Περί ευτυχίας...

Τι σημαίνει άραγε είμαι ευτυχής ή επί το λαϊκότερο ευτυχισμένος; Δεν το κρύβω ότι τώρα που είμαι απλός ...άνθρωπος σκέπτομαι αυτό το ερώτημα, γιατί καταλαβαίνω ότι στο βάθος όλοι αυτό θέλουμε, αν και λίγοι το πετυχαίνουμε. Τι μπορεί όμως να σημαίνει ευτυχία; Καταλήγω στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν δύο διαφορετικές καταστάσεις ευτυχίας που ενίοτε είναι και αντικρουόμενες μεταξύ τους, η βραχυχρόνια και η μακροχρόνια.

Ελάχιστοι άνθρωποι κάνουν αυτήν την διάκριση, γιατί και οι δύο ευτυχές μοιράζονται τα ίδια χαρακτηριστικά, τουλάχιστον όσον αφορά τα αισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι, δεν θα πολυπραγμονήσω για τα ποια είναι αυτά τα αισθήματα και τα βιώματα. Ικανοποίηση, χαρά, πληρότητα και ότι άλλο θέλετε. Έχουν όμως και δύο σημαντικές διαφορές που τις προσδιορίζουν οι ονομασίες τους. Η βραχυχρόνια είναι …βραχυχρόνια και η μακροχρόνια είναι …μακροχρόνια.

Η βραχυχρόνια συνήθως οφείλεται σε ένα έντονο εξωτερικό αίτιο και συνήθως συνοδεύεται με ένταση και …φασαρία. Η μακροχρόνια μπορεί να οφείλεται σε ένα ή περισσότερα εξωτερικά αίτια, αλλά εμφανίζεται αθόρυβα και εγκαθίσταται σταδιακά, με λεπτότητα και …διακριτικότητα, σχεδόν ανεπαίσθητα. Μου θυμίζει την εμφάνιση του Θεού στον Μωϋσή στο Σινά, όπου ο Θεός δεν ήταν ούτε βροντή ούτε φωτιά, αλλά ένα ελαφρό …αεράκι!

Τι συμβαίνει λοιπόν; Νομίζω ότι ένα φυσικό φαινόμενο μπορεί να οπτικοποιήσει αυτό που αντιλαμβάνομαι ότι συμβαίνει. Πρόκειται για το φαινόμενο του συντονισμού ενός φυσικού ταλαντωτή, μιας συσκευής δηλαδή που έχει την δυνατότητα να ταλαντεύεται. Ένα ιδεατό τέτοιο σύστημα έχει την δυνατότητα να ταλαντεύεται απεριόριστα γιατί τίποτε δεν εμποδίζει, λέμε αποσβένει, την ταλάντωση. Όλα τα πραγματικά συστήματα όμως έχουν πλήθος αποσβέσεων και έτσι μια ταλάντωση σταματά, αποσβένεται, γρήγορα.

Λοιπόν οι άνθρωποι είμαστε όλοι τέτοια “ταλαντευόμενα” πραγματικά συστήματα και η ευτυχία είναι μια κατάσταση μεγίστης ταλάντωσης. Γιατί μια μέγιστη ταλάντωση μας προκαλεί αισθήματα ευτυχίας; Γιατί μειώνει στο ελάχιστο την επίδραση των αποσβέσεων που πάντα μας προκαλούν αρνητικά αισθήματα. Οι άνθρωποι λοιπόν ξεκινούμε την ζωή μας με πλήθος τέτοιων αποσβέσεων, για τις οποίες συνήθως δεν έχουμε καν ιδέα ότι υπάρχουν. Ένας τρόπος υπάρχει για να αισθανθούμε ευτυχία, να βρισκόμαστε κάτω από την επίδραση εντόνων εξωτερικών ερεθισμάτων. Όμως τίποτα σε αυτόν τον κόσμο δεν διαρκεί επ’ άπειρο και σύντομα οι αποσβέσεις επικρατούν των ερεθισμάτων και η ευτυχία …χάνεται σαν όνειρο.

Οι νέοι πάντα είναι σε μια τέτοια κατάσταση και γι’ αυτό αναζητούν ολοένα πιο έντονα ερεθίσματα. Μάταιος κόπος και γρήγορα έρχεται η κόπωση και ενδεχομένως η απογοήτευση, αν ξεφύγει κανείς από τους κινδύνους που ελλοχεύουν στην αναζήτηση των εντόνων ερεθισμάτων. Οι μεγαλύτεροι συνήθως μετά από διαψεύσεις και απογοητεύσεις καταλήγουν …στον χυλό. Κρίση της μέσης ηλικίας… Μερικοί βέβαια πάντα είναι τυχεροί, η ζωή δεν είναι καθόλου δίκαιη και μερικούς τους ευνοεί σκανδαλωδώς και έτσι αυτοί οι λίγοι χωρίς πολλά πολλά βρίσκονται σε μια διαρκή εναλλαγή ερεθισμάτων που τους καθιστούν, προσέξτε σχεδόν, ευτυχείς.

Υπάρχει όμως και ο άλλος δρόμος, τον οποίο έμαθα πληρώνοντας δυσανάλογο τίμημα, της καλλιέργειας του εαυτού, έτσι ώστε να μειωθούν, κατά το δυνατόν οι αποσβέσεις. Τότε απολαμβάνει κανείς την ευτυχία με πλήθος αφορμών, πράγματα που για τους άλλους είναι ρουτίνα, για αυτόν είναι πηγή ευτυχίας, ευτυχία όμορφη, απαλή σαν το πρωινό το αεράκι σε μια παραλία που χαϊδεύει το σώμα και την ψυχή…

Το πιο σημαντικό όμως είναι άλλο: Όταν επιχειρεί κανείς κάτι μεγαλύτερο, δυσκολότερο, εκεί που οι άλλοι αποτυγχάνουν μαζικά, έχει κανείς όλη την τεχνογνωσία να αντιληφθεί τις κρυφές αποσβέσεις που εμποδίζουν την ταλάντωση και τον συντονισμό, και την ικανότητα να τις αποβάλει. Η ευτυχία είναι πάλι όμορφη, γλυκιά και ήρεμη, σαν το αεράκι στο Σινά.

Δεν ξέρω, αλλά έχω την αίσθηση ότι το αεροπλάνο Ελλάς που βρίσκεται σε πτώση περιδίνησης, έχει πιάσει οπτική επαφή με το έδαφος στο οποίο θα συντριβεί. Έχουμε λοιπόν όλοι φοβερή ανάγκη από αυτήν την όμορφη ευτυχία.

Είθε!