Υπαρξιακή πολιτική

Πολλές φορές έχω ισχυρισθεί ότι στην Ελλάδα η πολιτική είναι μπάσταρδο παιδί της εκκλησίας και ότι ο πολιτικός λόγος είναι κατά βάση θεολογικός. Και ότι το πρόβλημα της Ελλάδας είναι κατ’ εξοχήν “θεολογικό”. Ακούγοντας τους πολιτικούς μας τις τελευταίες βδομάδες αισθάνομαι, δυστυχώς, πλήρως δικαιωμένος, αλλά και συνακόλουθα τρομοκρατημένος. Πλέουμε ολοταχώς προς αχαρτογράφητες περιοχές γεμάτες υφάλους και σκοπέλους. Δεν νομίζω ότι κανείς γνωρίζει τι θα συμβεί, πάντως δεν θα είναι ευχάριστο, ούτε για τους εναπομείναντες έχοντες ακόμα εργασία…


Το περιγράψει κανείς αναλυτικά αυτό που έχω κατά νου είναι εξαιρετικά επίπονο, όμως πάντα υπάρχει η δυνατότητα της χρήσης αναλογιών και σχημάτων και εικόνων με την βοήθεια των οποίων εκφράζει με απλό τρόπο την πολυπλοκότητα των φαινομένων, πάντα βέβαια με μια θυσία στην ακρίβεια και την πληρότητα της περιγραφής. Μια τέτοια περιγραφή έκανα στην προηγούμενη ανάρτηση, μιλώντας για την ευτυχία. Αυτή η περιγραφή ισχύει και για κάθε είδους επιτυχία. Μια επιτυχία είναι ένα φαινόμενο συντονισμού. Ο συντονισμός είναι εύκολος για ένα σύστημα με πολλούς βαθμούς ελευθερίας. Στην πράξη όμως υπάρχουν πολλές αποσβέσεις, δηλαδή εμπόδια, που καθιστούν την επιτυχία εξαιρετικά δυσεπίτευκτη.

Ναι, αλλά στο ανθρώπινο είδος πάντα υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν το χάρισμα να καθιστούν αυτήν την επιτυχία να φαίνεται ως κάτι το απλό και το εύκολο, έχουν το χάρισμα και την δυνατότητα να ξεπερνούν, με κόπους και βάσανα που δεν φαίνονται στα μάτια των πολλών, τις αποσβέσεις και να κατορθώνουν πολλές φορές το ακατόρθωτο. Αυτό το ιδίωμα του ανθρωπίνου είδους το εκμεταλλεύονται συστηματικά και κατά κόρον όλες οι παραδοσιακές και μη θρησκείες, και στον τόπο μας βέβαια η ορθόδοξη εκκλησία. Δεν έχει κανείς παρά να περιδιαβεί τους ιστότοπους θρησκευτικού περιεχομένου για να καταλάβει πως αξιοποιούν οι θρησκευόμενοι …τους αγίους τους. Η συλλογιστική είναι γενικευμένη και απλή. Αφού ο τάδε το έκανε μπορεί να το κάνει και ο καθένας και αφού ο τάδε ανήκει στην δική μας ομάδα, η συμμετοχή σε αυτήν σου ανοίγει, σχεδόν από μόνη της, τον δρόμο της επιτυχίας και για σένα. Περιττό να πω ότι αυτήν την γραμμή ακολουθούν όλες, οι πάσης φύσεως, ιδεολογίες.

Η κοινωνία μας είναι πλήρως εθισμένη σε αυτήν την συλλογιστική. Η ιδέα του ήρωα και του άγιου είναι βαθιά ριζωμένη μέσα μας, όπως φαίνεται μεταξύ των άλλων και στον …αθλητισμό, όπου για, παράδοξα, πολλούς λειτουργεί τυπικά θρησκευτικά. Εν τέλει η όλη ιστορία καταλήγει στην προσδοκία μιας επιτυχίας, σε προσωπικό ή συλλογικό επίπεδο, που θα προέλθει από έναν απρόσκοπτο συντονισμό, με την βαθειά πεποίθηση ότι δεν υπάρχει τίποτα που να τον εμποδίζει και επομένως μπορεί να προκύψει χωρίς κόπο, τον τραχύ κόπο που απαιτείται προκειμένου να εξαλείψει κανείς τις αποσβέσεις.

Από πέρσι λέω με διάφορους τρόπους ότι η προσπάθεια της χώρας είναι καταδικασμένη να αποτύχει για πολιτιστικούς, “θεολογικούς” λόγους. Ο πολιτικός λόγος έχει τυπικά θεολογικά χαρακτηριστικά. Προτείνει λύσεις οι οποίες έχουν, κατά το δυνατόν υλοποιηθεί σε άλλες χώρες, χωρίς να ασχοληθεί με την προσπάθεια που έκαναν οι χώρες αυτές για να εξαλείψουν τις αποσβέσεις που εμποδίζουν την επιτυχία. Οι πολιτικοί συζητούν, νομοθετούν, υπόσχονται και αποφασίζουν, ωσάν την υλοποίηση όλων αυτών να είναι υποχρεωμένοι να κατορθώσουν κάποιοι άλλοι, ένας άλλος λαός που αποτελείται από …αγίους και ήρωες…

Οι άγιοι και οι ήρωες είναι υπεράνω των νόμων γι’ αυτό και οι νόμοι είναι πάντα αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Ποιος άραγε δεν είναι …άγιος-θύμα ή δεν αγωνίζεται για το …γενικό καλό;

Η αποτυχία είναι πλέον εμφανής, την καταγράφουν όλοι οι δημοσιογράφοι που θεωρούνται έγκυροι. Προφανώς δεν θέλουν να κατηγορηθούν ότι δεν μας τα είπαν εγκαίρως! Και τι μας λένε; Αν αποκωδικοποιήσετε τα λεγόμενά τους θα δείτε ότι απλώς απευθύνουν μια προσευχή στον Ύψιστο Θεό της Ελλάδας να παρέμβει και να μας σώσει. Το κακό ότι το έχουν καταλάβει και οι ξένοι δανειστές μας και αυτοί ξέρουν ότι κανένας Θεός δεν θα μας σώσει.

Και τι κάνουν οι πολιτικοί μας; Το μόνο που ξέρουν να κάνουν εδώ και πολλούς αιώνες. Να περιδιαβαίνουν παρακαλώντας ανά την Ευρώπη… Δεν νομίζω να πετύχουν τίποτα γιατί ο εχθρός είναι εντός των πυλών, είναι μέσα στο μυαλό και τις καρδιές μας και γι’ αυτό μισούμε όποιον μας το λέει και αγαπάμε όποιον μας χαϊδεύει τα αυτιά.

Σε επόμενη ανάρτηση θα εξηγήσω τα παραπάνω πιο αναλυτικά, για όσους έχουν την όρεξη και το κουράγια να διαβάζουν μακροσκελή κείμενα.

Περί ευτυχίας...

Τι σημαίνει άραγε είμαι ευτυχής ή επί το λαϊκότερο ευτυχισμένος; Δεν το κρύβω ότι τώρα που είμαι απλός ...άνθρωπος σκέπτομαι αυτό το ερώτημα, γιατί καταλαβαίνω ότι στο βάθος όλοι αυτό θέλουμε, αν και λίγοι το πετυχαίνουμε. Τι μπορεί όμως να σημαίνει ευτυχία; Καταλήγω στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν δύο διαφορετικές καταστάσεις ευτυχίας που ενίοτε είναι και αντικρουόμενες μεταξύ τους, η βραχυχρόνια και η μακροχρόνια.

Ελάχιστοι άνθρωποι κάνουν αυτήν την διάκριση, γιατί και οι δύο ευτυχές μοιράζονται τα ίδια χαρακτηριστικά, τουλάχιστον όσον αφορά τα αισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι, δεν θα πολυπραγμονήσω για τα ποια είναι αυτά τα αισθήματα και τα βιώματα. Ικανοποίηση, χαρά, πληρότητα και ότι άλλο θέλετε. Έχουν όμως και δύο σημαντικές διαφορές που τις προσδιορίζουν οι ονομασίες τους. Η βραχυχρόνια είναι …βραχυχρόνια και η μακροχρόνια είναι …μακροχρόνια.

Η βραχυχρόνια συνήθως οφείλεται σε ένα έντονο εξωτερικό αίτιο και συνήθως συνοδεύεται με ένταση και …φασαρία. Η μακροχρόνια μπορεί να οφείλεται σε ένα ή περισσότερα εξωτερικά αίτια, αλλά εμφανίζεται αθόρυβα και εγκαθίσταται σταδιακά, με λεπτότητα και …διακριτικότητα, σχεδόν ανεπαίσθητα. Μου θυμίζει την εμφάνιση του Θεού στον Μωϋσή στο Σινά, όπου ο Θεός δεν ήταν ούτε βροντή ούτε φωτιά, αλλά ένα ελαφρό …αεράκι!

Τι συμβαίνει λοιπόν; Νομίζω ότι ένα φυσικό φαινόμενο μπορεί να οπτικοποιήσει αυτό που αντιλαμβάνομαι ότι συμβαίνει. Πρόκειται για το φαινόμενο του συντονισμού ενός φυσικού ταλαντωτή, μιας συσκευής δηλαδή που έχει την δυνατότητα να ταλαντεύεται. Ένα ιδεατό τέτοιο σύστημα έχει την δυνατότητα να ταλαντεύεται απεριόριστα γιατί τίποτε δεν εμποδίζει, λέμε αποσβένει, την ταλάντωση. Όλα τα πραγματικά συστήματα όμως έχουν πλήθος αποσβέσεων και έτσι μια ταλάντωση σταματά, αποσβένεται, γρήγορα.

Λοιπόν οι άνθρωποι είμαστε όλοι τέτοια “ταλαντευόμενα” πραγματικά συστήματα και η ευτυχία είναι μια κατάσταση μεγίστης ταλάντωσης. Γιατί μια μέγιστη ταλάντωση μας προκαλεί αισθήματα ευτυχίας; Γιατί μειώνει στο ελάχιστο την επίδραση των αποσβέσεων που πάντα μας προκαλούν αρνητικά αισθήματα. Οι άνθρωποι λοιπόν ξεκινούμε την ζωή μας με πλήθος τέτοιων αποσβέσεων, για τις οποίες συνήθως δεν έχουμε καν ιδέα ότι υπάρχουν. Ένας τρόπος υπάρχει για να αισθανθούμε ευτυχία, να βρισκόμαστε κάτω από την επίδραση εντόνων εξωτερικών ερεθισμάτων. Όμως τίποτα σε αυτόν τον κόσμο δεν διαρκεί επ’ άπειρο και σύντομα οι αποσβέσεις επικρατούν των ερεθισμάτων και η ευτυχία …χάνεται σαν όνειρο.

Οι νέοι πάντα είναι σε μια τέτοια κατάσταση και γι’ αυτό αναζητούν ολοένα πιο έντονα ερεθίσματα. Μάταιος κόπος και γρήγορα έρχεται η κόπωση και ενδεχομένως η απογοήτευση, αν ξεφύγει κανείς από τους κινδύνους που ελλοχεύουν στην αναζήτηση των εντόνων ερεθισμάτων. Οι μεγαλύτεροι συνήθως μετά από διαψεύσεις και απογοητεύσεις καταλήγουν …στον χυλό. Κρίση της μέσης ηλικίας… Μερικοί βέβαια πάντα είναι τυχεροί, η ζωή δεν είναι καθόλου δίκαιη και μερικούς τους ευνοεί σκανδαλωδώς και έτσι αυτοί οι λίγοι χωρίς πολλά πολλά βρίσκονται σε μια διαρκή εναλλαγή ερεθισμάτων που τους καθιστούν, προσέξτε σχεδόν, ευτυχείς.

Υπάρχει όμως και ο άλλος δρόμος, τον οποίο έμαθα πληρώνοντας δυσανάλογο τίμημα, της καλλιέργειας του εαυτού, έτσι ώστε να μειωθούν, κατά το δυνατόν οι αποσβέσεις. Τότε απολαμβάνει κανείς την ευτυχία με πλήθος αφορμών, πράγματα που για τους άλλους είναι ρουτίνα, για αυτόν είναι πηγή ευτυχίας, ευτυχία όμορφη, απαλή σαν το πρωινό το αεράκι σε μια παραλία που χαϊδεύει το σώμα και την ψυχή…

Το πιο σημαντικό όμως είναι άλλο: Όταν επιχειρεί κανείς κάτι μεγαλύτερο, δυσκολότερο, εκεί που οι άλλοι αποτυγχάνουν μαζικά, έχει κανείς όλη την τεχνογνωσία να αντιληφθεί τις κρυφές αποσβέσεις που εμποδίζουν την ταλάντωση και τον συντονισμό, και την ικανότητα να τις αποβάλει. Η ευτυχία είναι πάλι όμορφη, γλυκιά και ήρεμη, σαν το αεράκι στο Σινά.

Δεν ξέρω, αλλά έχω την αίσθηση ότι το αεροπλάνο Ελλάς που βρίσκεται σε πτώση περιδίνησης, έχει πιάσει οπτική επαφή με το έδαφος στο οποίο θα συντριβεί. Έχουμε λοιπόν όλοι φοβερή ανάγκη από αυτήν την όμορφη ευτυχία.

Είθε!

Ευχετήριες κάρτες...

“Έλεος με τη γκρίνια!” γράφει ένας τακτικός σχολιαστής σε αυτό το μπλογκ. Προσωπικά είμαι κάθετος εναντίον της γκρίνιας, αλλά είμαι υπέρ της κριτικής θεώρησης των πραγμάτων. Θεωρώ ότι είναι μείζον σφάλμα το να ωραιοποιείς την πραγματικότητα, όσο λάθος και να την μαυρίζεις άνευ λόγου. Θεωρώ ακόμα ότι η μείζων διαφορά ανάμεσα σε έναν πετυχημένο από ένα αποτυχημένο είναι η ικανότητα της αυτοκριτικής. Σε αυτό διαφέρει η επιτυχία από την αποτυχία, είτε μιλούμε για πρόσωπα είτε μιλούμε για κοινωνίες. Θεωρώ ότι το μείζον πλεονέκτημα του δυτικού πολιτισμού απέναντι σε οποιοδήποτε άλλο πολιτισμό είναι η εγγενής του δυνατότητα να κάνει την πλέον σκληρή αυτοκριτική. Κανένας άλλος πολιτισμός δεν μπορεί να αντέξει την αυτοκριτική που γίνεται από τους δυτικούς, στον δικό τους πολιτισμό και στις δικές τους κοινωνίες.

Σε εμάς άραγε τι γίνεται; Όποιας εποχής ελληνικά κείμενα, έχω υπόψη μου την μετά Χριστό εποχή, και να διαβάσει κανείς, θα δει μια αυστηρή επίκριση της παρούσας κατάστασης από όλους τους συγγραφείς, είτε εκκλησιαστικούς-θεολόγους, είτε λαϊκούς-κοσμικούς. Και αν έρθουμε στο παρόν για δεκαετίες ακούω τις ίδιες επικρίσεις, Χα! έχω αναμνήσεις από την προ του 1967 εποχή, για το γίγνεσθαι της ελληνικής κοινωνίας. Στις μέρες μας δε ότι και να ακούσεις ή διαβάσει ψυχοπλακώνεσαι…

Ναι η Ελλάδα του 1980 ήταν κατά πολύ κατώτερη από την Ελλάδα του σήμερα, αλλά όταν κανείς αναζητά τα επιμέρους σημεία, λάβει υπόψη τους πόρους που δαπανήθηκαν, το χρέος που δημιουργήθηκε (το χρέος της Ιρλανδίας δεν έχει καμιά σχέση με το δικό μας) και κυρίως την πρόοδο των άλλων λαών, καταλαβαίνει κανείς ότι οι επικρίσεις έχουν βάση, δεν έχουν όμως αποτέλεσμα. Για δεκαετίες οι πολιτικοί υπόσχονται τα ίδια πράγματα με κοινό παρονομαστή την απουσία ικανοποιητικών αποτελεσμάτων. Για δεκαετίες μένουν στο προσκήνιο τα ίδια προβλήματα…. Στην Ελλάδα οι επικρίσεις, δεν είναι αυτοκριτική, αλλά γκρίνια…

Πως διαχωρίζεται άραγε η γκρίνια από την αυτοκριτική; Βασικά από το αποτέλεσμα, αλλά επειδή πολλές φορές στα κοινωνικά φαινόμενα το αποτέλεσμα αργεί, υπάρχουν και άλλα κριτήρια. Η γκρίνια έχει ένα εκκωφαντικό χαρακτηριστικό, την ξύλινη γλώσσα. Δεν είμαι φιλόλογος, αλλά για μένα ξύλινη γλώσσα είναι η γλώσσα που δεν έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο, είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί αφηρημένες έννοιες για να περιγράψει συγκεκριμένα προβλήματα, ή είναι γλώσσα κρυφά πλην σαφώς ταυτολογική. Αφηρημένες ξύλινες εκφράσεις: φταίει η δεξιά, η αριστερά, το κεφάλαιο ή οι αμερικάνοι… Ταυτολογική γλώσσα: φταίει ο Καραμανλής ή …ο Σημίτης. Για τις αφηρημένες εκφράσεις το θέμα είναι φανερό, πρέπει να πω για την κρυφή ταυτολογική γλώσσα.

Πιστεύει άραγε κανείς ότι ένα ωραίο πρωινό ξύπνησε ο Καραμανλής ή ο Σημίτης ( ας πάρει ο καθένας όποιον …του αρέσει) και είπε για να δούμε, πως μπορώ να καταστρέψω την ελληνική οικονομία; Μόνο αν μπορεί κανείς να αποδείξει κάτι τέτοιο τότε πράγματι θα φταίει ο Καραμανλής ή ο Σημίτης. Επειδή όμως κάτι τέτοιο είναι (για εμάς τους περισσότερους) οφθαλμοφανώς λάθος, το να θεωρούμε ότι βρήκαμε την αιτία του κακού και είναι ο Καραμανλής ή ο Σημίτης, απλά ταυτολογούμε γκρινιάζοντας. Το κακό έγινε επί εποχής Καραμανλή ή Σημίτη (και ντροπή τους, αν είναι έτσι) αλλά οι αιτίες είναι άλλες και αυτές πρέπει να αναδείξει η δημιουργική αυτοκριτική.

Το τραγικό είναι ότι η ελληνική κοινωνία είναι τόσο εθισμένη στην ξύλινη γλώσσα που κάθε κριτική την ακούει με …ξύλινα αυτιά. Χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος που οι περισσότεροι εκκλησιαστικοί άνθρωποι διάβασαν το Σοκ κα Δέος. Όμως αυτό δεν αφορά τους πολλούς. Το ίδιο συμβαίνει και με τις απόψεις που διατύπωσα στα μιμίδια των ελλήνων, αλλά και στην προηγούμενη ανάρτηση.

Εγώ μιλώ για συγκεκριμένες συμπεριφορές και στάσεις που ακυρώνουν τις δημιουργικές δυνατότητες της ελληνικής κοινωνίας και καταγράφω τις ρίζες αυτών των συμπεριφορών-μιμιδίων, αλλά τα εκπαιδευμένα μόνο στον ξύλινο λόγο αυτιά των αναγνωστών καταλαβαίνουν ότι φταίει …το Βυζάντιο, ή η Εκκλησία. Αμέσως τα συγκεκριμένα αποδίδονται σε αφηρημένες έννοιες, άντε να βρεις το Βυζάντιο ή …την Εκκλησία. (σήμερα υπάρχουν περισσότερες εκδοχές περί Εκκλησίας στην ορθόδοξη Ελλάδα από ότι στο προτεσταντικό κόσμο…) Κάποιος άλλος μου ζητάει να αποφανθώ για …τον Σκάι… Αν είχα τις απαραίτητες γνώσεις, μόνο για συγκεκριμένες απόψεις θα μπορούσα να έχω …άποψη.

Ναι πιστεύω ότι η κρίση έχει πρώτιστα πολιτιστικές ρίζες και έχω αναλύσει κάποιες από αυτές και αυτές οι ρίζες πρωτοβλάστησαν σε θεολογικό και εκκλησιαστικό έδαφος, αλλά δεν λέω ότι φταίει η θεολογία ή η …Εκκλησία. Φταίμε όλοι εμείς που αρεσκόμεθα στην μοναδική μας αλήθεια, στην απέχθεια στην οιασδήποτε φύσης αξιολόγησης, την απέχθεια στην κριτική και το ορθό λόγο ή στην απολυτοποίηση του ορθολογισμού ή του …ανορθολογισμού! Φταίμε όλοι εμείς που δεν μπορούμε να βρούμε την λεπτή ισορροπία ανάμεσα στο γενικό και το ειδικό, το προσωπικό και το συλλογικό…

Η γκρίνια είναι το άλλοθι της μη αλλαγής. Δεν έχετε παρά να ακούσετε τον ξυλινο-γενικόλογο λόγο των περισσότερων πολιτικών μας. Ου μην δε, διαβάστε τα νομοσχέδια που ψηφίζει η βουλή… Ακούω τώρα ότι το νομοσχέδιο για την Υγεία χρειάζεται περισσότερα από 60 διευκρινιστικές υπουργικές αποφάσεις… Κατά τα άλλα η βουλή ψηφίζει νόμους. Εγώ λέω ότι γράφει ευχετήριες κάρτες

Τα παιδία παίζει...

Μου ήρθε η διάθεση να διευρύνω τους ορίζοντές μου και διάβασα …ιστορία, την παλιά μου αγάπη. Είπα δηλαδή να φρεσκάρω τις γνώσεις πάνω στην ελληνική επανάσταση του 21, με αφορμή την έκδοση της σχετικής σειράς του Σκάϊ. Για τα άλλα ήμουν αρκετά προετοιμασμένος, αλλά όταν έφθασα στον τέταρτο τόμο, τον τελείωσα σοκαρισμένος. Περιγράφει τα γεγονότα μετά την ναυμαχία του Ναβαρίνου μέχρι την έλευση του Όθωνα. Πραγματικά έπαθα. Έπαθα γιατί η περιγραφή είναι αναλυτική με παράθεση πηγών και επομένως την θεωρώ, χωρίς να είμαι ειδικός, αρκετά πειστική.

Τι ήταν όμως αυτό που με σοκάρισε. Όχι οι εμφύλιοι και ο απερίγραπτος ξεφτιλισμός του ένδοξου 21, ήμουν ήδη υποψιασμένος. Με τρομοκρατεί το γεγονός ότι ο τόμος αυτός περιγράφει μια κοινωνία με τα ίδια ακριβώς (αρνητικά) χαρακτηριστικά με την τωρινή ελληνική κοινωνία. Οι τωτινοί μας πρόγονοι εμφανίζουν την ίδια συμπεριφορά με την συμπεριφορά που έχουμε εμείς, όταν …οδηγούμε, όταν εργαζόμαστε, όταν αντιμετωπίζουμε ο ένας τον άλλο, όταν τελικά διαχειριζόμαστε την χώρα μας.

Ας πω μερικά: Το πρώτο και το κυριότερο, την πλήρη και αδιαμφισβήτητη υποταγή του ευρύτερου αγαθού στο στενό τοπικό ή ατομικό συμφέρον. Ένα συμφέρον του το προσδιορίζει η απάλειψη από το οπτικό πεδίο όλων των στοιχείων που σχετικοποιούν αυτό το συμφέρον. Η ταύτιση της αλήθειας-όλου με αυτό το μικρό που σχετίζεται με το στενό και μικρό κομμάτι που αναλογεί στο άτομο… Ο τρόπος που παρκάρουν σήμερα τα αυτοκίνητα οι συμπολίτες μου είναι πανομοιότυπος με τον τρόπο που “παρκάραν” τα νιτερέσα τους οι τωτινοί πρόγονοί μας.

Οι δε πολιτικοί, το ίδιο λαοκόλακες, υπηρέτες των τοπικών ατομικών συμφερόντων, σαν τους τωρινούς. Τον Καποδίστρια που θέλησε να είναι πραγματικός άρχων, τον σκοτώσαμε, όπως και εξορίσαμε ή χλευάζουμε, και εννοώ τον Μητσοτάκη, όλους τους πολιτικούς που δεν χαϊδεψαν τα αυτιά μας. Και βέβαια πάντα ο Θεός και το δίκαιο είναι δικός μας, δεν μπορεί κάποια στιγμή θα αποκατασταθεί η δικαιοσύνη στον κόσμο και τότε θα ικανοποιηθούν όλα τα συμφέροντα και επιδιώξεις μας. Πάλι με χρόνια και καιρούς, πάλι δικά μας θάναι…

Όπως τώρα, έτσι και τότε η ελπίδα και η αποστροφή μας ήταν και είναι προς τον ξένο παράγοντα. Τότε παρακαλούσαμε να μας στείλουν βασιλιά για να καθαρίσει την βρωμιά μας και τώρα παρακαλέσαμε τους ξένους για να μας στείλουν την τρόϊκα. Ναι τους παρακαλέσαμε, κι ας το κρύβουμε επιμελώς, και βέβαια, όπως και τότε έτσι και τώρα ήρθαν με το πολλαπλώς αζημίωτο. Και βέβαια η τρόϊκα μοιάζει με την αντιβασιλεία, περιμένετε λοιπόν και τώρα να μας έρθει και ο …βασιλιάς… Νομίζω ότι τον ετοιμάζουν αυτές τις μέρες…

Οι δε ξένοι …πάντα ίδιοι, γιατί όχι αφού εμείς είμαστε που τους ανοίγουμε την πόρτα;

Πως γίνεται μια κοινωνία να είναι πάντα …παιδία που παίζει με αυτά που κανείς δεν παίζει; Πιστεύει κανείς ότι …είναι τυχαίο; Δεν νομίζω! Φταίνε τα γονίδια, οι ανόητοι και οι άσχετοι θα πουν. Εγώ λἐω ότι φταίνε τα μιμίδια, το μιμίδιο της κατοχής της αλήθειας και το μιμίδιο …φακελάκι, που αναλύω σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στο ΗΝΙΟΧΕΙΝ. Και πολλά άλλα που θα πρέπει να τα ανακαλύψουν άλλοι ειδικοί.

Αλλά εμείς …τον χαβά μας. Το μόνο που θα μας απασχολήσει είναι αν το ντοκιμαντέρ του Σκάϊ είναι ή όχι σύμφωνο με τις ιδεοληψίες μας…

Ἀνδρες με φούστες...

Αυτές οι μέρες μου έφυγε η απορία. Τι στο καλό έχει συμβεί και διαχρονικά βρισκόμαστε σε μια κατάσταση παρόμοια με την τωρινή; Την απορία μου την έλυσαν τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, η γελοιότητα των εξεταστικών αλλά πάνω από όλα η ιστορία των μεταναστών και της νομικής. Πραγματικά ακούγοντας τους διάφορους “υπεύθυνους” να ρίχνουν με τόσο γελοίο τρόπο το μπαλάκι από τον ένα στον άλλο, είπα μέσα μου, αυτοί δεν είναι άνδρες αλλά γυναίκες, στην πραγματικότητα πρέπει να τους φορέσουμε όλους μια φούστα και να στους στήσουμε στο Σύνταγμα ψηλά να τους κοιτάμε…

Μετά κατάλαβα ότι αυτή η σκέψη δεν είναι και τόσο …αστεία, εμπεριέχει μεγάλη αλήθεια. Πράγματι διαχρονικά η άρχουσα τάξη στον τόπο μας ήταν μια προσκυνημένη τάξη, μια τάξη που για να γίνει άρχουσα προσκύνησε, που λένε, κατουρημένες ποδιές. Από τα χρόνια του Βυζαντίου και, …καπάκι, η τουρκοκρατία, ποτέ δεν είχαμε πραγματικούς άρχοντες, άρχοντες που αναδείχθηκαν με την αξία τους, αλλά άρχοντες που αναδεικνύονται με τα …κονέ τους. (Φυσικά και υπήρξαν και υπάρχουν εξαιρέσεις, όμως ο λαός δεν αγαπά αυτές τις εξαιρέσεις, γιατί συνήθως προτιμά αυτούς που του χαϊδεύουν τα αυτιά).

Έχω γράψει και παλιότερα για την μητριαρχική δομή της ελληνικής οικογένειας, δομή που αποτυπώνεται στην κυριαρχική θέση της Παναγίας στην λαϊκή θρησκευτικότητα, και στον συνεπαγόμενο “ευνουχισμό” των αρσενικών και την επακόλουθη έλλειψη ηγεσίας που υπάρχει στον τόπο μας. Σήμερα, οι προσκυνημένοι άρχοντές μας, είναι άνδρες μόνο στα λόγια. Λένε και νομοθετούν αβέρτα παριστάνοντας τους άνδρες, αλλά όταν φθάνει η ώρα της πράξης, βγάζουν τα παντελόνια, φορούν τις φούστες και κρύβονται ανάμεσα στις κούκλες…

Πολλές φορές σκέπτομαι και ότι πρέπει να γίνει μια πολιτιστική επανάσταση, πρέπει να πνεύσει νέος άνεμος…

Βρέθηκα σε μια εκδήλωση της Ακαδημίας Αθηνών, …κατά λάθος. Και ξαφνικά πνίγηκα σε μια θάλασσα φορμόλης που συντηρούσε διακοσμημένα πτώματα… Η διανόηση του τόπου! Έφριξα, θυμήθηκα μια άλλη φορά πριν 20 χρόνια όταν παρευρέθηκε σε μια συνεδρία της Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και κάποια στιγμή οι δεσποτάδες βγήκαν από την αίθουσα για ένα διάλειμμα. Τους είδα και έμεινα: αυτά τα χούφταλα διοικούν την Εκκλησία; (Τότε βέβαια ήμουν …ευλαβής).

Προσκυνημένοι άρχοντες, χούφταλα διανοητές, μας πνίγουν, μας στραγγαλίζουν και εμποδίζουν κάθε δυνατότητα δημιουργικής ανανέωσης. Μοιάζουμε να είμαστε καταδικασμένοι. Μπορεί και να είμαστε, αλλά μπορεί και όχι.

Για αιώνες οι άρχοντές μας φιλούν προσκυνημένες ποδιές και η διανόησή μας ήταν ένα άθροισμα …χουφτάλων, όμως ο τόπος βρήκε τους τρόπους να προχωρήσει. Δεν μπορεί έτσι θα γίνει και τώρα, γιατί δεν είμαστε όλοι προσκυνημένοι και υπάρχουν άφθονοι νέοι με ιδέες και δυνάμεις για μια ανανέωση. Δεν μπορεί κάποια σπίθα θα ανάψει και η φωτιά θα σαρώσει την σαπίλα.

Πιστεύω ότι θα είναι άνθρωποι που δεν είχαν μέχρι τώρα σχέση με την πολιτική.

Είθε!

Ανομία

Δεύτερη μέρα Χριστουγέννων στην Κόρινθο. Παραλία με μια σειρά από καφετέριες, εστιατόρια και άλλα συναφή, εκεί που οι Έλληνες καταθέτουν τα χρήματα που πήραν από …τις επιδοτήσεις. Καθότι Έλληνας και εγώ είπα να κάνω και την δική μου κατάθεση, βέβαια σε light μορφή, κατά το έθος των μνημονιακών ημερών.


Παρατήρηση πρώτη, και βέβαια επαναλαμβανόμενη. Από τα πολλά μαγαζιά της περιοχής ελάχιστα είχαν αρκετούς πελάτες. Τα περισσότερα ήταν άδεια. Ένα ήταν γεμάτο. Είπαμε να πάμε σε αυτό. Εξαιρετική επιλογή. Ήταν μια πιτσαρία που είχε εξαιρετικό ντεκόρ. Ένα ντεκόρ όχι παραδοσιακό αλλά μοντέρνο, το οποίο ήταν πρωτότυπο, όμορφο, διαφορετικό, χωρίς όμως να είναι κιτς. Ευλόγως ήταν γεμάτη, καθώς και οι τιμές πολύ προσιτές, προφανώς προσαρμοσμένες στην εποχή.

Ένα περιβάλλον σύγχρονο, όμορφο θα έλεγα γοητευτικό που με έκανε να ξεχάσω την μιζέρια την ασχήμια και την ανασφάλεια που ζούμε όλοι μας. Όμως κάθε θαύμα κρατά τρεις μέρες, και η εν λόγω αίσθηση μόνο λίγα λεπτά. Γιατί, …ω του θαύματος, μου έρχεται μυρουδιά καπνού! Φυσικά δεν υπήρχε χώρος καπνιζόντων, όμως διαπίστωσα ότι υπήρχαν τασάκια για τσιγάρα… Κοιτώ γύρω μου και βλέπω δίπλα μου, από πίσω κάποιον να καπνίζει του καλού καιρού, το ένα τσιγάρο πίσω από το άλλο.

Άναψαν τα λαμπάκια μου, ήμουν έτοιμος να σηκωθώ να διαμαρτυρηθώ, όταν βλέπω ότι ακριβώς δίπλα στον καπνιστή είναι μια κούνια με ένα μωράκι που …απολάμβανε τον καπνό. Κοιτώ τους γονείς του, δεν ήταν καπνιστές, όμως αδιαφορούσαν πλήρως για το γεγονός ότι το παιδάκι τους ήταν ακριβώς δίπλα στο αναμμένο τσιγάρο… κατάλαβα το λάθος μου και έμεινα στην θέση μου κάνοντας μαύρες σκέψεις…

Και να θέλεις να αγιάσεις δεν μπορείς. Η εικόνα που εξελισσόταν μπροστά μου αντιπροσώπευε με τον γλαφυρότερο τρόπο το πρόβλημα και το αδιέξοδο της πατρίδας μας. Το εξαιρετικό μαγαζί αντιπροσωπεύει την πρόοδο, την ποιότητα, το πλούτο που όλοι θέλουμε και που προς στιγμή φάνηκε ότι, έστω 200 χρόνια μετά την ίδρυση του κράτους μας, πλέον είναι μια χειροπιαστή πραγματικότητα.

Το αναμμένο τσιγάρο συμβολίζει το θεμελιώδες χαρακτηριστικό της κοινωνίας μας. Την ανομία. Δεν με ενδιαφέρει αν κάνει καλό ή κακό στην υγεία. Το σημαντικό είναι ότι έχει απαγορευθεί πανευρωπαϊκά αλλά και στον τόπο μας. Και παρόλο τον σαφή νόμο, ο καπνιστής τον έγραφε στα παλιά του τα παπούτσια και ο υπεύθυνος καταστηματάρχης συναινούσε σε αυτήν …την παρανομία! (Τι λέω τώρα…) Όμως παράνομοι και συνένοχοι υπάρχουν παντού και πάντα.

Το βάρος πέφτει σε όλους τους άλλους, εμάς δηλαδή. Αρχικά τους γονείς του παιδιού και στην συνέχεια όλων των άλλων. Η ανομία δεν βαραίνει τόσο τον καπνιστή αλλά όλους τους άλλους. Το πρόβλημα δεν είναι η ανομία, αλλά η απόλυτη ανοχή της από την ελληνική κοινωνία.

Τραγικό και αδιέξοδο. Η ποιότητα που εξέπεμπε το εν λόγω μαγαζί δεν μπορεί να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον ανομίας, σαν αυτό που ανεχόταν ο ιδιοκτήτης και όλοι οι άλλοι, μαζί και εγώ.

Νομίζω ότι πριν περάσει η φετινή χρονιά αυτό θα το αισθανθούμε καυτά στο πετσί μας.

Μου είπε σήμερα μια μαθήτριά μου. Κύριε στην αρχή της (σχολικής) χρονιάς μας είπατε ότι η κρίση θα κρατήσει 2-3 χρόνια και μετά θα έρθει η ανάκαμψη, τι εννοούσατε; Τίποτα πέρα από το ότι, ό,τι και να συμβεί η ζωή συνεχίζεται, κανένα αδιέξοδο δεν την καταβάλει. Και της λέω, εσύ είσαι πολύ νέα, θα προφθάσεις τον νέο κύκλο. Για τον μπαμπά σου και εμένα …δεν ξέρω…

Άνθρωπος vs ζωή 0-1!

Καθώς διαβάζω διάφορα κείμενα αυτές τις μέρες, αλλά και παλιότερα, νοιώθω το αδιέξοδο. Όλοι εύχονται να προκύψουν, να φανούν νέες ιδέες για να μας κινητοποιήσουν, να βγούμε από την κρίση. Όλοι περιγράφουν την έλλειψή τους, αλλά κανείς δεν μπορεί να υποδείξει κάτι ρεαλιστικό. …Η πράσινη ανάπτυξη θυμίζει …πράσινα άλογα. Και εγώ αισθάνθηκα έντονα αυτό το αδιέξοδο. Στο τέλος όμως συνειδητοποίησα ότι είναι η ζωή αυτή που νικάει τον άνθρωπο, πάντα τον νικούσε αλλά τώρα δεν υπάρχει τρόπος να κρύψουμε αυτήν μας την ήττα.

Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζωντανό που δεν συμβιβάζεται με το γεγονός ότι είναι ένα …ζωντανό! Ένα ζωντανό κάτι που γεννιέται και πεθαίνει αγκομαχώντας μέσα σε ένα ατέρμονα κύκλο χαράς και λύπης, καταστροφής και δημιουργίας, αύξησης και μείωσης της εντροπίας. Όχι, με τίποτα δεν μπορεί να δεχθεί κάτι τέτοιο και έτσι πλάθει με την φαντασία του τους διάφορους …ισμούς με τους οποίους υπόσχεται στον εαυτό του μια λύτρωση, είτε ενδοκόσμια είτε υπερκόσμια, είτε σε αυτήν την ζωή είτε σε μια κάποια άλλη.

Για να είμαστε δίκαιοι, δεν είναι τόσο ανόητος ο άνθρωπος. Κάθε φορά με κάποιο …ισμό, φθάνει σε μια πηγή, πίνει για λίγο το ποθούμενο νερό, αλλά γρήγορα αυτό εξαφανίζεται! Πραγματικά κάποιος παίζει άσχημο παιχνίδι με τους ανθρώπους… Ή τουλάχιστον έτσι μοιάζει.

Σήμερα πια κανένας …ισμός δεν είναι σε θέση να μας συγκινήσει, να κινητοποιήσει μαζικά τους ανθρώπους. Ο κάθε …ισμός έχει ένα κλειστό κύκλο οπαδών που διαρκώς βαίνει μειούμενος και σε κάθε περίπτωση δεν συγκινεί. Πραγματικά δεν υπάρχει ορατή διέξοδος από το γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι ένα …ζωντανό! Η ζωή, σε αυτό τουλάχιστον το ημίχρονο μας νικά κατά κράτος. Θα υπάρξει άραγε άλλο ημίχρονο; Ποιος μπορεί να το ξέρει. Και να σας πω, αν αυτό το δεύτερο ημίχρονο αρχίσει μετά τον δικό μου (μας) θάνατο, δεν πολυέχει ενδιαφέρον.

Άραγε είναι τα πράγματα τόσο μαύρα; Προσωπικά λέω όχι, υπάρχει ακόμα και για μένα, που ίσως δεν προφθάσω την επανάκαμψη των …ισμών, φως. Και το φως δεν είναι άλλο από την ζωή. Αφού η ζωή με νίκησε και συνέτριψε όλους τους …ισμούς μου, δεν μου μένει παρά να παίξω το παιχνίδι της ζωής. Τι είναι το ζωντανό; Κάτι που διαρκώς απειλείται, κάτι που διαρκώς αναπροσαρμόζεται και επιβιώνει. Κάτι που διαρκώς ανασυγκροτείται και προσαρμόζεται δυναμικά στο περιβάλλον του.

Λοιπόν μέσα στο σκοτάδι που μας περιβάλλει δεν έχουμε να κάνουμε τίποτα άλλο πέραν από το να ζήσουμε. Δηλαδή να ανασυγκροτηθούμε και να προσαρμοσθούμε δυναμικά σε αυτό. Τόσο σε προσωπικό, όσο και σε ευρύτερο επίπεδο. Σαν άτομα αλλά και σαν μέλη κοινοτήτων, οικογένεια, παρέα, ομαδοποιήσεις, ευρύτερη κοινωνία. Ναι, πολλές φορές βλέπουμε τον ουρανό με τ’ άστρα, αλλά δεν τα χάνουμε, ανασυγκροτούμαστε, περιοριζόμαστε ή επεκτεινόμαστε σε μια δυναμική και όχι παθητική σχέση με ότι μας περιβάλει. Δηλαδή ότι μπορούμε να αλλάξουμε το αλλάζουμε, ότι δεν μπορούμε το υπομένουμε παίρνοντας δύναμη από όπου μπορούμε. Χμ… εδώ επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουμε κάποιον …ισμό της αρεσκείας μας, αρκεί να μην τον πάρουμε και πολύ στα σοβαρά!

Να λοιπόν τι εύχομαι για το νέο έτος:

Ανασυγκρότηση και δυναμική προσαρμογή!

Καλή Χρονιά!!