Για χάρη των αναγνωστών που ενδιαφέρονται για την θρησκεία παραθέτω μικρό τμήμα από το νέο βιβλίο μου που αισίως έφθασε σε μια ολοκλήρωση, αλλά είναι άγνωστο αν και πότε θα εκδοθεί…
“Τώρα πλέον μπορούμε να μιλήσουμε για μια θρησκευτικότητα με μερική ή πλήρη απουσία του Θεού, για μια χωρίς θεό θρησκευτικότητα. Βέβαια μοιάζει με αντίφαση εν τοις όροις η χωρίς θεό θρησκευτικότητα αλλά αν εφαρμόσουμε τις διάφορες αναλύσεις που αναπτύξαμε μέχρι στιγμής θα γίνει φανερό ότι η αντίφαση είναι εντελώς επιφανειακή. Γιατί τι σημαίνει άραγε θρησκευτικότητα παρά μια αναφορά, μια σχέση με κάτι το οποίο μας υπερβαίνει, μας ξεπερνά; Πράγματι στον πυρήνα της κάθε θρησκείας βρίσκεται κάτι ευρύτερο, κάτι μεγαλύτερο κάτι δυνατότερο και πλουσιότερο από εμάς το οποίο οι διάφοροι πολιτισμοί το ονοματίζουν με διαφόρους τρόπους.
Το ερώτημα είναι αν μπορούμε και τώρα να αντλήσουμε οφέλη από τις παραδοσιακές θρησκείες. Το ερώτημα αυτό έχει αξία γιατί είναι ξεκάθαρο ότι χρειαζόμαστε τις θρησκείες ακόμα και αν καταλαβαίνουμε ότι αυτά που μας λένε είναι ξεπερασμένα ή λανθασμένα. Η ιστορική πείρα μας αποτρέπει από την ιδέα του να δημιουργήσουμε μια νέα θρησκεία. Πλέον αυτό είναι ένας ανεπίτρεπτος πλεονασμός. Επείγει λοιπόν το να κατανοήσουμε τις θρησκείες με ένα τέτοιο τρόπο που να μην μας επιβάλλονται εκπτώσεις στην λογική μας σκέψη και την κριτική μας ικανότητα.
Το ερώτημα αυτό είναι καίριο για όσους έχουν εμπλακεί στα γρανάζια μιας θρησκείας και αναρωτιούνται τι μπορούν να κάνουν τώρα, με ποιο τρόπο μπορούν να αξιοποιήσουν ότι τους προσφέρει η θρησκεία και ταυτόχρονα όμως να μην είναι υποχείριοι όλων αυτών που χρησιμοποιούν την θρησκεία για να αυξάνουν την δύναμη και το εγώ τους. Και οι αναλύσεις που παρουσιάσαμε στις προηγούμενες σελίδες μας επιτρέπουν πράγματι να πετύχουμε κάποιους δύσκολους κατά τα άλλα συγκερασμούς.
Μπορούμε πλέον να καταλάβουμε ότι το εμπειρικό στοιχείο των θρησκειών δεν σχετίζεται με τον δογματικό και θεολογικό τους λόγο. Θεωρητικά τουλάχιστον μπορεί κανείς να πραγματοποιεί όλα όσα προβλέπει μια θρησκεία χωρίς να είναι υποχρεωμένος να την πιστεύει, γιατί το θρησκευτικό βίωμα δεν είναι άνωθεν χαρισμένο αλλά έσωθεν του ανθρώπου εγγεγραμμένο. Αυτή η παρατήρηση είναι η βάση όλων γιατί μας ξεκαθαρίζει ότι η θρησκευτικότητα δεν είναι ίδιον όλων και ούτε πλεονεκτεί αυτός που μπορεί να την βιώσει ούτε μειονεκτεί αυτός που δεν μπορεί ή δεν θέλει. Τελικά η θρησκεία είναι μόνο για όσους την μπορούν και την θέλουν.
Αυτοί λοιπόν οι τελευταίοι μπορούν να κρατήσουν ανενδοιάστως ότι τους αρέσει, ότι σε αυτούς δουλεύει και να αφήσουν κατά μέρος όλα όσα δεν μπορούν να δεχτούν. Π.χ. μπορούν να κρατήσουν από το τελετουργικό ότι τους αρέσει, ότι τους γεμίζει και ικανοποιεί, χωρίς να δεσμεύονται να δεχθούν ότι τους αφήνει αδιάφορο. Πλην όμως εδώ υπάρχει κάποιο πρακτικό πρόβλημα. Πως π.χ. μπορεί κανείς να προσευχηθεί σε ένα Θεό που πιστεύει ότι δεν υπάρχει; Πως μπορεί να τιμά π.χ. τον Χριστό όταν ξέρει ότι ο άνθρωπος Χριστός δεν έχει καμιά σχέση με όσα λέει η εκκλησία για αυτόν;
Εδώ πρέπει να θυμηθούμε όσα έγραψα στις παραγράφους 3.9 και 3.10 για την ικανότητα της πρόθεσης των ανθρώπων. Το ερώτημα λοιπόν μετασχηματίζεται στο ερώτημα πως είναι δυνατόν ο Χριστός να ενεργοποιεί την πρόθεση ενός πιστού που εν τούτοις ξέρει ότι το ιστορικό πρόσωπο Χριστός δεν έχει καμιά σχέση με όσα του αποδίδονται; Λοιπόν πρέπει να επισημάνουμε ότι ο ιστορικός Χριστός δεν έχασε τώρα την σχέση με αυτά που του αποδίδονται. Ποτέ δεν την είχε και επομένως αν λειτούργησε μέσα στις συνειδήσεις των ανθρώπων και μέσα στην ιστορική πορεία της Ευρώπης και της δικής μας κοινωνίας, αυτό δεν έγινε γιατί τότε αυτό που πίστευαν οι άνθρωποι ήταν αληθινό, κάτι που έπαψε να είναι αληθινό στις μέρες μας. ”
(Συνεχίζεται)
Συγχαρητήρια!!! Συνεχίστε σας παρακαλώ να δουλεύεται αυτά τα θέματα. Εχω την αίσθηση οτι έχετε πολλά να πείτε. Γιατί λέτε οτι δεν θα δημοσιευθεί αυτό το βιβλίο? Κρίμα είναι. Νομίζω οτι το χρωστάτε σε όλους όσους σας παρακολουθούμε απο την εποχή του Πλανήτη της Θεολογίας. Αυτό περιμέναμε.
ΑπάντησηΔιαγραφήH αλήθεια βρίσκεται στην τελευταία παράγραφο - ουσιαστικά η θρησκεία ήταν ενέκαθεν χωρίς Θεό, απλώς δεν το γνώριζαν.....
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα περίμενα περισσότερο να πεις, "χωρίς θρησκεία Θεό" παρά "χωρίς Θεό θρησκεία" αλλά τελικά το θέμα είναι τι ταιριάζει στη ψυοσύνθεση του καθενός. Κάποιοι έχουν ανάγκη από το ακαθόριστο απεριόριστο του "θεού" χωρίς τον εγκλωβισμό στη θρησκευτικότητα, ενώ κάποιοι άλλοι έχουν ανάγκη από το συγκεκριμένο της θρησκευτικότητας χωρίς να τους απασχολεί τι και πως και αν είναι αυτός ο "Θεός" είναι συμβατός μ'αυτά που πιστεύουν.
Αυτές βέβαια οι τοποθετήσεις δεν θα ικανοποιούν καθόλου την τάση του νου ν'αναζητά την μία μεγάλη αλήθεια.......βλέπε "θεωρία των πάντων".
Ναι, συμφωνώ με τον Πορφύριο ότι θα πρέπει να δημοσιεύσεις όποτε είσαι έτοιμος το βιβλίο σου αυτό, αλλιώς θα είναι σαν τα προηγούμενα να μένουν μετέωρα....Είναι κάτι που όντως το "χρωστάς" σε όσους διάβασαν τον "Πλανήτη της θεολογίας".
Πορφύριος
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν λέω ότι δεν θα δημοσιευθεί, αλλά ότι δεν ξέρω πότε, γιατί η εποχή αυτή είναι πολύ δύσκολη για το βιβλίο.
Κρίνος
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ εργασία μου αυτή είναι μια μελέτη για τον ...απροσδιόριστο θεό, επομένως υπάρχει πάρα πολύ υλικό για τον θεό χωρίς θρησκεία που εντέλει ισοδυναμεί με θρησκεία χωρίς θεό, είναι θέμα οπτικής. Όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη για μια διήγηση περί θεού, και όλοι σκαρώνουν μια τέτοια...
Ναι, τελικά η αναζήτηση του "θεού" είναι η αναζήτησή για το "κάτι άλλο". Κάτι διαφορετικό απ'αυτό που βλέπουμε γύρω μας και μας απογοητεύει..........
ΑπάντησηΔιαγραφή@ Αρσένιο
ΑπάντησηΔιαγραφήΝομίζω ότι ο Βουδισμός είναι μια θρησκεία χωρίς Θεό. Άρα μάλλον θα πρέπει να συγκρίνεις αυτά που λες με το Βουδισμό (τουλάχιστο στο θεωρητικό μέρος).
"το ιστορικό πρόσωπο Χριστός δεν έχει καμιά σχέση με όσα του αποδίδονται"
Αν ενοείς ότι επειδή τα κείμενα που γράφτηκαν ήταν γραμμένα από πιστούς μόνο δεν μπορούμε να έχουμε μια βιογραφία, του είδους που θα γράφαμε σήμερα, τότε συμφωνώ. Σήμερα ένας ιστορικός θα αναζητήσει αντιμαχόμενες απόψεις για το ίδιο πρόσωπο αναζητώντας πηγές από οπαδούς αλλά και αντιπάλους.
Αν όμως πάρει κανείς τη φράση έτσι όπως είναι διατυπόμένη μου φαίνεται αυθαίρετη.Απο πότε είναι αυτό δεδομένο;
Υποστηρίζεις με καλά επιχειρήματα ότι μια κατανόηση εμπειρικών δεδομένων α) με βάση τη θεωρία της εξέλιξης και β)υποθέτοντας μια αντίληψη του χρόνου που είναι απλή επέκταση της κοινής μας χρονικής αντίληψης για το προσωπικό μας παρελθόν, είναι ασύμβατη με το πέρασμα από μια εποχή που δεν υπήρχε θάνατος πουθενά στη Φύση σε μια εποχή που υπήρχε.
Από αυτό βγάζεις ως συμπέρασμα ότι μια συγκεκριμένη κατανόηση της Πτώσης (με συμμετοχή της κτίσης) ως θεωρίας για το παρελθόν του κόσμου δεν ταιριάζει με τα εμπειρικά δεδομένα
Και μετά αρχίζουν κατά τη γνώμη μου οι ακροβασίες: άρα ο Χριστός δεν μπορεί να είναι Σωτήρας (με καμιά ουσιαστική έννοια).
Ο Χριστός των ευαγγελίων σαφώς παρουσιάζεται ως Σωτήρας χωρίς ΠΟΥΘΕΝΑ στα ευαγγέλια να αναφέρεται το ζήτημα της Πτώσης του Αδάμ. Μα καλά, τόσο κεντρικό και σημαντικό θέμα, που ΟΛΗ η θεολογία της Εκκλησίας στέκεται πάνω του και δεν βρέθηκε ένας Ευαγγελιστής σε μια από τις κοινότητες όπου τα Ευαγγέλια συντάχθηκαν να τονίσει αυτό το θεμελιώδες στοιχείο;
Τα Ευαγγέλια έχουν μεν γραφεί μετά τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου (κατά τις καλύτερες εκτιμήσεις) ΑΛΛΑ (επίσης κατά τις καλύτερες εκτιμήσεις) είναι τα αρχαιότερα σωζόμενα κείμενα για το Χριστό και επιπλέον παρουσιάζουν παραδώσεις που δεν καλύπτονται από τις επιστολές. Επιπλέον είναι τα περισσότερο ταιριαστά με ό,τι ξέορυμε για τις ιστορικές συνθήκες την εποχή του Χριστού. Επιπλέον παρά τις προφανείς αντιφάσεις τους (αρκετά γνωστές ώστε το Διατέσσαρον να προσπαθεί να τις λιάνει και οι αντίπαλοι των Χριστιανών να τις αναδικνύουν) έγιναν όλα τους δεκτά (πολύ πιο έμπρακτο δείγμα αποδοχής της διαφορετικής άποψης από το να λες ότι δεν είσαι ασπρόμαυρος όπως οι άλλοι και να θεωρείς στη συνέχεια παράλογους όσους δεν συμφωνούν με τη δική σου κρίση)
Έχουμε μέσα σε 100 χρόνια διαφορετικές ιστορίες από διαφορετικές κοινότητες με παραλλαγές. Αυτό είναι δύναμη και όχι αδυναμία για εμένα. Είναι αυτό που με κάνει να εκπλήσσομαι όταν ακούω ότι δεν ξέρουμε για τον ιστορικό Ιησού. Ξέρουμε όψεις Του, που δεν ήταν πολύ απομακρυσμένες από την εποχή Του και όψεις Του που οι κοινότητες εκείνες, σε ένα συχνά εχθρικό περιβάλλον, είχαν τη δύναμη να αντέξουν τις αντιθέσεις τους και να αντλήσουν πνευματική δύναμη απο αυτές.
Αγαπητέ Βασίλη εξακολουθείς να μην θέλεις ή να μην μπορείς να καταλάβεις την ουσία της κριτικής μου. Αυτά που γράφεις δεν με αφορούν, ενδεχομένως θα πρέπει να τα συζητήσεις με άλλους. Ότι είχα να πω το είπα και εκτός από το άρθρο του Αμπατζίδη δεν είδα κανένα άλλο κείμενο το οποίο να επιχειρεί να έστω να διαλεχθεί με την κριτική μου. Σε αυτό και σε ότι άλλο ανάλογο αντιληφθώ απάντησα και θα απαντήσω. Από εκεί και πέρα οι διάφορες πιθανολογίες και άλλες θεωρίες για τον Χριστό και τον χριστιανισμό, απλά δεν με ενδιαφέρουν και δεν με αφορούν. Πιστεύω ότι απευθύνεσαι σε λάθος πρόσωπο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΒασίλη Κόλλια 4:08
ΑπάντησηΔιαγραφήΆν και θεωρώ λίγο υπερβολική την άρνηση του Αρσενίου να μη απαντάει στις συγκεκριμένες απορίες σου ώστε να οδηγηθείς επαγωγικά στη κατανόηση των δικών του συμπερασμάτων, το αποδίδω στην κούραση που μπορεί να νιώθει με όλα αυτά τα ζητήματα εξαιτίας του ότι για ένα μεγάλο διάστημα έπρεπε διαρκώς να αντικρούει παρόμοιας λογικής επιχειρήματα μέχρι που εξαντλήθηκε το ενδιαφέρον του γι'αυτά.
Χωρίς να επιχειρώ να τον υποκαταστήσω και χωρίς να υπονοώ καν ότι απαντώ εκ μέρους του, επίτρεψέ μου να δώσω μια απάντηση μέσα από τη δική μου οπτική.
Το ότι δεν αναφέρθηκε στα Ευαγγέλια το θέμα της πτώσης , ήταν γιατί έμοιαζε σαν κάτι αυτονόητο για τον Χριστό ό οποίος "δεν ήρθε να καταλύσει τον νόμο και τους προφήτες αλλα να τους συμπληρώσει". Είναι γνωστό στους πάντες ότι η γενεαολογία για τους Εβραίους ήταν πολύ σημαντικό θέμα και αυτή ξεκινούσε στη Γένεση από τη διήγηση της Πτώσης. Ήταν τόσο αυτονόητο γι'αυτούς ότι η γενεαλογία τους συνδεόταν με τη πτώση όπως και το ότι έπρεπε ν'αναπνέουν.Για έναν απλό ιστορικό άνθρωπο , δεν σημαίνει τίποτα το να μην ξέρει ότι η περί πτώσης διήγηση είναι ανακριβής και ότι συνεπώς πολλά από τα αξιώματα που στηρίζονται σ'αυτή την διήγηση δεν ισχύουν. Για έναν θεό όμως, δημιουργό του σύμπαντος, που όχι μόνο πρεσβεύει αλλά ΕΙΝΑΙ η αλήθεια, είναι πολύ χοντροκομμένο να μην κάνει καμμία αναφορά στα πραγματικά δεδομένα που σίγουρα όφειλε να γνωρίζει ότι δεν ήταν αυτά που πίστευε η παράδοση. Εδώ δεν υπάρχουν "δικαιολογίες" τύπου "δεν ήταν ώριμοι τότε οι άνθρωποι να κατανοήσουν μια τέτοια αλήθεια". Ειπώθηκαν ούτως ή άλλως τόσα άλλα φοβερά και τρομερά , άλλωστε ένας θεός θα μπορούσε να τους φέρει την νέα αντίληψη για τον κόσμο και τις συνέπειες αυτής της αντίληψης "με το μαλακό", όχι να συμπεριφέρεται σαν να μην τρέχει τίποτα, με αποτέλεσμα μια εσφαλμένη αντίληψη να συνεχιστεί για ακόμα 2000 χρόνια-με ό, τι αυτό συνεπάγεται.
Το θέμα ότι έναν δημιουργό των πάντων τον ψάχνει μια ολόκληρη οικουμένη μέσα από αντιφατικές ιστορικές μαρτυρίες σαν να πρόκειται για ένα οποιοδήποτε άλλο ιστορικό πρόσωπο είναι από μόνο του ...."πτώση" για έναν Θεό.
ΧΩΡΙΣ ΘΕΟ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν κανείς φτάσει να καταλάβει την προβληματικότητα και τις αντιφάσεις της θρησκείας, δεν του αρκούν ούτε και χρειάζεται κανενός είδους υποκαταστάτα. Δεν έχει ανάγκη πλέον ούτε την ΧΩΡΙΣ ΘΕΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ, ούτε το ΧΩΡΙΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΘΕΟ.
Αποφασίζει να ζήσει ΧΩΡΙΣ ΘΕΟ και ΧΩΡΙΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑ.
Αν δεν μπορέσει να το κάνει, θα επανέλθει σε μια χωρίς κανένα νόημα θρησκευτικότητα, εν γνώσει του ότι συνιστά ψευδή παρηγοριά και επομένως θα βιώνει την πιο ακραία σχιζοφρενική κατάσταση της ύπαρξής του.
Η θεωρία, λοιπόν, για μια χωρίς θεό θρησκευτικότητα μπορεί να απευθυνθεί μόνο σε όσους ούτως ή άλλως θρήσκευαν ή θρησκεύουν χωρίς να τους ενδιαφέρει η λογικότητα της πίστης τους. Ή σε όσους συνεχίζουν να έχουν ανάγκη μιας μαγικής διεξόδου στα αναπάντητα υπαρξιακά ερωτήματα περί νοήματος.
@ Άρης Κούρτης
ΑπάντησηΔιαγραφήΤι σχέση έχουν αυτά με αυτά που γράφει ο Μέσκος;
Ούτε κάποιο "σκοπό" στη ζωή επιχειρεί να δώσει ο άνθρωπος, ούτε να δώσει μαγική διέξοδο στο αναπόφευκτο του θανάτου, ούτε να παρουσιάσει κάτι που δε θα είναι λογικό.
Εμένα μου φαίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό που προσπαθεί να κάνει και νομίζω πως το διανοητικό πεδίο με το οποίο επιχειρεί να ασχοληθεί έχει μέλλον.
Γιατί να μην μπορεί ένας σύγχρονος άνθρωπος με απαιτήσεις στο επίπεδο της λογικής να βιώσει μια πλειάδα βιωμάτων τα οποία μέχρι πρότεινος ήταν διαθέσιμα σε ορισμένους ανθρώπους μέσα από τις θρησκείες;
Άρης Κούρτης
ΑπάντησηΔιαγραφήΣημειώνω "Τελικά η θρησκεία είναι μόνο για όσους την μπορούν και την θέλουν" Υπάρχουν πολλοί τέτοιοι, όντας εντελώς φυσιολογικοί άνθρωποι. Οι θρησκεία είναι στοιχείο του ανθρώπινου πολιτισμού, και εν τέλει στοιχείο της ανθρώπινης φύσης. Και όπως όλα τα στοιχεία της ανθρώπινης φύσης κατανέμεται με ποικιλομορφία στους διάφορους ανθρώπους, αλλά επίσης υπάρχει διαφορά και σε διάφορες φάσεις της ζωής του ίδιου ανθρώπου.
Κρίνος και Βασίλης Κόλλιας
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπ'αυτών έχω ήδη γράψει και απαντήσει, προκαταβολικά, σε όσα λέει ο Βασίλης ήδη στο Σοκ και Δέος και κατά βάση δεν έχω διάθεση να επανέλθω, αν και ίσως το κάνω σε μια προσεχή ανάρτηση, έτσι για επανάληψη.
"Στη φυσική-του κατάσταση ο νους είναι ελεύθερος θρησκευτικών δοξασιών,
ΑπάντησηΔιαγραφήόπως ένα φυσικό σώμα είναι αυτό που του λείπουν τα περιττά κιλά.
Η θρησκεία είναι κάτι σαν το λίπος: κάτι το πρόσθετο,
χρήσιμο μεν για την επιβίωσή μας κατά το παρελθόν,
που όμως τώρα προκαλεί ζημιά στο είδος-μας." Χάρης Φουνταλής - Γιατί υπάρχει η θρησκεία ; ----- http://www.foundalis.com/rlg/PothenHThriskeia.htm
Το ανθρώπινο γένος έχει ξεπεράσει την θρησκεία. Τώρα μένει μόνο η επιστήμη να εξηγήσει τα συγκεκριμένα βιώματα και τα κατα καιρούς "θαύματα" που παρουσιάζονται. Αυτό έχει ήδη αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα. Τώρα κατά πόσον χρειάζονται οι θρησκείες σήμερα ; Εξαρτάται. Θρησκείες όπως ο μουσουλμανισμός δεν είναι απλά άχρηστες αλλά και επικίνδυνες. Ο χριστιανισμός είναι πιο κοντά στις αξίες του σημερινού ανθρώπου, τουλάχιστον του δυτικού απ' ότι οποιαδήποτε άλλη θρησκεία. Συμφωνώ με την προοπτική ότι κάποιος άνθρωπος μπορεί να χρησιμοποιήσει τα σωστά από μια θρησκεία.
Αλλά πόσα είναι τα σωστά που βλέπουμε στην Αγία Γραφή από ηθική άποψη ; Μερικές αφηγήσεις ιδιαίτερα απ' την ΠΔ είναι ανατριχιαστικές. Με έναν θεό που διατάζει έναν λαό να σφάζει άλλους λαούς. Επίσης η προσωπικότητα του Ιησού δεν είναι τόσο φωτεινή όσο πιστεύουν πολλοί. Βέβαια ο κάθε νοήμων άνθρωπος αν συγκρίνει τον Ιησού με τον Μωάμεθ πχ συγκρίνει έναν άνθρωπο που δεν πείραξε ούτε μύγα στη ζωή του με έναν άλλον που σήμερα δεν θα ήταν τίποτε παραπάνω από κοινός δολοφόνος. Όσο αναφορά άλλλες θρησκείες όλες έχουν περίσσιο ανορθολογισμό στις διδασκαλίες του. Το ίδιο και με τις ιδεολογίες. Γενικά πρέπει να αντιληφθούμε πως η απολυτότητα των ιδεών έχει χρεοκοπήσει. Δεν μπορούν να υπάρχουν δογματισμοί πλέον. Ίσως πρέπει να γίνουμε πιο πρακτικοί.
Τώρα δεν ξέρω πόσο μπορούν οι άνθρωποι που ασχολούνται με τη θρησκεία μπορούν να την αλλάξουν. Τουλάχιστον στην Ελλάδα αυτοί που ασχολούνται με τη θρησκεία είναι οι ιερείς και οι πιστοί. Αυτοί που δεν πιστεύουν δεν ασχολούνται. Σε ένα τόσο απολιθωμένο περιβάλλον σαν την εκκλησία μπορούν να γίνουν αλλαγές ; Ειδικά στην ορθόδοξη εκκλησία που συνεχίζουν να δίνουν περισσότερη σημασία στην έρευνα των γραφών παρά στην επιστήμη. Αλλά πως μπορούν να κάνουν το δεύτερο ; Απλούστατα δεν γίνεται. Δεν γίνεται γιατί η φύση της θρησκείας είναι αυτή. Ερευνά τα θεμέλια της παρά όσα υπάρχουν και συμβαίνουν γύρω της.
Κλείνοντας θα παραθέσω μια φράση του φιλοσόφου
Ronnie de Sousa, καθηγητή φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο.
"Η τρέλα της θρησκείας και η σοφία της επιστήμης έχουν την ίδια πηγή"
Λόγοι
Α. Η πηγή είναι η εφευρετική αμφιβολία. Και η επιστήμη καιη θρησκεία ξεκινούν αρχίζοντας να αμφιβάλλουν πως το προφανές είναι το μόνο που υπάρχει.
Β.Έπειτα η φαντασία πρέπει να σκαρφιστεί τι υπάρχει πέρα απ' το προφανές.
Γ. Η θρησκεία και η επιστήμη διαχωρίζονται στο σημείο στο οποίο η φαντασία εντόπισε τη λογική ιδέα.
Βέβαια χρησιμοποιούν και διαφορετικές μεθοδολογίες γι' αυτό δεν συμφωνώ απόλυτα με μέρος Γ.
Αρσένιε και Ανδρέα,
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα συμφωνήσω ότι "Τελικά η θρησκεία είναι μόνο για όσους την μπορούν και την θέλουν", ελαφρώς παραλαγμένη όμως: για όσους την έχουν ανάγκη και τη θέλουν.
Η κύρια ένστασή μου έχει να κάνει με το εξής: Ασφαλώς στο παρελθόν δεν ήταν ο ιστορικός Χριστός που κινητοποιούσε τον ψυχισμό των ανθρώπων και την πολιτισμική παραγωγή της κοινωνίας. Ήταν όμως ο Χριστός της πίστης. Δηλαδή, ο Χριστός "λειτούργησε μέσα στις συνειδήσεις των ανθρώπων και μέσα στην ιστορική πορεία της Ευρώπης και της δικής μας κοινωνίας" όχι γιατί αυτό που πίστευαν οι άνθρωποι ήταν όντως αληθινό, αλλά γιατί το πίστευαν ως αληθινό. Δεν είχαν, επομένως, συνείδηση της αναντιστοιχίας ιστορικού και πιστευόμενου Χριστού. Κατανοείτε νομίζω τη διαφορά.
Ασφαλώς ο Χριστός δεν έπαψε να είναι αληθινός στις μέρες μας, ωστόσο στις μέρες μας συνειδητοποιήθηκε ότι ο πιστευόμενος Χριστός δεν είναι αληθινός. Είναι τελείως άλλο πράγμα το να γνωρίζει κανείς ότι ο Χριστός της πίστης του δεν έχει καμία σχέση με το ιστορικό πρόσωπο και παρόλα ταύτα να θρησκεύει αναφερόμενος συνειδητά σε μια φαντασιακή κατασκευή. Αυτό ακριβώς θεωρώ ως σχιζοφρενικό.
@ Andreas
ΑπάντησηΔιαγραφή"Γιατί να μην μπορεί ένας σύγχρονος άνθρωπος με απαιτήσεις στο επίπεδο της λογικής να βιώσει μια πλειάδα βιωμάτων τα οποία μέχρι πρότεινος ήταν διαθέσιμα σε ορισμένους ανθρώπους μέσα από τις θρησκείες;"
Καμία αντίρρηση: το βρίσκω απολύτως θεμιτό να βιώνει κανείς όποια εμπειρία μπορεί να δώσει περιεχόμενο στη ζωή του ή να ανακουφίσει τον όποιοδήποτε πόνο του. Ελεύθερος είναι. Εξάλλου παρόμοιες εμπειρίες αποζητούν και οι χρήστες ουσιών. Εξεταστέο ασφαλώς ποιες εμπειρίες του ενός ή του άλλου είδους είναι καταστροφικές και ποιες δημιουργικές. Ούτως ή άλλως και άλλα πράγματα παίζουν αυτό το ρόλο στη ζωή μας: φαγητό, ποτό, σεξ, ταξίδια, θέατρο, λογοτεχνία κλπ. Δεν θα κατηγορήσω λοιπόν κανένα που αποζητά τις "ψυχοσωματικές" εμπειρίες στις οποίες αναφέρεσαι.
Άλλά, ποια σχέση έχουν όλα αυτά με την χωρίς θεό θρησκευτικότητα δεν έχω καταλάβει ακόμη, αφού μπορούν να βιωθούν και χωρίς οποιαδήποτε αναφορά σε θρησκευτικότητα.
@ Κρίνο
ΑπάντησηΔιαγραφήΝομίζω ότι για τους Εβραίους η ιστορία της Γέννεσης (και ειδικότερα το κομμάτι με τον Αδάμ και την Εύα) δεν έχει το ίδιο νόημα με αυτό που εμφανίζεται αργότερα στο Χριστιανισμό. Άρα δεν πρόκειται για κάτι προφανώς αποδεκτό
@ Αρσένιο
Είσαι θεολόγος και το βρίσκω λογικό να προτιμάς να επιχειρηματολογείς στα θέματα αυτά με θεολόγους. Είμαι ένας μη θεολόγος πιστός και εξήγησα γιατί δεν πείθομαι με ένα κομμάτι αυτών που λες και που απευθύνεται σε ένα ευρύτερο κοινό στο οποίο περιλαμβάνομαι.
Όσο αφορά την αναφορά στο ΣΟΚ και ΔΕΟΣ νομίζω ότι μια ανάγνωση των βιβλιογραφικών αναφορών του δείχνει ως μόνη βιβλιογραφική αναφορά σε ζητήματα ιστορίας του Χριστιανισμού στη φάση της διαμόρφωσης του δόγματός του το βιβλίο του Bart Ehrman Χαμένες μορφές του Χριστιανισμού. Αν αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο "έχει κλείσει ένα ζήτημα" μένω άφωνος.
ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΣΑΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΑΣ ΔΙΑΒΑΣΟΥΜΕ ΕΝΑΝ ΜΕΓΑΛΟ ΘΕΟΛΟΓΟ ΤΟΝ Π ΡΩΜΑΝΙΔΗ.
Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ Η ΔΕ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ ΤΗΣ.
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΚΑΙ ΠΑΛΙ.
Άρης Κούρτης
ΑπάντησηΔιαγραφή"Αυτό ακριβώς θεωρώ ως σχιζοφρενικό."
Το θέμα είναι ότι η θρησκεία σε ορισμένους προσφέρει κάτι το θετικό. ΑΥτό το θετικό δεν έχει να κάνει με τον Χριστό και επομένως κάποιος που πλέον καταλαβαίνει το λάθος της πίστης έχει κάθε λόγο να θέλει να επιδιώκει το τυχόν θετικό της θρησκείας.
Αυτό που ίσως δεν λαμβάνεις υπόψη σου είναι το γεγονός ότι για ορισμένους η θρησκεία ή κομάτι από την θρησκευτική ζωή μπορεί να είναι ...ευχάριστη. Αν κάποιος βέβαια μένει στην θρησκεία αν και δεν του είναι ευχάριστη, αν και καταλαβαίνει ότι ο Χριστός δεν έχει σχέση με το θέμα, τότε είναι σχιζοφρενής. ΆΝθρωποι που μένουν στην θρησκεία αν και ταλαιπωρούνται, αυτοί δεν αφήνουν τον εαυτό τους να δει την αλήθεια και συνήθως είναι ένθερμοι αμύντορες του χριστιανισμού. Το ανθρώπινο είδος έχει από όλα τα είδη και δεν θεωρώ ότι κάποιο είναι ...καλύτερο από τα άλλα. Φυσικά στην εργασία μου αυτή ασχολούμαι πολύ περισσότερο με αυτούς που θέλουν να ξεπεράσουν την θρησκεία, αλλά αφήνω και ένα δρόμο και για αυτούς που κάνουν άλλη επιλογή.
@ Άρη Κούρτη
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ζήτημα είναι τι γίνεται στο επίπεδο των αρχετύπων, της ψυχολογίας και κατ' επέκταση της λειτουργίας του εγκεφάλου και στο επίπεδο του πνευματικού χώρου, αν υπάρχει (ο κ. Μέσκος λέει ότι μάλλον υπάρχει).
Αν δηλαδή ο Χριστός της πίστης ενεργοποιεί ορισμένους μηχανισμούς χωρίς να έχει σχέση με τον Χριστό της ιστορίας, αυτό για έναν ερευνητή δείχνει πως οι μηχανισμοί αυτοί από μόνοι τους υπάρχουν και παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Το πρακτικό ενδιαφέρον τους είναι πως μπορούν να ενεργοποιηθούν και χωρίς τα δογματικά εργαλεία του Χριστιανισμού, ή της όποιας άλλης θρησκείας.
Επομένως υπάρχει και επιστημονικό και πρακτικό ενδιαφέρον για το θέμα.
Άλλωστε οι θρησκείες όλο αυτόν τον καιρό λειτουργούσαν ως κέλυφος για την ενεργοποίηση αυτών των μηχανισμών σε αρκετούς ανθρώπους. Όταν έχεις έτοιμα τόσα πολλά και τόσο καλοστημένα πλαίσια, είναι πολύ εύκολο να αρχίσεις την κουβέντα, αλλά και την πράξη, από αυτά.
Εξάλλου, ο κ. Μέσκος λέει πως έχει ζήσει μια ποιότητα ζωής πολύ υψηλή ως αποτέλεσμα αυτών των μηχανισμών, επομένως είναι κάτι που μπορεί να ενδιαφέρει κάθε άνθρωπο που ζητάει μια ζωή υψηλής ποιότητας.
Προσωπικά θα περιμένω να διαβάσω ολόκληρο το νέο βιβλίο (ή ίσως και τα επόμενα βιβλία) με ενδιαφέρον.
@ Βασίλη Κόλλια
Το ζήτημα είναι πολύ απλό και το έχει εξηγήσει αναλυτικά ο συγγραφέας στο Σοκ και Δέος.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τόσους αιώνες μας πούλαγε φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Τώρα βλέπουμε με σαφήνεια και ενάργεια ότι ήταν παραμύθια, αποκυήματα της φαντασίας των θεολόγων.
Εσύ μας ζητάς να παραβλέψουμε αυτούς τους αιώνες ψεμάτων και να πάμε στα ευαγγέλια για να δούμε έναν άλλον Χριστό από αυτόν που έβλεπαν τόσους αιώνες οι Ορθόδοξοι θεολόγοι που γέμιζαν σελίδες επί σελίδων μιλώντας για τον Χριστό που διορθώνει την Πτώση κλπ κλπ.
Το ερώτημα που τίθεται είναι απλό:
Αν όλοι αυτοί έγραφαν από τη φαντασία τους, γιατί η δικιά σου πρόταση να έχει σχέση με την πραγματικότητα; Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί εσένα από όλους εκείνους; Γιατί και εσύ να μην κάνεις το ίδιο λάθος που έκαναν και αυτοί και να προτείνεις πράγματα που επίσης δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα;
Το θέμα δεν είναι ότι δεν μπορούν να δοθούν άλλες ερμηνείες περί του Χριστού που να αποφεύγουν το ζήτημα της Πτώσης. Τέτοιες ερμηνείες υπάρχουν. Μπορούμε π.χ. να δούμε τους προοδευτικούς Προτεστάντες.
Το ερώτημα είναι γιατί να ανταλλάξουμε το ένα παραμύθι για το άλλο; Προτιμότερο είναι να ζήσουμε χωρίς παραμύθια. Εκτός και αν μπορείς να μας εξηγήσεις γιατί το δικό σου στόρυ περί Χριστού δεν είναι όπως όλα τα άλλα, αλλά ειδικά το δικό σου ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
@ Ανδρέα
ΑπάντησηΔιαγραφήΝομίζω ότι υπάρχουν δύο σημεία που δυσκολεύουν την επικοινωνία μας
1. Η Ορθοδοξία λέει πολλά πράγματα. όταν λέμε ότι κάτι μοιάζει να μην ισχύει αυτό έχει σημασία στο βαθμό τον οποίο επιρεάζει την ουσία της υπόθεσης. Η θέση που πήρα είναι η εξής: ακόμα και αν η Πτώση δεν έχει τα χαρακτηριστικά που προτείνει ο Απ Πάυλος αυτό δεν είναι κεντρικό για τη Σωτηρία του ανθρώπου στην Εκκλησία.
Απο τη δική μου σκοπιά δεν πρόκειται για αλλαγή ενός παραμυθιού από ένα άλλο. Είναι σαν να λές ότι επειδή στην ιατρική ό,τι δεν μπορούν να εξηγήσουν έχουν βρει κάποιους γενικόλογους όρους για να το πασάρουν (για να προχωράει το πράμα) ΄πχ είναι ίοση ή είναι ψυχοσωματικό (δεν ξέρω τι άλλο είναι της μόδας) αν αύριο βρούμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τι γίνεται θα πρέπει να πούμε: τους ψεύτες τους γιατρούς. Να πάψουμε να τους πιστεύουμε συνολικά.
Στα δικά μου αυτιά λοιπον το περι "αιώνων ψεμάτων" είναι στρεβλή παρουσίαση της πραγματικότητας. (δηλαδή το μεγάλο μήνυμα του Χριστιανισμού για αιώνες στο οποίο ψευδόταν ήταν ότι ο θάνατος ήρθε στον κόσμο με την Πτώση; αυτό ήταν που έκανε το Χριστιανισμό να έχει νόημα για χιλιάδες ανθρώπους όλως των ηλικιών και γνώσεων;). Αν θεωρείς ψέμα το ότι "ο άνθρωπος έχει ανάγκη Σωτηρίας", αυτό μάλιστα, είναι κάτι κεντρικό για την Ορθοδοξία. Αλλά το αν η ανάγκη αυτή ωφείλεται στην είσοδο του θανάτου με την Πτώση ή όχι αυτό νομίζω είναι δευτερεύον και απλώς νομίζω ότι ο Αρσένιος βιώνει την αμηχανία του ανθρώπου που πιστεύει ότι απέδειξε τελειωτικά κάτι κεφαλαιώδες αλλά την πάτησε σε κάτι προφανές. (καθόλου σπάνιο σε αποδείξεις)
2. Νομίζω ότι μιλώντας για την Ορθόδοξη Εκκλησία μιλάμε για δυο διαφορετικά πράγματα. Μάλλον χρησιμοποιούμε δυο πολύ διαφορετικές αναλογίες.
Στη δική σου αναλογία (όπως καταλαβαίνω εγω) η Ορθόδοξη Εκκλησία ορίζεται κύρια από το τι λένε οι θεολόγοι της, είναι το αντίστοιχο της θεωρίας για το φλογιστό. η θεωρία αυτή λοιπόν δεν εξηγεί καλά τη θερμότητα και άρα την αλλάζουμε και πάμε σε κάτι ΄καλύτερο. Έτσι αυτά που λέω τα ερμηνεύεις ως μια τραβηγμένη προσπαθεια να σώσει κανείς τη θεωρία του φλογιστού. Οπότε λές: και γιατί δεν πάμε παραπέρα;
Για μένα η Ορθόδοξη εκκλησία ορίζεται κύρια από τις πρακτικές της (στις οποίες οι θεολόγοι εντάσονται όχι όμως ως το blueprint του παντός).
(Και αυτό δεν είναι αυθαίρετο: έτσι θα εξέταζε την Ορθοδοξία κάποιος που έρχεται από "έξω"). Η αναλογία για εμένα γίνεται με την επιστημονική κοινότητα. Έχουμε μια σύνθετη κοινότητα με ιστορία, με πολιτική, με θεωρίες, με πρακτικές.
Αυτά δεν τα λέω ιδρώνοντας να σε πείσω. Εξηγώ τη θέση μου
@ Andreas
ΑπάντησηΔιαγραφή"Αν δηλαδή ο Χριστός της πίστης ενεργοποιεί ορισμένους μηχανισμούς χωρίς να έχει σχέση με τον Χριστό της ιστορίας, αυτό για έναν ερευνητή δείχνει πως οι μηχανισμοί αυτοί από μόνοι τους υπάρχουν και παρουσιάζουν ενδιαφέρον."
Οι μηχανισμοί ασφαλώς από μόνοι τους υπάρχουν, αλλά νομίζω πως δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν χωρίς την εσωτερική πεποίθηση ότι ο Χριστός με κάποιο τρόπο υπάρχει.
@ Βασίλη Κόλλια
ΑπάντησηΔιαγραφήΌλα αυτά που λες είναι μια αφήγηση περί του Χριστιανισμού. Μπορεί να μην την βλέπεις ως τέτοια, αλλά παραμένει άλλη μια αφήγηση στην ιστορία των θρησκειών. Το ερώτημα παραμένει: Γιατί η δικιά σου αφήγηση περί του Χριστιανισμού είναι ορθή; Τι κάνει τη δικιά σου να ξεχωρίζει από τις άλλες;
@ Άρη Κούρτη
ΑπάντησηΔιαγραφήΜα αν υπάρχουν τέτοιοι μηχανισμοί, εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να έχουν σχέση με τον Χριστό... Θέλω να πω, η φύση που τους δημιούργησε δεν το έκανε με σκοπό να ενεργοποιηθούν από τον Χριστό, τον οποίον δε γνώριζε όταν δημιουργούσε τους μηχανισμούς αυτούς. Το ότι ο Χροστός λειτούργησε ως ενεργοποιητής δείχνει πως μπορούμε να τους προσπελάσουμε και χωρίς αυτόν, από τη στιγμή που γνωρίσουμε την ύπαρξή τους και αρχίσουμε την εξερεύνησή τους.
Θα δούμε όμως πως θα απαντήσει και ο κ. Μέσκος στις ερωτήσεις σας...
Άρης Κούρτης
ΑπάντησηΔιαγραφή"Οι μηχανισμοί ασφαλώς από μόνοι τους υπάρχουν, αλλά νομίζω πως δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν χωρίς την εσωτερική πεποίθηση ότι ο Χριστός με κάποιο τρόπο υπάρχει. "
Ο Χριστός, με κάποιο τρόπο, όντως μπορεί να υπάρξει, μέσα σε ένα ονειρικό κόσμο, τον οποίο κάποιος, αν θέλει, μπορεί να δημιουργήσει, ονοματίζοντας ως Χριστό ή Θεό κάποιος βαθύτερες ανθρωπολογικές πραγματικότητες. Τις ιδιότητες με τις οποίες είναι προικισμένος ο Χριστός της πίστης.
@Βασίλη
ΑπάντησηΔιαγραφήΝομίζω Βασίλη πως απλοποιείς πολύ το θέμα της πτώσης απλά για μα μην σου δημιουργεί πρόβλημα. Δεν είναι όμως έτσι. Είναι κεντρικότατο σημείο, αν διαβάσεις το κείμενο του. Αμπατζίδη θα καταλάβεις το γιατί. Αν αρνηθούμε την πτώση ως αιτία του θανάτου τότε θα πρέπει να αποδώσουμε τον θάνατο στο Θεό και αυτό de facto απορρίπτεται από τη θεολογία. Πρόσεξε λίγο τους ύμνους της εκκλησίας και θα το δεις αυτό παντού. Ακόμη και στα απλά καθημερινά πράγματα κυριαρχεί.Ας αναφέρω ένα παράδειγμα, αμέτρητες φορές έγινα μάρτυρας κηρύγματος του πρωτοσύγκελου ότι πρέπει να πολυαποφεύγεται η ερωτική σχέση με τη γυναίκα γαιτί το σεξ δόθηκε μετά την πτώση, δεν θα υπήρχε στη ζωή μας αν δεν υπήρχε η πτώση, και υποθέτω γνωρίζεις πόσο απόλυτη είναι η εκκλησία στα θέματα αυτά (και Ορθόδοξη και Καθολική). Και η αιτία για αυτή τη θέση είναι η διδασκαλία της πτώσεως. Ειλικρινά απορώ πως υποστηρίζεις ότι δεν έχει και τόση σημασία για το θέμα της σωτηρίας
Αρσένιε, εξακολουθώ να μη καταλαβαίνω το σκοπό της ονοματοδοσίας βαθύτερων ανθρωπολογικών πραγματικοτήτων με το όνομα Χριστός. Σε τι θα εξυπηρετούσε κάποιον που έχει πλήρη επίγνωση του ότι Χριστός δεν υφίσταται ως αντικειμενική πραγματικότητα? Γιατί να προτιμήσει το όνομα αυτό? Ποια εσωτερική του ανάγκη θα ικανοποιούσε?
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκτός κι αν υποθέσουμε ότι το όνομα Χριστός χρησιμοποιείται απλώς ως γλωσσικός κώδικας επικοινωνίας με ανθρώπους συγκεκριμένου πολιτισμικού περιβάλλοντος.
Άρης Κούρτης
ΑπάντησηΔιαγραφήΠροσωπικά από την αρχή λέω " ότι το όνομα Χριστός χρησιμοποιείται απλώς ως γλωσσικός κώδικας επικοινωνίας με ανθρώπους συγκεκριμένου πολιτισμικού περιβάλλοντος. "
Μπορείς εσύ ή κάποιος άλλος να χρησιμοποιήσει όποιο όνομα σου ταιριάζει...
@ Σιμούδη
ΑπάντησηΔιαγραφήΕγώ δεν αρμούμαι την παρουσία αυτής της άποψης στην Εκκλησία σε πολλά σημεία. Ούτε ισχυρίζομαι ότι η δική μου άποψη είναι Η σωστή. Συζητώ ως ένας μη θεολόγος, όπως ακόμα και ένας μη επιστήμονας (αλλά επιστημονικά εγγράματος) μπορεί να επιχειρηματολογήσει και να απαιτήσει εξηγήσεις σε ένα κοινωνικοεπιστημονικό ζήτημα (πχ τα μεταλαγμένα ή τα εμβόλια της γρίπης)
Γιατί στην επιστήμη θεωρούμε ότι ίσως δεν μπορούμε τελικά να δώσουμε τη θεωρία των πάντων αλλά στην θρησκεία απαιτούμε κάτι παρόμοιο; Γιατί Θεέ μου επιτρέπεις το κακό στον κόσμο; Γιατί το επιτρέπει. Και μου λέει ότι πρέπει να περάσω αυτή την κοιλάδα των στεναγμών. Επειδή ένας θεολόγος έχει τη φιλοδοξία να καταλάβει τα πάντα και να φτιάξει ένα πλήρες σύστημα οφείλω να αγνοήσω κάθε άλλη πηγή δεδομένων ή να την ερμηνεύσω με το ζόρι για να ταιριάζει με τις φιλοδοξίες του θεολόγου για μια πλήρη ερμηνεία; (στη στάση αυτή νομίζω συμφωνούμε με τον Αρσένιο)
Τι γίνεται όμως με τα συμπεράσματα που βγαίνουν (όπως αυτό που αναφέρεις); Καλό σημείο προς εξέταση.
Πάντως ο Χριστός στα Ευαγγέλια αποδέχεται την αντιφατικότητα. Σε μια ευθεία ανάγνωση:
Από τι μας καλεί να σωθούμε; Από το διάβολο και τις μεθοδεύσεις του. Και να πλησιάσουμε το Θεο Πατέρα και το Συνάνθρωπό μας. Ο διάβολος φαίνεται να είναι το αντίπαλο ισχυρο σημείο.
Όμως ο Θεός Πατέρας δηλώνεται ως παντοδύναμος οπότε τι σόι αντίπαλο σημείο είναι;
Η διαφορά είναι σε μας. Οι ταπεινωμένοι άνθρωποι της εποχής δεν διανοούνταν να ζητήσουν τα ρέστα από το Θεό. Τους αρκούσε που τους έδωσε μια ανάσα ζωής (πραγματικής ζωής). Ο σημερινός ισχυρός άνθρωπος νοιώθει όπως νοιώθουν οι εργάτες της παραβολής που δεν θέλουν αφέντη πάνω από το κεφάλι τους και όπως ο φύλακας του τάλαντου που τα λέει χοντρά: "δεν κάνεις κόπο και έρχεσαι και μας ζητάς και τα ρέστα".
@ Αντρέα
Μα δεν έρχομαι να κάνω κύρηγμα σε άλλες θρησκείες. Ούτε νοιώθω ότι απολογούμαι σε κανένα. Μοιράζομαι τις σκέψεις μου. Στο πλαίσιο λοιπόν της Ορθόδοξης κοινότητας εγώ ΄θα έπαιρνα μια τέτοια θέση. Θα άκουγα όμως και θα λογάριαζα και άλλες μη θεωρόντας τον εαυτό μου κάποιο απόλυτο κριτή της ορθότητας.
Είναι η θέση μου μία μεταξύ πολλών; Δεν είναι ελκυστική σε σένα; Δεν αισθάνομαι ότι διαφημίζω κάποιο προιόν αλλά νομίζω ότι ακολουθώ μια στάση που βοηθά περισσότερο την επικοινωνία.
http://neoreligion.wordpress.com/
ΑπάντησηΔιαγραφή