παραδόσεις αποδίδουν χαρακτηριστικά που λίγο πολύ την καθιστούν εμπρόθετη, δηλαδή θεωρούν ότι ο Θεός έχει συγκεκριμένες προθέσεις που μπορούν να γίνουν αντιληπτές από τους ανθρώπους.
Η χριστιανική εκκλησία διατείνεται ότι έχει την πληρέστερη κατανόηση και επομένως την ακριβέστερη διδασκαλία περί του Θεού. Θεμελιώνει δε την άποψή της αυτήν πάνω στην ιδιαίτερη σχέση που έχουν αναπτύξει με τον Θεό οι άγιοί της και οι θεολόγοι της, ξεκινώντας από τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, τους αποστόλους και τους αγίους μέχρι σήμερα. Στο βιβλίο Σοκ και Δέος έδειξα ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι. Ότι η χριστιανική διδασκαλία δεν είναι αποτέλεσμα μιας ιδιαίτερης σχέσης κάποιων ανθρώπων με τον Θεό, αλλά αποτέλεσμα της δημιουργικής θρησκευτικής φαντασίας των χριστιανικών κοινοτήτων οι οποίες συνέχισαν το έργο των ιουδαϊκών κοινοτήτων αξιοποιώντας και την ελληνική φιλοσοφική σκέψη και παράδοση. Σε κανένα σημείο η χριστιανική σκέψη ούτε παλιότερα ούτε τώρα, δεν ξεφεύγει από τα όρια των γνώσεων της κοινωνίας της κάθε εποχής.
Αυτό που γνωρίζω καλά για τον χριστιανισμό θεωρώ ότι ισχύει και για τις άλλες θρησκείες, ειδικά τις μονοθεϊστικές. Δεν νομίζω όμως ότι οι άλλες εξαιρούνται από τα όσα θα πω στην συνέχεια, τουλάχιστον στον βαθμό που γνωρίζω, γιατί ως εκ του …επαγγέλματος γνωρίζω λίγο από όλες.
Τώρα πρέπει να επισημάνω κάτι που είναι σημαντικό και καθόλου αυτονόητο για τον τρόπο με τον οποίο διδάσκεται το μάθημα των θρησκευτικών στον τόπο μας, και επομένως για την θρησκευτική μας αγωγή. Ότι δηλαδή το γεγονός ότι οι Θεοί των θρησκειών είναι ανύπαρκτοι, αυτό δεν συνεπάγεται ούτε είναι καν ένδειξη ότι δεν υπάρχει Θεός! Απλώς μας φανερώνει ότι οι ιδέες που ανέπτυξε η ανθρωπότητα για την θεότητα είναι λανθασμένες.
Μήπως όμως η αντίθετη γραμμή σκέψης μπορεί να σταθεί, μπορούμε άραγε να βγάλουμε από την μέση την έννοια του Θεού; Μένοντας έστω μόνο σε κοσμολογικό επίπεδο, αν κανείς είναι λίγο συνεπής στην χρήση των εννοιών, καταλαβαίνει ότι δεν είναι δυνατόν ούτε τώρα ούτε στο μέλλον να απαλλαχθούμε από την επίκληση εννοιών που έχουν θεϊκές ιδιότητες. Πράγματι εφόσον η γνώση που μπορούμε να αποκτήσουμε περιορίζεται από τα φωτόνια που φθάνουν σε εμάς, είναι γνωστό ότι μπορούμε να γνωρίσουμε είτε τώρα είτε στο μέλλον μόνο ένα τμήμα του σύμπαντος. Πάντα θα υπάρχει το πιο πέρα και πάντα θα υπάρχει το πρόβλημα της αρχής, ή της αιτίας των φυσικών νόμων. Ακόμα και αν βρεθεί η Μεγάλη Ενοποιημένη Θεωρία, πάντα θα υπάρχει το ερώτημα από πού προήλθε αυτή.
Σε τελική ανάλυση πάντα θα έχουμε την ανάγκη να επικαλούμαστε κάτι που θα έχει, όπως είπα, θεϊκές ιδιότητες, με την έννοια ότι θα έχει ιδιότητες που ξεπερνούν κατά πολύ αυτό που θεωρούμε φυσικό. Δεν χρειάζεται να λεπτολογήσει κανείς επ’ αυτού πολύ. Ας ονομάσουμε συμβατικά Θεό, οτιδήποτε μπορεί να κρύβεται, να είναι η αιτία, ή να παράγει κατευθύνει κλπ. τον κόσμο που βλέπουμε. Αυτόν τον Θεό λοιπόν, δεν μπορούμε να τον γνωρίσουμε άμεσα, υπάρχει άραγε λόγος για να θέλουμε κάτι τέτοιο; Η περιέργειά μας είναι ένας προφανής τέτοιος λόγος, όμως δεν είναι αρκετός για να δείξουμε και ιδιαίτερο πάθος στην αναζήτησή μας αυτή. Πιθανόν όμως η τυχόν γνώση του Θεού να έχει σημασία για την ζωή μας. Πολλοί θα στοιχημάτιζαν πάνω σε αυτήν την υπόθεση.
Για ποιον άραγε λόγο θα μπορούσε να είναι σημαντική για την ζωή μας η σωστή απάντηση στο περί Θεού ερώτημα; Υπάρχει μια απάντηση που δίνουν από κοινού όλες οι μεγάλες θρησκείες και πλήθος μικρότερων. Μπορεί εμείς να μην μπορούμε να βγούμε έξω από τον κόσμο και να δούμε τον Θεό, αυτός όμως μπορεί να μπει μέσα στον κόσμο και να μας μιλήσει για τον εαυτό του και κυρίως για το τι θέλει από εμάς, πως πρέπει εμείς να ζούμε. Αν πράγματι αυτό αληθεύει, τότε το θέμα παρουσιάζει μέγιστο ενδιαφέρον. Δεν είναι φρόνιμο να αδιαφορεί κάποιος για αυτά που θέλει ο Θεός!
Μπορεί όμως να αληθεύει κάτι τέτοιο; Θεωρώ ότι η απάντηση είναι τελεσίδικα αρνητική. Αυτό που την καθιστά τελεσίδικη δεν είναι άλλο από το γεγονός ότι αυτήν την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές αλλά και την στιγμή που θα διαβάζονται, εξακολουθούν να υπάρχουν εκ παραλλήλου, ζωντανές, και κάποιες φορές ακμαίες, πολλές θρησκείες. Υπάρχουν και όμως ταυτόχρονα παρουσιάζουν τρομαχτικές αδυναμίες και στην θεωρία και στην πράξη, έτσι ώστε κανείς λογικός άνθρωπος να μη μπορεί να ισχυρισθεί με σοβαρότητα ότι τελικά κάποια από αυτές θα επικρατήσει, εννοείται όχι δια της βίας.
(Στην συνέχεια …το τέλος)
Ακόμη και από την άποψη σας αυτή να ξέρετε ότι διατυπώνετε κάτι που ονομάζεται άποψη. Υπάρχει λοιπόν η άποψη σας. Ας την ονομάσουμε Άποψη για καλύτερη συνεννόηση. Η Άποψη την στιγμή που γράφτηκε από εσάς γνώρισε κάποια πτώση σε σχέση με την ανέκφραστη ακόμη Άποψη σας. Αυτή που είχατε στο εσωτερικό σας και την ζύμωναν θερμότητες και χημείες που ανήκουν στον άρρητο λόγο. Εγώ από την άλλη διαβάζοντας την Άποψη σας πάντα θα ξεμακραίνω απ' αυτή και θα την εμπλουτίζω ή θα την κάνω πιο φτωχή. Σαν αναγνώστης μπορεί να είμαι σχετικά ικανός ή λιγότερο παρατηρητικός. Η Άποψη σας υπάρχει εκεί την βλέπουμε στην ανάρτηση όμως δεν μπορώ παρά να καταγράψω το βίωμα μου σε σχέση με αυτή και όχι να την δω ως οντολογική πραγματικότητα. Η Άποψη σας όμως υπάρχει και αυτό το αποδεικνύει η αντιγραφή της, η δημιουργία ενός ομοιότυπου με τις ίδιες λέξεις ή πολλών στην περίπτωση που την τυπώσετε σε βιβλίο. Άρα λοιπόν η άποψη σας δεν υπάρχει σαν οντολογική πραγματικότητα παρά σαν διαφορετική κάθε φορά βιωματική προσέγγιση. Δηλαδή είναι ο κώδικας που ζωντανεύει και αναδημιουργείται μέσα από την ύπαρξη του αναγνώστη. Η Άποψη σας όμως δέχτηκε ήδη μία έκπτωση κατά την καταγραφή της. Τελικά Άποψη υπάρχει μόνο σε σχέση με εσάς και τον κώδικα. Απαιτούνται και τα δύο για να υπάρχουν. Όμως για να υποστεί αυτή την έκπτωση ο λόγος σας κατά την καταγραφή σημαίνει πως ούτε κι εσείς είχατε την ικανότητα τα σκιρτήματα στους μυχούς σας , σκιρτήματα λέξεων και νευροχημικών αντιδράσεων ή ηλεκτροχημικών εκκενώσεων στο εσωτερικό σας να τα δείτε διαυγώς σαν κάποια απόλυτη κρυσταλλωμένη Άποψη. Με τις ανθρώπινες περιορισμένες δυνατότητες μας άρα και σας φτιάξατε ένα κείμενο μέσα από το άπειρο που συνιστά ο μέσα κόσμο σας. Η Άποψη Σας λοιπόν ποτέ δεν υπήρξε. Υπάρχει όμως ο άπειρος κόσμος σας και αυτό το ξέρετε πολύ καλά και εσείς και φαίνεται με έντονη εμφάνεια στο κείμενο σας όπου είναι γεμάτο αντιφάσεις και κενά. Αν αφήσετε τη σκέψη σας να ταξιδεύει σε τέτοιους στοχασμούς εκεί θα αποδομήσετε τα πάντα , μαζί και τον εαυτό σας. Για 'μένα βρίσκεστε στο οριακό στάδιο όπου θα προσπαθείτε να στηρίξετε κάτι και δεν θα μπορείτε γιατί εσείς ο ίδιος με προηγούμενες σκέψεις υποθάλπετε τον θάνατο όλων των μελλοντικών. Η διαλεκτική σας είναι διαλεκτική της καταστροφής. Εγώ ήμουν εκεί....
ΑπάντησηΔιαγραφήΤι εννοείται πιστεύω στο Θεό ως βίωμα αλλά όχι ως οντολογική πραγματικότητα; Κάτι σαν τον έρωτα ας πούμε; Όποιος τον βιώνει τον πραγματώνει(τον κάνει υπαρκτό)στη δική του ζωή ενώ για έναν μη ερωτευμένο δεν υπάρχει τίποτα;
ΑπάντησηΔιαγραφήΒασικά αυτό που ήθελα να γράψω είναι ότι η γνώμη σας είναι κάτι πολύ βαθύτερο από την καταγραφή της. Όσο κι αν προοδεύσει η επιστήμη η γνώμη σας ως γέννημα της σκοτεινής ενέργειας (με ότι αταξινόμητο συμπεριλαμβάνει αυτή) του μύχιου εαυτού σας δεν θα μπορέσει να γίνει απόλυτα προσβάσιμη ούτε και σ' εσάς τον ίδιο. Πάντα κάτι θα υπολείπεται κατά την αποτύπωση της στο χαρτί. Πολλές φορές λέμε "με πνίγει το δίκιο" εννοώντας περισσότερο αυτές τις έξωθεν εσωτερικές καταιγίδες. Πιστεύω λοιπόν πως δεν θα μπορέσετε κάποτε να μεταφράσετε απόλυτα την εσωτερική σας γνώμη γιατί απλά δεν είναι και απόλυτα δική σας. Η ψυχή ενώνεται με την γνόφο ή τη νοόσφαιρα ή τα ακασικά πεδία όπως θέλετε πείτε τα. Δεν μπορώ ν' αντιληφθώ γιατί δώσατε αυτό τον τίτλο στο άρθρο σας. Είναι σαν να να ζητάτε μία μεταγλώσσα όπου οι λέξεις δεν θα μας είναι χρήσιμες. Κατανοώ τι θέλετε αλλά αυτό είναι χάρη στο γεγονός ότι αναγνωρίζω στη γλώσσα τον τρόπο να επικοινωνήσουμε. Δεν ξέρω είναι τεράστιο το ζήτημα κυρίως γιατί αποδομεί τον εαυτό του. Είναι πολύ λεπτό το θέμα. Δεν διαφωνώ μαζί σας. Κάποτε ήμουν τόσο κολλημένος με το Λωτρεαμόν που τον ένιωθα δίπλα μου. Μου έδινε δύναμη. Δεν ήταν αυτός φυσικά αλλά το ντάρμα της λέξης. Όμως πιστέψτε με η ζωή δεν κυλάει με το γκρέμισμα στο χάος αλλά με τη συμφιλίωση μ' αυτό. Ελπίζω τώρα να γίνομαι πιο σαφής. Καλή συνέχεια. Σκεφτείτε τη μέλισσα που τρυγάει απ' το λουλούδι (ένας ολόκληρος άγνωστος για το έντομο) ότι ξέρει να τρυγάει και χρειάζεται για να νιώσει δυνατή. Δηλώνω μέλισσα του τριαδικού Θεού γιατί εκεί με έβγαλε ο δρόμος...
ΑπάντησηΔιαγραφή@Σιμούδης Δημήτριος
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο τι και το πως εννοώ, θα το δεις στην συνέχεια του βιβλίου και θα εκπλαγείς για το πόσα μπορεί να πει κανείς για το θέμα αυτό. Αυτό ακριβώς είναι το νόημα της όλης ιστορίας.
@Φώτης Θαλασσινός
ΑπάντησηΔιαγραφή"Η Άποψη Σας λοιπόν ποτέ δεν υπήρξε"
Όχι αγαπητέ. Η όλη ανάλυση που κάνεις είναι αυτοαναφορική και δεν ισχύει. Η άποψή μου υπάρχει, εκτός και αν κανείς εκ των προτέρων θέλει να μην υπάρχει.
Το χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ λες ότι η άποψή μου δεν υπάρχει είσαι εξαιρετικά σίγουρος για την δική σου, έτσι ώστε να προβλέπεις ...την αυτοκαταστροφή μου.
Το δεύτερο σχόλιο είναι πιο ...προσγειωμένο, αλλά και πάλι θέλεις να με χωρέσεις στα δικά σου σχήματα. Είναι και αυτός ένας τρόπος αμύνης.
Και πάλι λές τετριμμένα πράγματα με στομφώδη λόγια.
Ίσως θα πρέπει να διαβάσεις το Σοκ και Δέος για να δεις ποια γραμμή σκέψης αναπαραγάγεις. (Αν εννοείται καταλαβαίνω σωστά αυτά που γράφεις)
Αν επιλέγεις με όλη αυτήν την θολούρα να εμποδίζεις τον νου σου να "καταλάβει", γιατί εκεί σε έβγαλε ο δρόμος, δεν έχω καμμιά αντίρρηση και ούτε θέλω να σε πείσω για κάτι
Να είσαι καλά!
αδελφέ Αρσένιε πάλι με μπέρδεψες...θα μελετήσω ξανα τα κείμενά σου και θα προσπαθησω να κανω προσεχως εναν γενικότερο σχολιασμό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε πρωτη φαση, αυτο που δεν βρισκω καπου, ειναι η αιτια του υπαρκτού. Διοτι εαν παραδεχτουμε οτι ο Θεος ειναι "βιωμα" και οχι οντολογική πραγματικότητα, εφαρμοζοντας "αυστηρούς" επιστημολογικούς κανονες, καταρχήν πρεπει να ορισουμε τι ειναι βιωμα (τι εννοούμε δηλ.) και τι ειναι οντολογική πραγματικότητα. Και αν ο Θεος δεν υπαρχει σαν οντολογική πραγματικότητα, τοτε ποια ειναι η αιτια του υπαρκτού; Διοτι εαν το Συμπαν(το "υπαρκτό") υπαρχει "από μονο του", τοτε ειναι "Θεος", και τοτε, νομιζω, υπαρχει το προβλημα πώς ενας "Θεός" -Συμπαν ειναι τοσο αντιφατικός, γεματος πόνο κλπ.
Και κατι άλλο: οι λογοι των οντων πού "δενουν" με όλη αυτη θεώρηση; Διοτι στην "Υπόθεση των Λογικών Κβαντων", αφηνεται να εννοηθει (τουλαχιστον ετσι το καταλαβαινω εγω) οτι οι λογοι ειναι "θελήματα" του Θεού...μπερδευονται τα πραγματα, εκτος και αν ξεμπερδευτουν(κατα το δυνατον) με την πλήρη παρουσίαση της κοσοθεωρίας σου. Μήπως αυτό που λέμε "θεος" για σενα ειναι οι "λογοι"; Τοτε παλι αναφυονται άλλα προβλήματα...αλλα θα τα δούμε στο μέλλον.
@π. Δημήτριος
ΑπάντησηΔιαγραφήΑγαπητέ, μπερδεύεσαι γιατί έχεις αφομοιώσει μια κουλτούρα, η οποία προκειμένου να επιβιώνει, αναγκάζει αυτούς που την ακολουθούν να βάζουν όλα τα πράγματα σε συγκεκριμένα κουτάκια. Στην συνέχεια τους πείθει ότι δεν υπάρχει τίποτα έξω από τα κουτάκια αυτά.
Το θέμα είναι ότι εμένα δεν μπορείς να με βάλεις σε κάποιο κουτάκι, όχι γιατί έχω κάτι το ιδιαίτερο, αλλά γιατί τα κουτάκια σου είναι ανύπαρκτα, υπάρχουν μόνο στην φαντασία σου. Χαρακτηριστικό το δίλλημα "Και αν ο Θεος δεν υπαρχει σαν οντολογική πραγματικότητα, τοτε ποια ειναι η αιτια του υπαρκτού; Διοτι εαν το Συμπαν(το "υπαρκτό") υπαρχει "από μονο του", τοτε ειναι "Θεος", και τοτε, νομιζω, υπαρχει το προβλημα πώς ενας "Θεός" -Συμπαν ειναι τοσο αντιφατικός, γεματος πόνο κλπ." Υπάρχουν άπειρες άλλες δυνατότητες και η συνέχεια του βιβλίου μου ασχολείται με αυτά ακριβώς τα θέματα.
Το ίδιο εγκλωβισμό σε κουτάκια διαισθάνομαι και με τον κ. Θαλασσινό...
Περιμενω, λοιπόν, αυτες τις άλλες δυνατότητες...αλλά πώς και δεν εχουν πεσει στην αντίληψη των ανθρώπων? (εννοώ των σκεπτόμενων?)
ΑπάντησηΔιαγραφήΠεριμενουμε...
π. Δημήτριος
ΑπάντησηΔιαγραφήΒρε αδελφέ, δεν ισχύει το ότι: ότι δεν γνωρίζω δεν υπάρχει!
Αυτές οι άλλες δυνατότητες έχουν πέσει στην αντίληψη πολύ περισσότερων ανθρώπων από ότι φαντάζεσαι. Και εγώ, ένας από τους πολλούς λέω κάτι που έχει κάτι το διαφορετικό, εξαιτίας των διαφορετικών προϋποθέσεών μου, καθότι έτσι εξελίσσεται ο πολιτισμός. Η κάθε γενιά βάζει το δικό της λιθαράκι πάνω στο οποίο θα βάλουν το δικό τους οι επόμενοι.
Τώρα οι εγκλωβισμένοι σε ένα κλειστό σύστημα είναι αναγκασμένοι να θεωρούν ότι δεν υπάρχει κάτι αξιόλογο έξω από αυτό, γιατί αλλιώς θα αισθάνονται ηλίθιοι που μένουν μέσα...
Για τον λόγο αυτό υπάρχει και η παροιμία, ο κόσμος τόχει τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι!