Που είναι η Ζωή;

Ήθελα να το γράψω πολλές βδομάδες πριν, αλλά δεν μπορούσα. Παραβρέθηκα σε μια ακόμα παράσταση στο Μέγαρο Μουσικής με παραδοσιακούς ρωσικούς χορούς. Ήταν ένα πολύ εντυπωσιακό θέαμα. Ο σκηνοθέτης, ή σωστότερα ο ενδυματολόγος είχε μεγάλα κέφια και το εικαστικό μέρος της παράστασης ήταν συναρπαστικό. Και το χορογραφικό παρόμοια εντυπωσιακό.

Προσωπικά πρόσεξα άλλα πράγματα. Την μουσική, την λαϊκή ρώσικη μουσική την είχα ξανακούσει, χορούς όμως δεν είχα δει. Αυτό που έκανε αίσθηση σε εμένα ήταν κυρίως η διάθεση για ζωή που εξέπεμπαν όλοι οι παραδοσιακοί ρώσικοι χοροί. Μια διάθεση για ζωή θα έλεγα ζωώδη που πηγάζει μέσα από το βαθύ είναι του ανθρώπου. Όχι από τον εγκέφαλο αλλά από τα σπλάχνα. Μια διάθεση βαθειά ερωτική. Ζωή χωρίς έρωτα άλλωστε μάλλον είναι αντίφαση εν τοις όροις.

Αισθάνθηκα ότι αυτή ενστικτώδης ερωτική διάθεση για ζωή απουσιάζει από την ελληνική παραδοσιακή μουσική. Δεν νομίζω να κάνω λάθος και η εξήγηση του γεγονότος είναι προφανής. Η εκκλησία ήταν πάντα ενάντια στους χορούς και όλες τις σωματικές εκδηλώσεις. Μόνο σε εντελώς περιθωριακές στιγμές ήταν δυνατόν να εκφραστεί αυτή η δύναμη και θέληση για ζωή.

Σκεπτόμουν, ορθοδοξία εδώ, ορθοδοξία και εκεί. Εδώ η ορθοδοξία έπνιξε την ζωή, εκεί δεν τα κατάφερε… Το τίμημα που πληρώνουμε για το γεγονός ότι ο χριστιανισμός είναι παιδί του ελληνισμού. Σκέπτομαι, εκεί ήταν ξενόφερτος και δεν μπόρεσε να πνίξει το παγανιστικό παρελθόν. Θυμάμαι τις διηγήσεις του Ντοστογιέφσκι και στηρίζω την άποψη αυτή. Εδώ μόνο στο καρναβάλι νομιμοποιείται ο λαός να εκφράσει αυτήν την διάθεση. Τον υπόλοιπο χρόνο την καλύπτει για να μην την καταγγείλει ο άμβωνας… (Τουλάχιστον μέχρι 50 χρόνια πριν.)

Και όμως ήταν στιγμές που η ελληνική κοινωνία έσφυζε από ζωή και έκανε μεγάλα πετάγματα. Σκέπτομαι, ήταν στιγμές που την ενέπνεαν μεγάλες ιδέες, ιδέες που ενεργοποιούσαν τις ζωτικές της δυνάμεις. Όμως οι ιδέες είναι ρευστές, αλλάζουν, αλλοιώνονται χάνουν την λάμψη τους. Έτσι και η ζωτικότητα της ελληνικής κοινωνίας δεν έχει διάρκεια, εύκολα χάνει τον δρόμο της, δεν χρειάστηκε πολύ να φθάσει στον αδυσώπητο εμφύλιο, σήμερα λίγα χρόνια μετά τους ολυμπιακούς στην χρεοκοπία.

Κοιτάω γύρω μου και το μόνο που βλέπω είναι …θάνατος. Για την ακρίβεια πεθαμένους ανθρώπους, μια κοινωνία κακαρωμένη που βλέπει ακίνητη να έρχεται το μοιραίο, χωρίς καμιά διάθεση να αντιδράσει με ένα θετικό τρόπο, κάτι να κάνει για να ξεφύγει από το πέσιμο στον γκρεμό. Δύο μόνο αντανακλαστικές κινήσεις διακρίνω. Το πώς θα ξεφύγω εγώ και η κάστα μου από το κακό, και το πώς θα ονοματίσω έτσι τα πράγματα ώστε να φαίνεται ότι …πάμε καλά…, ότι δεν έχουμε να πέσουμε σε γκρεμό αλλά να διασχίσουμε πεδιάδα χλοερή.

Όταν ακούω τους πολιτικούς, είναι σαν να ακούω θεολόγους και όταν ακούω ανθρώπους, είναι σαν να ακούω χριστιανούς που λένε ότι ο Θεός είναι αγάπη, γιατί αυτοί αισθάνονται καλά!

Είναι τυχαίο;