Συνέχεια από το προηγούμενο
Τα μοντέλα διεπαφής νου εγκεφάλου
Από τα προηγούμενα γίνεται εμφανές ότι σύμφωνα με τις γνώσεις που μας παρέχει η σύγχρονη φυσική, η μάζα και τα λοιπά χαρακτηριστικά των στοιχείων που συνιστούν την υλική μας υπόσταση θεμελιώνονται οντολογικά σε κάτι το οποίο απλουστευμένα και περιληπτικά ονομάζουμε πεδίο. Λέμε απλουστευμένα γιατί είναι δύσκολο οι ιδιότητες της οντότητας αυτής, που μας αποκαλύπτονται από τα πειράματα και τις παρατηρήσεις μας, να ενταχθούν σε μια σαφή διήγηση που να είναι συμβατή με τις έννοιες του κόσμου της καθημερινότητάς μας.
Αν ένα πεδίο συγκροτεί αυτό που θεωρούμε ως υλική υπόσταση των όντων είναι σχεδόν αυτονόητο ότι επίσης ένα πεδίο μπορεί να συγκροτεί την ψυχική-πνευματική υπόσταση των όντων. Όπως η υλική μας υπόσταση είναι μια διέγερση αυτού του πεδίου, είναι λογικό να υποθέσουμε ότι και ο νους είναι μια διέγερση αυτού του νοητικού πεδίου. Και πράγματι αυτή είναι η γενική ιδέα των μοντέλων στα οποία αναφερόμαστε. Πλην όμως οι παραλλαγές και οι δυνατότητες είναι εξαιρετικά πολλές και δεν είναι εύκολο να ταξινομηθούν. Υπάρχουν όμως κάποια κοινά χαρακτηριστικά γιατί οι οπτικές από τις οποίες μπορεί να προσεγγίσει κανείς το θέμα δεν είναι πολλές.
Η οπτική εξαρτιέται εν πολλοίς από την αφετηρία εκκίνησης του κάθε ερευνητή. Άλλοι ξεκινούν από τον χώρο της φυσικής και της κοσμολογίας και επεκτείνονται προς τον χώρο του ψυχικού κόσμου και άλλοι ξεκινούν από τον χώρο της βιολογίας, νευροβιολογίας ή ψυχολογίας και εισάγουν στοιχεία από την φυσική ώστε να δημιουργήσουν ένα κάποιο φυσικό μοντέλο ερμηνείας και εξήγησης του του και πνευματικού κόσμου του ανθρώπου. Συνήθως οι πρώτοι φθάνουν να μιλήσουν για τον νου, χωρίς όμως να επεκτείνονται στην νευροβιολογική διάσταση του εγκεφάλου. Οι δεύτεροι αφομοιώνουν κάποια στοιχεία από την φυσική στις βιολογικές διεργασίες ώστε να εξηγηθεί η νοητική λειτουργία του ανθρώπου. Σε αυτούς είναι εμφανέστερη η ευαισθησία απέναντι στην καθολική πνευματική εμπειρία του ανθρώπου. Θρησκευτική εμπειρία και παραψυχολογικά φαινόμενα, δηλαδή εκφράσεις του ψυχικού κόσμου που συνήθως θεωρούνται απόβλητες από την επιστημονική έρευνα έχουν θέση και αποτελούν αντικείμενο έρευνας.
Σε κάθε περίπτωση προτείνεται η εισαγωγή ενός επιπλέον φυσικού στοιχείου που έχει τα χαρακτηριστικά ενός πεδίου το οποίο δεν έχει τοπικά χαρακτηριστικά. Υπήρξαν λοιπόν προσεγγίσεις που θεωρούσαν ότι είναι κυριολεκτικά ένα κβαντικό πεδίο, ή για την ακρίβεια ένα πεδίο με κβαντικά χαρακτηριστικά. Ήταν αυθαίρετη επέκταση των κβαντικών φαινομένων στον χώρο του εγκεφάλου, κάτι που ήταν σε αντίθεση με την επιστημονική κατανόηση της κβαντικής θεωρίας και για τον λόγο αυτό η προσπάθεια εξήγησης των ψυχικών φαινομένων με την χρήση εννοιών της φυσικής είχε χαρακτηριστικά ψευδοεπιστήμης και λειτούργησε πολύ αρνητικά δημιουργώντας έντονη προκατάληψη των φυσικών έναντι όσων προσπαθούσαν να εξηγήσουν τον ψυχικό κόσμο με την βοήθεια της φυσικής.
Οι προτάσεις όμως στις οποίες αναφερόμαστε είναι πλέον πολύ πιο ώριμες και έχουν επιστημονικά χαρακτηριστικά. Αν η αφετηρία είναι η φυσική τότε βλέπουμε προτάσεις με ανεπτυγμένη την μαθηματική περιγραφή. Αν η αφετηρία είναι από τις βιολογικές επιστήμες τότε οι προτάσεις έχουν πολλές βιοχημικές λεπτομέρειες. Και οι μεν και οι δε εμπεριέχουν το κοινό χαρακτηριστικό κάθε επιστημονικής πρότασης. Τρόπους ελέγχου, δηλαδή τρόπους με τους οποίους μπορεί κανείς να τις διαψεύσει. Συνήθως όμως οι τρόποι αυτοί απαιτούν πειράματα που είναι έξω από την τεχνική ή οικονομική δυνατότητα των εμπνευστών τους.
Πράγματι είναι εντυπωσιακό το πόσο πολύ λεπτολογούν οι μεν φυσικοί για την μαθηματική ανάπτυξη, οι δεν βιολόγοι νευροβιολόγοι για της φυσικοχημικές διεργασίες του εγκεφάλου, ώστε χρειάζεται πολύ υπομονή και προσοχή για να διακρίνει κανείς την αχίλλειο πτέρνα και των μεν και των δε. Του τρόπου δηλαδή που η φυσικομαθηματική περιγραφή συνδέεται με τις βιοχημικές διεργασίες. Και αυτό γιατί υπάρχει ένα έλλειμα και στις δύο κατευθύνσεις. Ένα έλλειμα πληροφορίας και μετάφρασής της σε φυσική πραγματικότητα. Ο τρόπος, οι οδηγίες δηλαδή με τις οποίες οι αφηρημένες μαθηματικές περιγραφές γίνονται τα συγκεκριμένα όντα που παρατηρούμε.
Όλοι τελικά, είτε είναι φυσικοί είτε βιολόγοι-νευροβιολόγοι είναι υποχρεωμένοι να επικαλεστούν κάτι το αφηρημένο, κάτι το ασαφές το οποίο καλύπτει αυτό το κενό. Και για τον λόγο αυτό καμμιά πρόταση, κανένα μοντέλο δεν έχει ιδιαίτερη επιτυχία, δεν τυγχάνει της γενικευμένης αποδοχής. Σε όλα τα μοντέλα η φυσική πραγματικότητα έχει πρόσθετα, σε σχέση με τον τρόπο που την νοούμε στην καθημερινότητα, χαρακτηριστικά τα οποία έχουν μη τοπικό και μη χρονικό χαρακτηριστικά. Οι φυσικές δηλαδή οντότητες από τις οποίες συγκροτείται ο φυσικός κόσμος εκτείνονται στον χώρο και τον χρόνο. Ο συνηθέστερος τρόπος για να περιγραφθεί αυτό είναι η επίκληση της ύπαρξης περισσοτέρων των τεσσάρων χωρικών διαστάσεων και δράση του πεδίου φορέα των νοητικών διεργασιών σε αυτές.
Και υπάρχει η άνεση να επικαλούνται πολλές διαστάσεις γιατί σε κάτι τέτοιο οδηγεί η ΚΘΠ. Η ΚΘΠ είναι μια εκπληκτική θεωρία που επαληθεύεται από τα πειράματα με εκπληκτική ακρίβεια αλλά έχει και εκπληκτικά προβλήματα. Αυτό οδηγεί τους φυσικούς στην αναζήτηση μιας άλλης γενικότερης θεωρίας που θα επιλύει αυτά τα προβλήματα. Κοινό στοιχείο όλων των προτεινόμενων Μεγάλων Ενοποιημένων Θεωριών είναι οι περισσότερες των τεσσάρων διαστάσεων που καλύπτουν τα διαρκώς επαληθευόμενα μη τοπικά χαρακτηριστικά της Κβαντικής Θεωρίας.
Και εδώ ολοκληρώνεται η περιήγηση που κάναμε. Είναι έκδηλο ότι μέχρι στιγμής υπάρχουν πολύ περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις όσον αφορά την κατανόηση της διεπαφής νου εγκεφάλου. Ταυτόχρονα όμως εμφανίζεται ένα έδαφος στέρεο αρκετά ώστε να μας επιτρέπεται να διατυπώνουμε κάποιες σκέψεις που έχουν μεγάλη πρακτική σημασία για τον μέσο άνθρωπο. Και αυτό είναι η ασφαλής διαπίστωση ότι η φυσική πραγματικότητα, βαθιά φυσική πραγματικότητα είναι πιο πλούσια από αυτό που μας φαίνεται ως φυσική πραγματικότητα, είναι μια άρρητη φυσική πραγματικότητα ΑΦΠ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου