Έφαγα κεραμίδα στο κεφάλι! Ο κακεντρεχής παρατηρητής θα μου πει, μα αφού την περίμενες, τι διαμαρτύρεσαι; Δεν διαμαρτύρομαι, εκφράζω την έκπληξη, αλλά και την βαθειά μου θλίψη.
Ποια είναι η κεραμίδα; Το άρθρο του κ. Γιανναρά στην Καθημερινή της περασμένης Κυριακής! Στην διεύθυνση http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_228_06/09/2009_328243 μπορείτε να το διαβάσετε ολόκληρο, αλλά αυτό που είναι κεραμίδα είναι το τελευταίο μέρος του που το παραθέτω:
«Θα μπορούσε επομένως να συμπεράνει κανείς ότι το πολιτικό όραμα του Αχμέτ Νταβούτογλου για την Τουρκία θα αποκτούσε ρεαλιστική βάση, με τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
Πρώτον, αν συνειδητοποιηθεί από τους φορείς του οράματος ότι η οθωμανική («αυτοκρατορική») προοπτική της Τουρκίας είναι ασυμβίβαστη με τον εκδυτικισμό της, άρα και με τον κεμαλισμό, τα δυτικά ιδεολογήματα περί «λαϊκού» (άθρησκου) κράτους. Τα τελευταία χρόνια η πλειονότητα του λαού μοιάζει να συνειδητοποιεί αυτή την αλήθεια.
Δεύτερη προϋπόθεση: Ο κοινός άξονας πολιτιστικής ενότητας (και πολιτικής συνύπαρξης) των λαών, της άλλοτε οθωμανικής επικράτειας να αναζητηθεί όχι στη θρησκεία του Ισλάμ, αλλά στη λαϊκή κουλτούρα της Ανατολής: Στους μακραίωνες ειθισμούς να βεβαιώνεται η αλήθεια στις διαπροσωπικές σχέσεις και όχι με αναζήτηση ατομοκεντρικών βεβαιοτήτων. Η «πίστη» κάθε λαού μπορεί να διαφέρει, αλλά τη συν-εννόηση ξέρει η Ανατολή να τη βασίζει στην κοινή αίσθηση του «ιερού» και, κυρίως, στην προτεραιότητα των διαπροσωπικών σχέσεων: στην ανθρώπινη «χαρά» της κοινωνίας – στους αντίποδες της αναγκαστής υποταγής σε κάποια «πολιτική» ορθότητα.
Τρίτον, να λειτουργήσει η Ελλάδα ως πολιτισμικός (άρα και πολιτικός) καταλύτης δημιουργικής συμπόρευσης αυτής της μετα-βυζαντινής Ανατολής (υπό τη Νεο-οσμανική ηγεσία) με τη μετα-ρωμαϊκή Δύση (υπό την ηγεσία των Βρυξελλών). Η Δύση διεκδικεί τη συνέχεια του αρχαιοελληνικού κληροδοτήματος, η Τουρκία τη συνέχεια του Βυζαντίου. Η υπαγωγή του σημερινού Ελλαδισμού υπό την οθωμανική επιρροή με παράλληλη τη μετοχή του στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θα ήταν ίσως η τελευταία ευκαιρία να επανέλθει, με ενεργό μετοχή, στο ιστορικό γίγνεσθαι ο Ελληνισμός.
Αν διέσωζε ελληνικότητα το ελλαδικό κρατίδιο.»
Δεν θα σχολιάσω την ουσία. Ας την κρίνει ο αναγνώστης. Θα μιλήσω για τον δικό μου πόνο. Είχα πλήρη επίγνωση ότι ο κ. Γιανναράς, αυτό που λέμε, έχανε στροφές εδώ και καιρό. Και δεν εννοώ τις εκτιμήσεις, τις αξιολογήσεις ή τις προτιμήσεις του αλλά τον τρόπο που χρησιμοποιεί τον λογισμό, την λογική σκέψη. Οι συλλήψεις που είχε πριν από τριάντα και χρόνια, στην εποχή τους ήταν πρωτοποριακές, αλλά σήμερα πια έχουν χάσει κάθε νόημα. Οι έννοιες όπως πρόσωπο, σχέση, φύση, ελευθερία, δεν μπορούν να κατανοούνται σήμερα με τον τρόπο της δεκαετίας του 60. Ή έπρεπε κανείς να τις αφήσει πίσω του ή να τις επανανοηματοδοτήσει. Ο κ. Γιανναράς δεν έκανε τίποτα από τα δύο και συνεχίζει να μιλά σαν να μην συνέβη τίποτα. Για μένα το τέλος είναι προδιαγραμμένο.
Κάποιος έγραφε για τον κ. Γιανναρά (δεν θυμάμαι ποιος, κάποιος που γράφει συστηματικά στην Καθημερινή) Τι κρίμα να πάει έτσι τόσο ταλέντο! Για μένα λοιπόν αυτό το κείμενο είναι η ληξιαρχική πράξη θανάτου του κ. Γιανναρά ως συγχρόνου στοχαστή…
Και τι με κόφτει εμένα; Δεν είναι μόνο ότι και εγώ ήμουν μέχρις ενός σημείου πνευματικό παιδί του. Όχι τρομάζω και πονώ σαν να έφαγα τούβλο γιατί νοιώθω πόσο αδυσώπητη είναι η ζωή απέναντι σε αυτόν που αρνείται την εξέλιξη. Και ο μεν κ. Γιανναράς ως “αποθανών” δεδικαίωται, αλίμονο όμως σε μας τους ζώντες. Αν πάψουμε να αλλάζουμε, αν πάψουμε να εξελισσόμαστε, θα πεθάνουμε πριν πεθάνουμε, και εγώ θα πρέπει να ομολογήσω ότι θα ήθελα να ζω …μέχρι να πεθάνω!
