Η ζωή και η σωτηρία της

Η τελευταία φράση της προηγούμενης ανάρτησης είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και έτσι φυσιολογικά πρέπει να πω κάτι περισσότερο.

«Γιατί “σωτηρία” ίσον άρνηση της ζωής.»

Τι είναι η ζωή, και γιατί η σωτηρία της την καταστρέφει; Μερικά ερωτήματα για τα οποία κανείς, και εγώ ανάμεσα στους άλλους, μπορεί να μιλά ατέλειωτα. Όποιος διαβάζει λίγο προσεκτικά αυτό το μπλογκ καταλαβαίνει ότι δεν κάνω μεγάλες αναλύσεις, αλλά θέτω ερωτήματα και λέω απόψεις που έχουν σαν πρόθεση να κάνουν τον αναγνώστη να σκεφτεί. Να κατανοήσει ότι διάφορα αυτονόητα δεν είναι καθόλου αυτονόητα και να αναζητήσει ο ίδιος απαντήσεις. Στα σεμινάρια που έκανα τους δύο χειμώνες που πέρασαν έδωσα στους παρόντες και συγκεκριμένα εργαλεία για να οικοδομήσουν τις δικές τους απαντήσεις. Απαντήσεις που μπορούν να κινούνται σε διαμετρικά αντίθετες κατευθύνσεις. Εν καιρώ θα παρουσιάσω αναλυτικά και συστηματικά όλα αυτά. Να συμπληρώσω λέγοντας ότι μπορώ να είμαι βέβαιος ότι κάτι είναι λάθος, χωρίς να ξέρω με βεβαιότητα το τι είναι σωστό. Γιατί είναι πολύ πιο εύκολος ο έλεγχος του λάθους από την φανέρωση του σωστού.

Τι σημαίνει λοιπόν “να ζω την ζωή μου”; Πρωταρχικά σημαίνει ότι αποδέχομαι την ζωή μου, αυτό που κάνω μου αρέσει, το θέλω, το αγαπώ. Αναζητώ την ψυχική και συναισθηματική πληρότητα μέσα στην ζωή μου, μέσα σε αυτό που με περιβάλει. Μα βέβαια η ζωή μου είναι γεμάτη από πράγματα που δεν τα θέλω, δεν μου αρέσουν, δεν τα αγαπώ. Δεν πιέζω τον εαυτό μου να φανεί ότι του αρέσουν ή τα θέλει ή τα αγαπά. Όχι, δεν αγαπώ τους εχθρούς μου! Αναγνωρίζω τα σκοτεινά στοιχεία της ζωής μου και κάνω ότι μπορώ για να τα περιορίσω. Δεν μένω όμως μόνο σε αυτό. Φροντίζω να πλουτίσω την ζωή μου με πράγματα άλλα, που μου αρέσουν, που τα θέλω, που τα αγαπώ. Την προσοχή μου την δίνω σε αυτά, και η ζωή η ίδια μου δίνει πολλά τέτοια στοιχεία.

Αναλαμβάνω την ευθύνη όχι την υπευθυνότητα, για τα αρνητικά και στρέφομαι στα θετικά, τα καλλιεργώ, τα αναπτύσσω, φροντίζω αυτά να δίνουν τον τόνο στην ζωή μου και περιορίζω στο ελάχιστο δυνατόν την επίδραση των αρνητικών. Όλα στηρίζονται στην αποδοχή, σε όλο της το βάθος, της πραγματικότητάς μου, της θετικής και της αρνητικής και την ολόθυμη συνεργασία μου με αυτήν. Δεν είναι τόσο απλό αυτό…

Τι είναι η σωτηρία; Η αντίληψη ότι πρέπει να αλλάξει ριζικά η ζωή μου. Ότι πρέπει να βρω την μαγική συνταγή που θα κάνει τα πράγματα διαφορετικά, και τότε θα εξαφανισθούν τα αρνητικά και μείνουν μόνο τα θετικά. Η σωτηρία είχε, έχει και θα έχει δύο όψεις, την θρησκευτική και την πολιτική. Η ανθρωπότητα έχει πιστέψει κατά καιρούς και τις δύο και έχει κάνει σοβαρές επενδύσεις προσδοκώντας αυτές τις σωτηρίες. Το αποτέλεσμα είναι εντελώς απογοητευτικό, αλλά δεν είναι εύκολο κανείς να παραιτηθεί από τις προσδοκίες του. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις οι δύο διανοούμενοι που ανέφερα και στάθηκαν αφορμή για αυτές τις σκέψεις. Καταλαβαίνουν τα αδιέξοδα της πολιτικής και της θρησκείας, αλλά δεν μπορούν να παραιτηθούν από την προσδοκία μια νέας σωτηρίας. Θεωρούν ότι επειδή δίνουν νέα ονόματα λένε κάτι νέο. Δικαίωμά τους.

Το πρόβλημα κατά την γνώμη μου είναι η ελλιπής αφομοίωση των γνώσεων που μας προσφέρει η επιστήμη. Ο κόσμος, η ζωή, ο άνθρωπος και οι κοινωνίες είναι εξαιρετικά πολύπλοκα και χαοτικά συστήματα και δεν είναι δυνατόν να βρεθούν λύσεις συμπαγείς και γενικής ισχύος. Δεν υπάρχει σωτηρία, δεν υπήρξε ποτέ σωτηρία, αλλά διαρκής αγώνας για βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης. Αυτός ο αγώνας είναι σκληρός, δύσκολος και απαιτεί ενήλικα άτομα. Στις μη δυτικές κοινωνίες οι ανήλικοι περισσεύουν γι’ αυτό και κοινωνίες αυτές είναι κοινωνίες που προσδοκούν την σωτηρία και αναμένουν σωτήρες. Το να είναι κανείς ενήλικος ή ανήλικος δεν έχει σχέση με την ηλικία, την μόρφωση και την κοινωνική θέση…

Πάνω από όλα είναι θέμα κουλτούρας και ο νοών νοείτο!

Για ...την σωτηρία του κόσμου

Αυτές τις μέρες διάβασα το βιβλίο του κ. Καραμπελιά Η Θεμελιώδης Παρέκκλιση. Τον συγγραφέα ως όνομα τον είχα ακουστά, αλλά πρώτη φορά διάβασα κάποιο βιβλίο του. Μου έδωσε λοιπόν την αφορμή να σκεφτώ κάποια πράγματα και να θέλω να γράψω κάτι σχετικά.

Το βιβλίο αυτό καταπιάνεται με υπερβολικά (θα έλεγα) θέματα και αντικείμενα και έτσι με πολλά θα συμφωνήσω και σε άλλα θα διαφωνήσω, όπως είναι φυσικό. Κάτι τέτοιο όμως για μένα δεν έχει και τόση σημασία. Δεν βρίσκω κάτι το ενδιαφέρον στο αν ο Μέσκος και ο Καραμπελιάς συμφωνούν ή διαφωνούν σε κάτι. Υπάρχουν όμως μερικά άλλα ενδιαφέροντα θέματα τα οποία περισσότερο τα αισθάνθηκα παρά τα ανακάλυψα με την λογική κριτική.

Αυτονοήτως είμαστε συνάδελφοι εν …τη μεταμελεία! Δεν έχω γνώσεις για την μαρξιστική σκέψη και βιβλιογραφία για να κρίνω τα λεγόμενα από τον συγγραφέα, πλην όμως δεν δυσκολεύομαι να αναγνωρίσω το γεγονός ότι η μαρξιστική ορθοδοξία ακολουθεί τους δρόμους της χριστιανικής ορθοδοξίας προκειμένου να αποφύγει την κριτική. Αισθάνθηκα δικαιωμένος για την άποψή μου, ότι η χριστιανική εκκλησία κάνει ότι κάνουν και όλα τα άλλα κλειστά ιδεολογικά συστήματα. Και ο κ. Καραμπελιάς φαίνεται να διακρίνει την βαθειά σχέση κομμουνισμού και (ορθόδοξου) χριστιανισμού.

Από την κριτική όμως που κάνει στην μαρξιστική ορθοδοξία αισθάνομαι ότι είναι συνάδελφος …του κ. Γιανναρά. Όπως ο κ. Γιανναράς αρνείται τον χριστιανισμό αλλά προσπαθεί να σώσει τον Χριστό, έτσι και ο κ. Καραμπελιάς αρνείται τον μαρξισμό αλλά προσπαθεί να σώσει τον Μάρξ!

Οι παράλληλοι δρόμοι των κ. Γιανναρά και Καραμπελιά δεν σταματούν μόνο σε αυτό. Κοινό τους στοιχείο είναι η έχθρα προς την Δύση η οποία συνδυάζεται με μια ευρύτατη χρήση επιστημονικών και τεχνολογικών αναφορών που όμως φανερώνουν την αδυναμία και των δύο να αφομοιώσουν και να εσωτερικεύσουν το σύγχρονο επιστημονικό και τεχνολογικό γίγνεσθαι. Όσο για αυτό έχω αρκετές γνώσεις για να το ισχυρισθώ.

Μέσα από έντονα αντιφατικές και αλληλοαναιρούμενες πορείες και οι δύο περιγράφουν με ζοφερά χρώματα τα αδιέξοδα της Δύσης και μας προτείνουν την μόνη οδό σωτηρίας. Ο καθένας διαφορετική, αλλά εντούτοις μοναδική, αποκλειστική. Και οι δύο επίσης κρατούν για τους δικούς τους πρωτεύοντες ρόλους. Χωρίς τον Μάρξ και την Ελλάδα ο ένας, χωρίς τον Χριστό και την Ελλάδα ο άλλος, σωτηρία δεν υπάρχει…

Προσωπικά κόλλησα σε αυτήν την απορία: Τι μανία είναι αυτή, να αγωνίζονται οι άνθρωποι για την …σωτηρία του κόσμου!

Και καλά, στο παρελθόν που δεν ξέραμε πολλά, μπορούσαμε να φτιάξουμε (κατά φαντασίαν βέβαια) μια συνταγή που θα έσωζε τον κόσμο. Αλλά να επιμένουμε να κάνουμε το ίδιο, σε μια εποχή που έχει γίνει αντιληπτό ότι ο κόσμος υπάρχει γιατί ακριβώς …δεν υπάρχει σωτηρία!

Σκεφτείτε λιγάκι τι σημαίνει εξέλιξη, είτε δια της φυσικής επιλογής είτε με όποιον άλλον τρόπο θέλετε, θυμηθείτε που οδήγησαν οι πάσης φύσεως σωτήρες, διαβάστε για το χάος και την πολυπλοκότητα στην φύση και την ζωή, την εγγενή αντιφατικότητα και καταστροφικότητα που κυριαρχούν στο σύμπαν και θα αντιληφθείτε ότι η “σωτηρία” αφορά άλλους, όχι τους κατοίκους του πλανήτη Γη!

Γιατί “σωτηρία” ίσον άρνηση της ζωής.

Οι κόρνες και τα τύμπανα και …η ζωή

Είχα την τύχη (καλά δεν έγινε κατά λάθος, το επιδίωξα) να παρακολουθήσω την συναυλία που δόθηκε στο Ηρώδειο, την Δευτέρα 29/6 το βράδυ, με την συμφωνική ορχήστρα της Σκάλας του Μιλάνου υπό την διεύθυνση του ισραηλινού (τελικά) μαέστρου Μπαρεμπόυμ που διηύθυνε το τρίτο κονσέρτο για πιάνο και ορχήστρα του Μπετόβεν και την Φανταστική συμφωνία του Μπερλιόζ.

Το Ηρώδειο είναι ούτως ή άλλως ένας χώρος φανταστικός γίνεται όμως μαγικός όταν είναι εκδήλωση κλασσικής μουσικής. Γιατί απλά δεν υπάρχουν μεγάφωνα ηχεία και ενισχυτές. Γιατί μόνο το κράτημα και της αναπνοής σώζει τα πράγματα. Και η συναυλία αυτή ήταν μαγική κάτι που είμαι βέβαιος ότι το βίωσαν όλοι οι, χιλιάδες, παρευρισκόμενοι. Τα μουσικά κομμάτια ήταν κορυφαίες εκφράσεις του μουσικού ρομαντισμού, αλλά δεν ήταν αυτό. Ήταν ο μαέστρος.

Έχω παρακολουθήσει πολλές συναυλίες συμφωνικής μουσικής, σταδιακά κατάλαβα ποια είναι η σημασία του μαέστρου και της ενορχήστρωσης. Αυτός ο μαέστρος είχε μια λεπτότητα, κι ας ήταν χοντρός, μια ευαισθησία που κυριολεκτικά συγκλόνιζε. Και όταν έπαιζε το πιάνο και με τον τρόπο που συγχρόνιζε την ορχήστρα. Ο γλυκύτατος ήχος των πνευστών, δυστυχώς δεν ξέρω τίνος ακριβώς οργάνου, θα μου μείνει αξέχαστος σε όλη μου την ζωή… Δεν γράφω όμως για να πω αυτά, μια και άλλοι μπορούν να τα πουν πολύ καλύτερα.

Είχα την τύχη, και βέβαια όχι κατά τύχη, να βλέπω την ορχήστρα από πολύ κοντά. Να βλέπω την έκφραση του μαέστρου αλλά και των μουσικών και για (πράγματι) πολλοστή φορά να κάνω τις ίδιες σκέψεις. Μόνο που τώρα, καθώς το οπτικό ερέθισμα ήταν πιο έντονο, οι άνθρωποι ήταν εντελώς μπροστά μου, και οι σκέψεις πιο έντονες.

Είμαι πρακτικός άνθρωπος και λέω: το 50% των μελών της ορχήστρας παίζει το πολύ στο 10% του έργου. Δεν πρόκειται για μια μεγάλη σπατάλη; Ένα σωρό πνευστά, μεγάλα και τρανά και ακόμα μεγαλύτερα κρουστά, χρυσές άρπες και εγώ δεν ξέρω τι άλλα, δηλαδή πλήθος μουσικοί, κάθονται υπομονετικά την ώρα που τα βιολιά και τα άλλα έγχορδα χύνουν ποτάμι τον ιδρώτα, και κάποιες ξαφνικές στιγμές σηκώνονται και …ξεφωνίζουν τον δικό τους ήχο και αμέσως μετά πάλι κάθονται και πάει λέγοντας.

Ε λοιπόν αυτήν την φορά το μυαλό μου πήρε μερικές στροφές παραπάνω, καθώς θυμήθηκα τον όρο junk DNA. Το οφείλω μάλλον στην εξαιρετική ενορχήστρωση καθώς ένοιωσα την ποιότητα της ορχήστρας και του μαέστρου. Δεν είναι εύκολο να περιγράψω τις σκέψεις, γιατί αυτές γίνονται όχι με λογική αλλά ενορατική-διαισθητική μορφή. Ας πούμε ότι αναρωτήθηκα, αν έλειπαν όλοι αυτοί, θα μπορούσε να υπάρχει το έργο; Όχι βέβαια. Και αν δεν ήταν άψογοι, δηλαδή ιδιαίτερα εκπαιδευμένοι και ικανοί θα μπορούσε το τελικό αποτέλεσμα να είναι άψογο; Στ’ αλήθεια πόσες φορές στο παρελθόν δεν έχω ενοχληθεί από τα άσχετα κραξίματα των πνευστών ή τα ασύγχρονα κτυπήματα των κρουστών;

Μια σπουδαία ορχήστρα είναι σπουδαία όχι όταν έχει σπουδαίους μουσικούς για το 90% της μουσικής αλλά και όταν έχει σπουδαίους αυτούς τους πολλούς που παίζουν τόσο λίγο! Και συνέχισα, γιατί το μυαλό μου δεν σταματά αν δεν φθάσει στο τέλος, έτσι δεν συμβαίνει και στην ζωή μας; Τι είναι το junk DNA; μας έλεγαν, παλιότερα, οι βιολόγοι ότι είναι άχρηστο DNA που όμως τώρα μαθαίνουμε ότι μόνο άχρηστο δεν είναι. Τι είναι το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής μας; Άχρηστο, ανόητο, παράλογο ίσως μας φαίνεται και περιττό. Λίγες οι στιγμές που αξίζουν.

Προχθές το βράδυ συνειδητοποίησα με ιδιαίτερη καθαρότητα το πόσο λάθος είναι αυτή η αντίληψη και το κυριότερο, το πόσο καταστροφικό είναι αυτό για την ποιότητα της ζωής των περισσοτέρων ανθρώπων. Οι περισσότεροι από εμάς προσέχουν τα σημαντικά και αδιαφορούν για τα …μικρά. Και όμως αυτά τα μικρά είναι που δίνουν τον τόνο στην ζωή μας, από αυτά εξαρτάται η ποιότητά της, το αν θα είμαστε ευτυχείς και ισορροπημένοι για να μην αναφερθώ στην υγεία μας.

Επιτυχημένος είναι αυτός που καταφέρνει, σαν τον προχθεσινό μαέστρο να εναρμονίζει τα μεγάλα με τα μικρά, τα ασήμαντα με τα σημαντικά, τα υψηλά με τα ταπεινά…

Να ζει!

Οι έμποροι των υψηλών λυμαίνονται την ζωή!

Η Δράση συνεχίζεται...

Προχθές βρέθηκα σε μια συνάντηση των ιδρυτικών μελών της Δράσης με θέμα το ερώτημα της συνέχειας της προσπάθειας. Πρώτη φορά βρέθηκα σε κάτι ανάλογο και θα πρέπει να ομολογήσω ότι εντυπωσιάσθηκα, ειδικά στο πρώτο μισό της εκδήλωσης. Αρχικά μίλησε για πολύ λίγο ο κ. Μάνος και στην συνέχεια πήραν τον λόγο οι εκεί παρευρισκόμενοι. Μίλησαν άνθρωποι ψαγμένοι με υψηλό επίπεδο λόγου και σκέψης, αλλά όπως ήταν φυσικό σταδιακά άρχισαν να μιλούν άνθρωποι χαμηλότερου επίπεδου και η εκδήλωση έχασε το μεγάλο ενδιαφέρον της. Αυτό το δεύτερο μέρος το αντιπαρέρχομαι.

Το πρώτο που εντυπωσίασε ήταν αυτό που το γνωρίζω ήδη καλά, ότι όταν υπάρχουν πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις το αθροιστικό αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό. Ακούγοντας πολλούς άλλους, και παίρνοντας λίγο από τον καθένα, γινόμουν διαρκώς σοφότερος… Και το δεύτερο ήταν το γεγονός ότι επιβεβαιώθηκε η άποψή μου για την ύπαρξη μιας άλλης Ελλάδας, ανθρώπων δηλαδή που θεωρούν ότι η φυσική θέση της πατρίδας μας είναι στον πυρήνα του δυτικού κόσμου. Όχι για να τον απομυζήσουν και να συνεχίσουν την παρασιτική ζωή τους αλλά με τρόπο ισότιμο, με ισοδύναμη συμμετοχή στις υποχρεώσεις και τις απολαβές. Τέλος πάντων είναι μεγάλη κουβέντα αυτή.

Τώρα θέλω να αναφερθώ στις τοποθετήσεις δύο ανθρώπων, ενός άνδρα και μιας γυναίκας. Ο άνδρας με ρητορική δεινότητα και έντονη συναισθηματική φόρτιση ανέπτυξε την θέση ότι αυτός συμμετέχει στην Δράση γιατί θέλει να κάνει κάτι για τον τόπο του, θέλει να μην είναι ένοχος απέναντι στα παιδιά του ότι άφησε τον τόπο του να καταστραφεί! Πολλοί τον χειροκρότησαν θερμά, ίσως για λίγο και εγώ, μετά όμως τσιμπήθηκα και είπα μέσα μου τι λέει αυτός; Το νόημα ήταν ότι τα άλλα κόμματα απεργάζονται την καταστροφή της Ελλάδας και μόνο η Δράση πορεύεται την σωστή κατεύθυνση. Δεν είπε θέλω να ασχοληθώ με την πολιτική για να βοηθήσω τον τόπο μου, αλλά είμαι στην Δράση για τον λόγο αυτό. Όλοι οι άλλοι συμπολίτες του που στελεχώνουν ή στηρίζουν τα άλλα κόμματα προφανώς δεν το κάνουν για το καλό του τόπου τους αλλά για ιδιοτελείς σκοπούς.

Θαύμασα λοιπόν τον ρατσισμό που διακατέχει το ορθόδοξο πολιτισμικό υπόβαθρό μας και ο οποίος μεταλλαγμένος ξεπετιέται εκεί που δεν τον περιμένεις. Πόση προσπάθεια πρέπει να κάνουμε σαν κοινωνία ώστε να απαλλαγούμε από την αυτόματη ταύτιση των δικών μας επιλογών με την αλήθεια!

Η γυναίκα ήταν καταπληκτική. Είπε ότι δούλεψε στις Βρυξέλες και ότι είναι στην Δράση γιατί βαρέθηκε τις θεωρίες και τα οράματα και πιστεύει στις συγκεκριμένες πράξεις, στην επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων. Και ολοκλήρωσε με το εκπληκτικό: Μόνο αν μάθουμε να δρούμε πρακτικά και να λύνουμε τα συγκεκριμένα προβλήματα, τότε θα μπορέσουμε να οικοδομήσουμε και οράματα!

Μα η ΟΝΕ δεν ήταν ένα όραμα και μάλιστα επιτυχές; Ήταν ένα όραμα που οδήγησε στον εύκολο και άκοπα πλουτισμό και στο κρύψιμο των προβλημάτων κάτω από το χαλί. Και θυμήθηκα την ορθόδοξη ασκητική παράδοση που λέει ότι προηγείται η πράξη και μετά έπεται η θεωρία… Γιατί όταν γίνεται αλλιώς έρχεται ώρα που πληρώνεις μεγάλο λογαριασμό!

Δεν μπορώ να μην αναφερθώ τους σύγχρονους εκκλησιαστικούς που προκειμένου να ξεφύγουν την έλεγχο της διακρίσεως, δηλαδή της λογικής, εμπορεύονται την θεωρία, άνευ πράξεως. Για όσους ξέρουν, ένα πρώτο τέτοιο δείγμα ήταν το “Εισοδικό”…

Μη μου πείτε ότι το πολιτιστικό μας υπόβαθρο δεν επηρεάζει και το πολιτικό στάτους.