Περί νηστείας ο λόγος ΙΙ

Συνέχεια από το προηγούμενο

Παρόλα όσα ισχυρίζονται αρκετοί θεολόγοι, η χριστιανική παράδοση ανήκει και αυτή στην κατηγορία των παραδόσεων που εντοπίζουν την λύτρωση στην απαλλαγή από την κακή επιρροή του σώματος πάνω στο πνεύμα. Οι λεπτομέρειες μπορεί να ποικίλουν, όμως υπάρχει μια κοινή γραμμή. Αν θέλει κανείς να αναστηθεί, θα πρέπει να επικεντρωθεί στον εσωτερικό του κόσμο, να εργασθεί σε αυτόν, να τον εξισορροπήσει και έτσι σταδιακά να αρχίσει να αισθάνεται γαλήνη, ηρεμία και εν τέλει ευτυχία. Η ανάσταση είναι μια διαδικασία μεταμόρφωσης, για τον λόγο άλλωστε αυτόν και η εορτή της μεταμόρφωσης κρύβει σημαντικά στοιχεία και πληροφορίες για την πορεία προς την ανάσταση.

Για αν υλοποιηθούν όλα αυτά είναι απαραίτητο, τουλάχιστον στα πλαίσια αυτών των παραδόσεων, το σώμα να …κατεβάσει ρυθμούς. Αυτό είναι ξεκάθαρο αν διαβάσει κανείς τον τρόπο με τον οποίο νήστευαν οι άνθρωποι που διαμόρφωσαν αυτά τα τυπικά. Στις περιόδους νηστείας ακολουθούσαν μια αυστηρά ολιγοθερμική και χαμηλής διατροφικής αξίας δίαιτα. Νερόβραστες τροφές ή εντελώς ωμές, χωρίς πρωτεΐνες και σε αραιά χρονικά διαστήματα. Αυτό όμως που αποκαλύπτει το νόημα της νηστείας αυτής είναι η πλήρης αλλαγή του ρυθμού της ζωής. Στην περίοδο της Σαρακοστής τα πάντα αλλάζουν και οι μοναχοί περνούσαν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στην εκκλησία, όπου οι αργόσυρτες ακολουθίες μοιάζουν να τους …κοιμίζουν για τα καλά. Για τον λόγο αυτό οι ακολουθίες είναι διάσπαρτες από τις λεγόμενες στρωτές μετάνοιες που έχουν σαν σκοπό το να μην κυριαρχήσει ο ύπνος.

Όλα αυτά σε συνδυασμό με την αποφυγή της ομιλίας, των συναναστροφών και των εντόνων σωματικών δραστηριοτήτων, οδηγούν τον άνθρωπο σε μια ισορροπία που βρίσκεται σε ένα χαμηλότερο επίπεδο διέγερσης, από ότι τον υπόλοιπο καιρό, και έτσι μπορεί η προσοχή να στραφεί στον εσωτερικό κόσμο και εκεί να ανακαλύψει και θεούς και δαίμονες… Ο απόηχος αυτών των πρακτικών έφθασε μέχρι τις μέρες μας, εγώ τον πρόφθασα, και πιστεύω να υπάρχει ακόμα. Αλλά μόνο ο απόηχος.

Γιατί ήδη από τα αρχαία χρόνια, το όλο σκηνικό επιτελεί και ένα άλλο, πιο πρακτικό σκοπό. Στην υποταγή των ανθρώπων στο σύστημα. Μπαίναν οι άνθρωποι στον ζυγό της νηστείας κυρίως για να τονισθεί η υποταγή τους στην εκκλησία, μιας και ο πεινασμένος και εξουθενωμένος είναι πιο υπάκουος. Εν πάση περιπτώσει όλα αυτά λειτουργούν στον βαθμό που η κοινωνία σου επιτρέπει να αλλάξεις τον ρυθμό της ζωής σου. Και από εδώ αρχίζουν τα προβλήματα για τους σύγχρονους θρησκευόμενους. Ούτε οι λαϊκοί ούτε οι κληρικοί ούτε οι μοναχοί μπορούν να κατεβάσουν στροφές.

Έτσι το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να αλλάζουν τις τροφές που τρώνε συνήθως από αρτύσιμες σε …νηστίσιμες. Αλλά βέβαια οι νηστίσιμες είναι κατώτερης διατροφικής αξίας, δεν χορταίνουν και χρειάζεται να τις τρώνε σε μεγαλύτερες ποσότητες. Όλα τα νηστίσιμα είναι τρόφιμα με πολλές θερμίδες και ελάχιστες πρωτεΐνες, με αποτέλεσμα βέβαια να παίρνει κανείς περισσότερες θερμίδες από ότι χρειάζεται με τα προφανή αποτελέσματα. Επειδή δε και γευστικά είναι κατώτερες των αρτύσιμων, η νηστίσιμη μαγειρική είναι ιδιαίτερα βαριά και ανθυγιεινή.

Όλα αυτά γίνονται φανερά μόνο όταν κανείς ακολουθεί την νηστεία για χρόνια και συστηματικά. Συνήθως οι …νεοφώτιστοι έχουν διαφορετικά αποτελέσματα. Λίγο λόγω της γενικευμένης κουλτούρας της δίαιτας και του προβλήματος της παχυσαρκίας, λίγο εξαιτίας του εξωτικού του πράγματος, αρκετοί τηρούν τουλάχιστον στην αρχή την νηστεία με θετικά αποτελέσματα. Τα προβλήματα αρχίζουν όταν κανείς αρχίσει να την θεωρεί ως υποχρεωτικό στοιχείο της ζωής του που πρέπει να επαναλαμβάνεται διαρκώς. Τότε ψάχνει διαρκώς για υποκατάστατα: νηστίσιμα τυριά, νηστίσιμα …κρεάτα, νηστίσιμα γάλατα και πολλά γευστικά διεγερτικά. Μια εναγώνια προσπάθεια να διατηρήσει το επίπεδο σωματικής διέγερσης και έντασης της καθημερινότητας, χωρίς ταυτόχρονα να δίνει στον οργανισμό του αυτά που έχει ανάγκη… (σας θυμίζει αυτό τίποτε;)

Συνεχίζεται.

Εκδήλωση ΕΜΕΣΕΘ

Δεν ξέρω τι ακριβώς θα πουν οι άλλοι ομιλητές, πιστεύω όμως ότι θα πουν ενδιαφέροντα πράγματα, όμως εγώ θα πω μερικές ιδέες και σκέψεις ...διαφορετικές!


Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ (ΕΜΕΣΕΘ)


http://www.emeseth.gr/portal/

σας προσκαλεί στην νέα της εκδήλωση που έχει θέμα:

Λόγος περί θανάτου: Θρησκεία, Τέχνη και Επιστήμη μπροστά στο μεγάλο ερώτημα.

Θα γίνουν τρεις εισηγήσεις που θα προσεγγίζουν το θέμα του θανάτου από την πλευρά της θρησκείας, της τέχνης και της επιστήμης.

Α. Θρησκείες και θάνατος: η δοκιμασία του προσώπου.

Πώς η στάση των θρησκειών απέναντι στον θάνατο συναρτάται άμεσα με την αντίληψη τους για το ανθρώπινο πρόσωπο.

π. Βασίλειος Θερμός, ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, διδάκτωρ θεολογίας

Β. Στο Αρτοποιείο του Θανάτου η Τέχνη.

Ή Πώς Η Τέχνη ζυμώνει το γεγονός του θανάτου. Ο θάνατος ως συνεργός στην υπαρκτική ολοκλήρωση

Στάθης Κομνηνός, Ποιητής, φιλόλογος, μουσικός, αρθρογράφος, θεατρικός συγγραφέας, μεταφραστής,

Γ. Ο θάνατος και η αθανασία κάτω από το φως της φυσικής.

Πως γνώσεις από την σύγχρονη φυσική επαναπροσδιορίζουν τα του θανάτου

Γεώργιος Αρσένιος Μέσκος, εκπαιδευτικός, Μηχανολόγος Μηχανικός και διδάκτωρ θεολογίας

Η εκδήλωση θα γίνει στις 31/5/ στις 7.30 μ.μ. στο καφέ Dasein Σολωμού 12, Εξάρχεια, τηλ. 2103841857, http://www.dasein.gr/

Οι φίλοι της ΕΜΕΣΕΘ θα έχουν την ευκαιρία να εγγραφούν ως μέλη της, καθώς πλέον ολοκληρώθηκαν οι απαραίτητες νομικές διαδικασίες. Η ετήσια συνδρομή ορίστηκε στα 30 €.

Περί νηστείας ο λόγος Ι

(συνέχεια από τα προηγούμενα)

Τώρα που το τέλος εγγύς, και η στάση πληρωμών φαίνεται αναπόφευκτη και πιστεύω ότι και οι τελευταίοι πιστοί του πολιτικού μας συστήματος είναι έτοιμοι να αλλαξοπιστήσουν, η ανάγκη για την εύρεση του δρόμου προς την ανάσταση γίνεται περισσότερο από επιτακτική. Υποσχέθηκα να δείξω το τι μας διδάσκει η ορθόδοξη παράδοση πάνω στο θέμα αυτό, όχι βέβαια να πω αυτά που φαίνονται εκ πρώτης όψεως αλλά τι μπορεί να βρει κανείς σκαλίζοντας τα πράγματα. Και βέβαια αυτό που πρώτα θα σκάψουμε είναι το γεγονός ότι πριν από το Πάσχα υπάρχει μια μεγάλη περίοδος νηστείας. Για αυτήν λοιπόν θα ξεκινήσω να μιλώ γιατί είναι κεφαλαιώδους σημασίας.

Ένα από τα πιο άνοστα αστεία που ακούω τα τελευταία χρόνια είναι ότι η νηστεία κάνει καλό …στην υγεία. Όποιος ξέρει τον εκκλησιαστικό χώρο και έχει ψάξει τα πράγματα το βλέπει καθαρά, το τονίζουν άλλωστε και οι κοιλιές των παπάδων και των καλογήρων… Η νηστεία και ειδικά αυτή της σαρακοστής του Πάσχα βλάπτει σοβαρά την υγεία! Θα προσπαθήσω λοιπόν να εξηγήσω γιατί συμβαίνει αυτό αλλά και πως γίνεται να είναι αναγκαίο για το Πάσχα κάτι που …βλάπτει την υγεία.

Προφανώς τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως φαίνονται. Θα το πω εξ αρχής, ο τρόπος που υλοποιείται στις μέρες μας η εκκλησιαστική νηστεία είναι καταστροφικός, και είναι εντελώς αντίθετος από τον τρόπο που υλοποιείτο η νηστεία τον καιρό που διαμορφώθηκαν τα σχετικά τυπικά. Για να γίνει αντιληπτό αυτό που θέλω να πω πρέπει πρώτα να συζητηθούν δύο θέματα. Αρχικά δηλαδή να σκεφτούμε, τι είναι η τροφή και δεύτερον να κατανοήσουμε ποια ποιότητα έχει η ανάσταση στην παράδοση για την οποία μιλούμε.

Δεν θα επεκταθώ πολύ στο τεχνικό κομμάτι, αλλά θα θυμίσω ότι ο άνθρωπος είναι ένα ζωντανό ον. Και ως τέτοιο είναι ένα σύστημα που βρίσκεται σε μια κατάσταση μακράν της θερμοδυναμικής ισορροπίας. Για να διατηρηθεί λοιπόν στην ζωή είναι αναγκαίο να προσλαμβάνει διαρκώς ενέργεια αλλά και πληροφορία. Την ανάγκη για την ενέργεια την καταλαβαίνουμε εύκολα, η πληροφορία χρειάζεται για να καταστρατηγείται στην διάρκεια της ζωής μας το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα. Χρειαζόμαστε διαρκώς φρέσκια πληροφορία που θα αντισταθμίζει την διαρκή αύξηση της εντροπίας.

Την δουλειά αυτήν την κάνει η τροφή. Ότι τρώμε παρέχει στον οργανισμό μας ενέργεια αλλά και πληροφορία. Οι διάφορες ουσίες που περιέχουν οι τροφές μας είναι στην πραγματικότητα πακέτα εντολών που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα επιμέρους τμήματα του οργανισμού μας, και εν τέλει ο όλος οργανισμός μας. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος υπάρχουν υψηλής και χαμηλής ποιότητας τροφές, τροφές που ωφελούν και τροφές που βλάπτουν. Η ποιότητα της τροφής καθορίζεται από την σχέση ενέργειας προς χρήσιμες, για τον οργανισμό μας πληροφορίες που κωδικοποιούν οι διάφορες ουσίες που αυτή περιέχει. Και βέβαια αυτές οι πληροφορίες μπορεί να είναι ωφέλιμες αλλά και βλαπτικές. Σε κάθε περίπτωση η τροφή που παίρνουμε καθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο οργανισμός μας.

Αυτό εξηγεί το γεγονός ότι η δίαιτα έπαιζε σημαντικότατο ρόλο σε ένα ευρύ πεδίο θεμάτων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Σε θέματα υγείας και ασθενείας, σε θέματα αθλήσεως και εργασίας, αλλά και σε θέματα πνευματικής ή θρησκευτικής υφής. Δεν υπάρχει θρησκεία ή πνευματικότητα η οποία να μην έχει εντάξει στο σύστημά της κάποιου είδους νηστεία από τροφές. Καθώς όμως δεν έχουν όλες οι τροφές τις ίδιες ουσίες, δεν προσφέρουν τις ίδιες πληροφορίες στον οργανισμό, οπότε και υπάρχουν διαφορετικές νηστείες ανάλογα με το σκοπό τον οποίο επιδιώκει το κάθε πνευματικό ή θρησκευτικό σύστημα.

Μέσα σε αυτήν την προοπτική μπορεί κανείς να κατανοήσει τον ρόλο της νηστείας στην ορθόδοξη παράδοση, όσο και το γιατί παχαίνουν οι καλόγεροι και οι παπάδες, ειδικά αυτοί που …τηρούν την νηστεία!

(συνεχίζεται)

Αναζητώντας την Ανάσταση

Ο πυρήνας του σύγχρονου εκκλησιαστικού τυπικού είναι πολύ παλιός. Πρόκειται για το λεγόμενο τυπικό της Μονής του Αγίου Σάββα που βρίσκεται έξω από τα Ιεροσόλυμα και το οποίο με διάφορες στάσεις και μεταλλάξεις έφθασε μέχρις εμάς. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι διαμορφώθηκε σε εποχή ακμής και έτσι έχει ενσωματώσει γνώσεις ανθρώπων που ασχολήθηκαν εντατικά και συστηματικά με την εκκλησιαστική ζωή. Υποθέτω ακόμα, δεν έχω κάποια σχετική έγκυρη πληροφόρηση, αλλά έχω κάθε λόγο να το πιστεύω, ότι οι άνθρωποι αυτοί, σε στιγμές ακμής της θρησκείας τους, δεν δίστασαν να ενσωματώσουν και γνώσεις από το παρελθόν ή την εμπειρία των γειτόνων τους. Αυτό είναι φανερό στα θεολογικά κείμενα και πιστεύω ότι επεκτείνεται και στην πρακτική ζωή.

Το τυπικό αυτό έχει σημαντική αξία, εάν κανείς ξεχάσει το δογματικό περιτύλιγμα και το δει καθαρά σε ανθρωπολογικό επίπεδο. Να το ξεκαθαρίσω πλήρως. Δεν έχει αξία γιατί μας μεταφέρει μια κάποιου είδους άνωθεν υπερφυσική γνώση, αλλά γιατί μας μεταφέρει μια γνώση για το πώς λειτουργεί, ζει και αναπτύσσεται ο άνθρωπος. Και αυτήν την γνώση πρέπει να την προσεγγίσουμε εξαιρετικά κριτικά και επιλεκτικά γιατί οι άνθρωποι που την ανέπτυξαν είχαν πολλές λανθασμένες γνώσεις και αντιλήψεις αναφορικά με τον κόσμο και τον άνθρωπο.

Το ερώτημα τότε είναι αβίαστο: σε τι μπορεί να μας χρησιμεύσει εμάς, ποια είναι η ιδιαίτερη αξία της. Και η απάντηση είναι σαφής: δεν έχει απόλυτη αξία, δεν την έχουμε απόλυτη ανάγκη, μπορεί να ζήσει κανείς και χωρίς αυτήν. Όμως από την άλλη έχει τροφοδοτήσει την παράδοσή μας, κυλάει στο αίμα μας και ταυτόχρονα εμπεριέχει εμπειρίες αιώνων μεταφέροντας ένα αέρα θα έλεγα εξωτικό, διαφορετικό από αυτόν που αναπνέουμε καθημερινά και έχουμε την ανάγκη από ένα κάτι ξεχωριστό, κάτι ποιητικό, αν θέλετε γραφικό, κάτι που να δίνει χρώμα στην ζωή μας.

Λοιπόν ας αρχίσουμε επισημαίνοντας ότι το Πάσχα είναι ο κεντρικός άξονας πάνω στον οποίο θεμελιώνεται σχεδόν όλος ο καμβάς του ετήσιου εκκλησιαστικού κύκλου. Και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Ο (ετήσιος) χρόνος χωρίζεται σε πριν το Πάσχα και μετά το Πάσχα. Ο πριν του Πάσχα χρόνος έχει στόχο την επίτευξη της βίωσης του Πάσχα, αλλά και ο μετά το Πάσχα χρόνος έχει σαν στόχο την διατήρηση του πασχαλινού αναστάσιμου βιώματος. Το τυπικό αναδεικνύει το Πάσχα σαν ένα ορόσημο το οποίο λειτουργεί ως στόχος προς επίτευξη αλλά και άξονας οργάνωσης της ζωής.

Ανάσταση, αναγέννηση, υπέρβαση, επιτυχία ή όπως αλλιώς θέλετε, ας συμφωνήσουμε να τα ονομάζουμε Πάσχα. Το Πάσχα λοιπόν είναι στόχος υψηλός, δεν είναι κάτι το τετριμμένο το οποίο έρχεται ούτως ή άλλως. Αν θέλετε είναι σαν τα τραίνα που περνούν ούτως ή άλλως, δεν είναι καθόλου βέβαιο όμως ότι είμαστε και εμείς επάνω σε αυτά. Πρέπει λοιπόν να το θέτουμε ως στόχο και μάλιστα όχι μηχανικά αλλά συνειδητά και πραγματικά. Όχι μόνο ως ευχή, αλλά ως υλοποιημένη πράξη, ή καλύτερα σύνολο πράξεων που συντονισμένα και οργανωμένα μέσα σε ένα βάθος χρόνου θα μας οδηγήσουν στο Πάσχα. Αυτό μας διδάσκει το τυπικό και αυτήν την διδασκαλία την έχουμε ξεχάσει τραγικά, εμείς οι νεοέλληνες.

Την ανάγκη δηλαδή να θέτουμε στόχους για τους οποίους να εργαζόμαστε συστηματικά. Όχι να ευχόμαστε να επιτευχθούν , προφανώς από κάποιους άλλους, αλλά να οργανώνουμε την δική μας την ζωή, σε μακροπρόθεσμη βάση έτσι ώστε να τους πετυχαίνουμε. Δεν γνωρίζω πολλούς συμπατριώτες μου που να ζουν με αυτόν τον τρόπο. Γιατί το Πάσχα δεν είναι κάτι το περιστασιακό, είναι στάση και τρόπος ζωής.

Ένα είναι βέβαιο: οι πολιτικοί μας και οι διάφορες συντεχνίες απεχθάνονται το Πάσχα και για τον λόγο αυτό προθυμότατα ανάβουν λαμπάδες…



Το ψέμα και η αλήθεια της Ανάστασης

Αυτές τις μέρες, ακούγοντας την κουβέντα που γίνεται για την χρεοκοπία, την αναδιάρθρωση, το μνημόνιο και όλα τα σχετικά με τα οποία βομβαρδιζόμαστε καθημερινά, θυμήθηκα ένα από τα πρώτα κείμενα που δημοσίευσα σε αυτό το μπλογκ, αυτό με τίτλο Το ψέμα του Χριστός Ανέστη. Όχι βέβαια για το αν αναστήθηκε ή όχι ο Χριστός, αυτό το ερώτημα έχει πάψει να παρουσιάζει ενδιαφέρον, αλλά για το γεγονός που σχολίαζα τότε, το ότι είμαστε εθισμένοι να λέμε πράγματα που δεν κατανοούμε, που δεν ξέρουμε τι σημαίνουν, που δεν έχουν νόημα και όμως τα λέμε, τα συζητάμε ενδεχομένως και να μαλώνουμε για αυτά. Αυτό που οι αρχαίοι έλεγαν, μαλώνουμε περί όνου σκιάς…

Πράγματι όλοι ψυχανεμιζόμαστε ότι τα ψέματα τελειώνουν, όλοι μιλούν, αλλά κανείς δεν λέει τίποτα, δεν νομίζω ότι κάποιος από εμάς έχει σαφή και έγκυρη ιδέα περί τίνος πρόκειται. Και έχω την εντύπωση ότι ισχύει κάτι που διάβασα σε κάποιο άρθρο: Οι Έλληνες δείχνουν φοβερή ψυχραιμία, και αυτό γιατί μάλλον περιμένουν μοιρολατρικά να συμβεί ότι πρόκειται να συμβεί. Πράγματι η μοιρολατρία είναι μια επιλογή που φαίνεται ότι επιλέγουν όλο και περισσότερο οι συμπατριώτες μας…

Είναι άραγε μια τέτοια στάση μονόδρομος; Όχι βέβαια, και θα ισχυριζόμουν ότι το Χριστός Ανέστη μπορεί να μας δείξει τον δρόμο! Μπορεί ο Χριστός στην πραγματικότητα να μην αναστήθηκε, αλλά η πίστη στην Ανάσταση επιβιώνει μέχρι σήμερα. Και ας μην ξεχνούμε ότι η πίστη σε αυτήν την Ανάσταση είναι …προχριστιανική! Η Ανάσταση είναι μια πανανθρώπινη κατάσταση, μια κατάσταση του ανθρώπου ως ατόμου αλλά και ως συνόλου, ως κοινωνίας ανθρώπων, κατά την οποία βγαίνουμε από ένα αδιέξοδο, λύνουμε ένα πρόβλημα ή σπανιότερα βιώνουμε μια ανώτερη υπαρξιακή κατάσταση.

Και εμείς σαν χώρα έχουμε επείγουσα ανάγκη για Ανάσταση, μόνο που οι επικλήσεις των πολιτικών μας στην Ανάσταση του Χριστού, καθότι λόγια κενά περιεχομένου, την απομακρύνουν τραγικά. Όλο το μυστικό είναι η σωστή αξιοποίηση της διαδικασίας της Σταύρωσης. Και εδώ είναι τα δύσκολα. Αυτή η διαδικασία είναι δύσκολη, επίπονη και μακροχρόνια, αν όμως την ακολουθήσει κανείς πιστά, τότε τα αποτελέσματα είναι θα έλεγα βέβαια…

Το ωραίο είναι ότι αυτή η διαδικασία είναι αποτυπωμένη πλήρως στην παράδοσή μας, αλλά δυστυχώς έχει επικρατήσει μια μαγική εκδοχή της Ανάστασης. Αυτή είναι η φυσική ροπή των ανθρώπων, να θέλουν τα εύκολα, να θέλουν τους καρπούς χωρίς τους κόπους. Μέσα στην χριστιανική παράδοση υπάρχει όλη η αναγκαία πληροφορία για την πορεία προς την Ανάσταση, όμως η τραγική σύνδεση του χριστιανισμού με την Αυτοκρατορία, οδήγησε στην δογματοποίησή του και εκμάγευσή του.

Η ίδια γνώση υπάρχει και σε πολλές άλλες παραδόσεις, τα ίδια στοιχεία είναι εύκολα αναγνωρίσιμα και σε Ανατολή και Δύση, όμως κανείς είναι πάντα πλέον εξοικειωμένος με την δική του παράδοση. Αυτό είναι και κακό και καλό. Κακό γιατί του φαίνεται τετριμμένη και ενδεχομένως να μην της δίνει σημασία και καλό γιατί του είναι πιο εύκολο να την καταλάβει.

Όλα αυτά τα σκέφτηκα καθώς θυμήθηκα το μάθημα των θρησκευτικών που κάνω στην Α Λυκείου. Πραγματικά πιστεύω ότι πολλοί θα ήθελαν να το ακούσουν και θα το εκτιμούσαν πολύ περισσότερο από τα παιδιά, που όμως και αυτά το εκτιμούν. Έτσι λοιπόν σκέφτηκα να γράψω σε συνέχειες την πορεία προς την Ανάσταση όπως είναι αποτυπωμένη στην ορθόδοξη παράδοση, στην διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστή. Δεν θα πω βέβαια αυτά που λεν συνήθως οι θεολόγοι, αλλά αυτά που μπορεί να πάρει κανείς και σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο, αξιοποιώντας την εμπειρία των πατέρων του.

Αρκεί να έχει τα κατάλληλα εργαλεία!