Παράδοση αλά καρτ

Δεν το κρύβω, θεωρώ ότι για τα περισσότερα διαρθρωτικά προβλήματα που εμφανίζει σήμερα η ελληνική κοινωνία, και οικονομία, μεγάλη ευθύνη εχουν λαθραίες και υπόγειες και σκοτεινές επιβιώσεις της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης. Επιβιώσεις που ευδοκιμούν στο συλλογικό μας υποσυνείδητο, για τις οποίες ελάχιστη ευθύνη και συμμετοχή έχει η τωρινή ορθόδοξη εκκλησία. Όχι γιατί δεν το θέλει, αλλά γιατί δεν το μπορεί. Έχει αποσυρθεί σε ένα ιδιότυπο γκέτο και εκεί ζει το όνειρό της. Καλά κάνει, εκεί να μείνει…

Θα συμπέρανε λοιπόν ό αναγνώστης αυτού του μπλογκ ότι αντιπαθώ αυτήν την παράδοση. Και ως συνήθως τα φαινόμενα απατούν, δηλαδή δεν εκφράζουν όλη την αλήθεια. Για μια εικοσαετία προσωπικά έζησα πτυχές αυτής της παράδοσης για τις οποίες κάθε άλλο παρά έχω αρνητική γνώμη, απόδειξη το γεγονός ότι τις εξασκώ και τώρα με πολύ θετικά αποτελέσματα. Και αναφέρομαι σε ένα σύνολο απόψεων, πρακτικών και στάσεων που υπάρχουν πίσω από την ετικέτα “Νήψη και Θεωρία”. Πρόκειται για μια πτυχή της ορθόδοξης παράδοσης που ήταν και είναι διπλά άτυχη.

Κατ’ αρχάς συνδυάστηκε με την νεοπλατωνική ανθρωπολογία γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να χρειάζεται να ακολουθήσει μακριές και άκομψες διαδρομές προκειμένου να επιτυγχάνει τους στόχους της, και αφετέρου αντιμετωπίσθηκε με αρνητική διάθεση από την εκκλησιαστικό θεσμό, σε βαθμό που σήμερα να στραγγαλίζεται ολοκληρωτικά. Και ο λόγος που συμβαίνει αυτό το τελευταίο, είναι απλός. Ο άνθρωπος που επιτυγχάνει να ακολουθήσει τον δρόμο αυτό, αποκτά μια εσωτερική αυτοδυναμία και ανεξαρτησία κάτι που τον κάνει να ξεχωρίζει, τον κάνει ακατάλληλο για το ποιμνιοστάσιο της επίσημης θρησκείας. Υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα από την παλαιά και σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία.

Η έσχατη κατάπτωση της ελληνικής κοινωνίας σηματοδοτήθηκε από την ένταξη αυτής της πτυχής της ορθόδοξης παράδοσης στο παιχνίδι για την εξουσία, την εποχή της διαμάχης μεταξύ Βαρλαάμ και Γρηγορίου του Παλαμά. Έκτοτε η ελληνική κοινωνία χάνει ολοκληρωτικά, (εντάξει μιλάω λίγο απλουστευτικά, αλλά όχι μακριά από την πραγματικότητα) το στοιχείο της νηπτικής διάκρισης και κυριαρχεί ο άκρατος συναισθηματισμός. Έσχατο, αλλά χαρακτηριστικότατο παράδειγμα είναι η καταφυγή σε αυτόν πολλών εκκλησιαστικών προκειμένου να ξεφύγουν από τον κλοιό των ερωτημάτων του Σοκ και Δέος.

Η απουσία της νηπτικής διάκρισης χαρακτηρίζει καθολικά θα έλεγα την σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Όλοι είμαστε θυμωμένοι, και πρώτος εγώ, είναι φανερό από αρκετές αναρτήσεις μου, όπως η αμέσως προηγούμενη… Η νηπτική διάκριση όμως με φανερώνει ότι ο θυμός είναι και μια υπεκφυγή. Με το να είμαστε θυμωμένοι, να κατακρίνουμε διαρκώς τους άλλους δεν πετυχαίνουμε τίποτα άλλο πέρα από το να αναπαραγάγουμε αυτό με το οποίο είμαστε θυμωμένοι.

Θεμελιώδες στοιχείο της νηπτικής παράδοσης είναι η αποδοχή των αρνητικών συναισθημάτων και η δράση για το ξεπέρασμά τους. Δεν θα το διαβάστε έτσι διατυπωμένο, αν όμως είστε προσεκτικοί θα καταλάβετε ότι εκφράζω με σύγχρονη ορολογία παλαιές εμπειρίες.

Μακάρι λοιπόν σαν κοινωνία να ανακαλύψουμε αυτήν την διάσταση του παρελθόντος μας. Τότε ο καθένας θα αναλάβει την δράση που του αναλογεί και έτσι θα υπάρξει η κρίσιμη μάζα που είναι αναγκαία για κάθε αλλαγή.

Η Δράση συνεχίζεται...

Προχθές βρέθηκα σε μια συνάντηση των ιδρυτικών μελών της Δράσης με θέμα το ερώτημα της συνέχειας της προσπάθειας. Πρώτη φορά βρέθηκα σε κάτι ανάλογο και θα πρέπει να ομολογήσω ότι εντυπωσιάσθηκα, ειδικά στο πρώτο μισό της εκδήλωσης. Αρχικά μίλησε για πολύ λίγο ο κ. Μάνος και στην συνέχεια πήραν τον λόγο οι εκεί παρευρισκόμενοι. Μίλησαν άνθρωποι ψαγμένοι με υψηλό επίπεδο λόγου και σκέψης, αλλά όπως ήταν φυσικό σταδιακά άρχισαν να μιλούν άνθρωποι χαμηλότερου επίπεδου και η εκδήλωση έχασε το μεγάλο ενδιαφέρον της. Αυτό το δεύτερο μέρος το αντιπαρέρχομαι.

Το πρώτο που εντυπωσίασε ήταν αυτό που το γνωρίζω ήδη καλά, ότι όταν υπάρχουν πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις το αθροιστικό αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό. Ακούγοντας πολλούς άλλους, και παίρνοντας λίγο από τον καθένα, γινόμουν διαρκώς σοφότερος… Και το δεύτερο ήταν το γεγονός ότι επιβεβαιώθηκε η άποψή μου για την ύπαρξη μιας άλλης Ελλάδας, ανθρώπων δηλαδή που θεωρούν ότι η φυσική θέση της πατρίδας μας είναι στον πυρήνα του δυτικού κόσμου. Όχι για να τον απομυζήσουν και να συνεχίσουν την παρασιτική ζωή τους αλλά με τρόπο ισότιμο, με ισοδύναμη συμμετοχή στις υποχρεώσεις και τις απολαβές. Τέλος πάντων είναι μεγάλη κουβέντα αυτή.

Τώρα θέλω να αναφερθώ στις τοποθετήσεις δύο ανθρώπων, ενός άνδρα και μιας γυναίκας. Ο άνδρας με ρητορική δεινότητα και έντονη συναισθηματική φόρτιση ανέπτυξε την θέση ότι αυτός συμμετέχει στην Δράση γιατί θέλει να κάνει κάτι για τον τόπο του, θέλει να μην είναι ένοχος απέναντι στα παιδιά του ότι άφησε τον τόπο του να καταστραφεί! Πολλοί τον χειροκρότησαν θερμά, ίσως για λίγο και εγώ, μετά όμως τσιμπήθηκα και είπα μέσα μου τι λέει αυτός; Το νόημα ήταν ότι τα άλλα κόμματα απεργάζονται την καταστροφή της Ελλάδας και μόνο η Δράση πορεύεται την σωστή κατεύθυνση. Δεν είπε θέλω να ασχοληθώ με την πολιτική για να βοηθήσω τον τόπο μου, αλλά είμαι στην Δράση για τον λόγο αυτό. Όλοι οι άλλοι συμπολίτες του που στελεχώνουν ή στηρίζουν τα άλλα κόμματα προφανώς δεν το κάνουν για το καλό του τόπου τους αλλά για ιδιοτελείς σκοπούς.

Θαύμασα λοιπόν τον ρατσισμό που διακατέχει το ορθόδοξο πολιτισμικό υπόβαθρό μας και ο οποίος μεταλλαγμένος ξεπετιέται εκεί που δεν τον περιμένεις. Πόση προσπάθεια πρέπει να κάνουμε σαν κοινωνία ώστε να απαλλαγούμε από την αυτόματη ταύτιση των δικών μας επιλογών με την αλήθεια!

Η γυναίκα ήταν καταπληκτική. Είπε ότι δούλεψε στις Βρυξέλες και ότι είναι στην Δράση γιατί βαρέθηκε τις θεωρίες και τα οράματα και πιστεύει στις συγκεκριμένες πράξεις, στην επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων. Και ολοκλήρωσε με το εκπληκτικό: Μόνο αν μάθουμε να δρούμε πρακτικά και να λύνουμε τα συγκεκριμένα προβλήματα, τότε θα μπορέσουμε να οικοδομήσουμε και οράματα!

Μα η ΟΝΕ δεν ήταν ένα όραμα και μάλιστα επιτυχές; Ήταν ένα όραμα που οδήγησε στον εύκολο και άκοπα πλουτισμό και στο κρύψιμο των προβλημάτων κάτω από το χαλί. Και θυμήθηκα την ορθόδοξη ασκητική παράδοση που λέει ότι προηγείται η πράξη και μετά έπεται η θεωρία… Γιατί όταν γίνεται αλλιώς έρχεται ώρα που πληρώνεις μεγάλο λογαριασμό!

Δεν μπορώ να μην αναφερθώ τους σύγχρονους εκκλησιαστικούς που προκειμένου να ξεφύγουν την έλεγχο της διακρίσεως, δηλαδή της λογικής, εμπορεύονται την θεωρία, άνευ πράξεως. Για όσους ξέρουν, ένα πρώτο τέτοιο δείγμα ήταν το “Εισοδικό”…

Μη μου πείτε ότι το πολιτιστικό μας υπόβαθρο δεν επηρεάζει και το πολιτικό στάτους.