Η νόηση και η άρρητη φυσική πραγματικότητα

 

Η νόηση και η άρρητη φυσική πραγματικότητα

Συνέχεια από το προηγούμενο

Η ΑΦΠ έχει δύο χαρακτηριστικά που είναι στέρεα θεμελιωμένα. Το πρώτο είναι ο μη τοπικός χαρακτήρας, δηλαδή η έκτασή της στον χώρο και τον χρόνο, κάτι που μπορεί να εξηγηθεί είτε με την ύπαρξη επιπλέον διαστάσεων στον υπάρχοντα χωροχρόνο είτε γιατί ο υπάρχων χωροχρόνος αναδύεται από ένα υπόστρωμα που είναι πέραν του χρόνου και του χρόνου. Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι το ότι μέσα σε αυτήν βρίσκεται η πληροφορία η οποία είναι αναγκαία για την δημιουργία και εξέλιξη του σύμπαντος. Χωρίς να μπορούμε να επεκταθούμε στο θέμα, σήμερα είναι επιστημονικό κεκτημένο ότι το σύμπαν δεν είναι τυχαίο, επομένως με κάποιον τρόπο συν-υπάρχει με πληροφορία που δεν είναι άμεσα αισθητή.

- Θα πρέπει να σημειώσω ότι όταν γράφηκε αυτό το άρθρο δεν είχε κυκλοφορήσει το βιβλίο μου Το άρρητο στοιχείο της φύσης, Αρμός 2024, στο οποίο παρουσιάζονται αναλυτικά όλα τα θέματα αυτού του άρθρου. -

Εμείς, και κάθε τι που υπάρχει βρισκόμαστε μέσα στην ΑΦΠ. Μπορούμε να μας σκεφτόμαστε ότι είμαστε κάτι οποίο εκτείνεται στον χώρο και τον χρόνο και εμπεριέχει όλη την πληροφορία για την ύπαρξή μας, ακόμα και αν δεν μπορούμε να δώσουμε λεπτομερή περιεχόμενο στις λέξεις αυτές ούτε να κατανοήσουμε τον ακριβή τρόπο της ύπαρξής μας. Και εδώ είναι το κρίσιμο σημείο. Υπάρχουν ισχυρότατοι λόγοι να πιστεύει κανείς ότι αυτήν την άρρητη φυσική πραγματικότητα την αισθανόμαστε, την βιώνουμε, ο εγκέφαλός μας ο οποίος ούτως ή άλλως βρίσκεται μέσα στην ΑΦΠ είναι έτσι δομημένος ώστε να την αισθάνεται και εντέλει να την αξιοποιεί.

Και οι λόγοι αυτοί έχουν να κάνουν με την ανθρώπινη εμπειρία αλλά και αυτή των ζώων. Υπάρχει ένα πλήθος συμπεριφορών των ζώων τις οποίες αποδίδουμε στο ένστικτο. Στην πραγματικότητα είναι συμπεριφορές τις οποίες δεν μπορούμε να αναγάγουμε σε κάτι άλλο και απλά τις δίνουμε το όνομα ένστικτο. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Όσοι δεν αποδέχονται την ολοκληρωτική αναγωγή των νοητικών διεργασιών στις φυσικοχημικές διεργασίες του εγκεφάλου των ζώων και του ανθρώπου, οδηγούνται στην παραδοχή της ύπαρξης μιας μη αισθητής πραγματικότητας. Το ξυράφι του Όκαμ[1] μας οδηγεί στην ταύτιση αυτής της πραγματικότητας με την ΑΦΠ. Γιατί αλλιώς θα πρέπει να δεχθούμε την ύπαρξη δύο διαφορετικών μη αισθητών φυσικών πραγματικοτήτων κάτι το οποίο είναι λογικός πλεονασμός.

Όποιο λοιπόν μοντέλο διεπαφής νου εγκεφάλου τελικά αποδειχθεί πιο κοντά στην πραγματικότητα, δεν μπορεί παρά να κινείται στα πλαίσια της ΑΦΠ. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορούμε να κατανοήσουμε τον εγκέφαλο σαν την συσκευή που αντιλαμβάνεται και διαχειρίζεται την πληροφορία η οποία υπάρχει στην ΑΦΠ. Υπάρχει μια αναλογία που μπορεί να μας βοηθήσει να αισθητοποιήσουμε τα παραπάνω. Μπορούμε να θεωρήσουμε τον εγκέφαλο κάτι ανάλογο με ένα κινητό τηλέφωνο που μέσω του δικτύου κινητής τηλεφωνίας είναι συνδεδεμένο με το ψηφιακό σύννεφο (cloud) στο οποίο υπάρχουν όχι μόνο δεδομένα αλλά και εφαρμογές. Ένα έξυπνο τηλέφωνο είναι μια πολύ πολύπλοκη συσκευή, αν όμως αποκοπεί από το δίκτυο μένει σχεδόν νεκρό. 

Φυσικά η αναλογία είναι μόνο ενδεικτική και όχι κυριολεκτική, γιατί εν τέλει οι διεργασίες που συμβαίνουν στο τηλέφωνο είναι της ίδιας φύσης με αυτές που συμβαίνουν στους σέρβερς του ψηφιακού σύννεφου. Εν τούτοις χωρίς το τηλέφωνο και την ύπαρξη του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου, αυτό που συμβαίνει στους σέρβερς θα ήταν απρόσιτο από τους χρήστες και εντελώς αδιάφορο για αυτούς. Η αναλογία είναι τόσο ισχυρή που οδηγεί αρκετούς να εκλαμβάνουν τον εγκέφαλο κυριολεκτικά ως ένα ψηφιακό υπολογιστή. Αυτή η άποψη βέβαια έχει τα προφανή τρωτά της που δεν είναι της παρούσης να τα αναδείξουμε.

 

---

[1] Στην απλούστερη διατύπωσή του, το Ξυράφι του Όκαμ εκφράζεται ως εξής: «Κανείς δεν θα πρέπει να προβαίνει σε περισσότερες εικασίες από όσες είναι απαραίτητες». https://el.wikipedia.org/wiki/Ξυράφι_του_Όκαμ

Τα μοντέλα διεπαφής νου εγκεφάλου

 

Συνέχεια από το προηγούμενο

Έχοντας πλέον δώσει κάποια βασικά στοιχεία της μη υλικής φύσης της φυσικής πραγματικότητας παρουσιάζει μερικές τάσεις όσον αφορά την διερεύνηση του νου και τα μοντέλα διεπαφή νου και εγκεφάλου

Τα μοντέλα διεπαφής νου εγκεφάλου

Από τα προηγούμενα γίνεται εμφανές ότι σύμφωνα με τις γνώσεις που μας παρέχει η σύγχρονη φυσική, η μάζα και τα λοιπά χαρακτηριστικά των στοιχείων που συνιστούν την υλική μας υπόσταση θεμελιώνονται οντολογικά σε κάτι το οποίο απλουστευμένα και περιληπτικά ονομάζουμε πεδίο. Λέμε απλουστευμένα γιατί είναι δύσκολο οι ιδιότητες της οντότητας αυτής, που μας αποκαλύπτονται από τα πειράματα και τις παρατηρήσεις μας, να  ενταχθούν σε μια σαφή διήγηση που να είναι συμβατή με τις έννοιες του κόσμου της καθημερινότητάς μας.

Αν ένα πεδίο συγκροτεί αυτό που θεωρούμε ως υλική υπόσταση των όντων είναι σχεδόν αυτονόητο ότι επίσης ένα πεδίο μπορεί να συγκροτεί την ψυχική-πνευματική υπόσταση των όντων. Όπως η υλική μας υπόσταση είναι μια διέγερση αυτού του πεδίου, είναι λογικό να υποθέσουμε ότι και ο νους είναι μια διέγερση αυτού του νοητικού πεδίου. Και πράγματι αυτή είναι η γενική ιδέα των μοντέλων στα οποία αναφερόμαστε. Πλην όμως οι παραλλαγές και οι δυνατότητες είναι εξαιρετικά πολλές και δεν είναι εύκολο να ταξινομηθούν. Υπάρχουν όμως κάποια κοινά χαρακτηριστικά γιατί οι οπτικές από τις οποίες μπορεί να προσεγγίσει κανείς το θέμα δεν είναι πολλές. 

Η οπτική εξαρτιέται εν πολλοίς από την αφετηρία εκκίνησης του κάθε ερευνητή. Άλλοι ξεκινούν από τον χώρο της φυσικής και της κοσμολογίας και επεκτείνονται προς τον χώρο του ψυχικού κόσμου και άλλοι ξεκινούν από τον χώρο της βιολογίας, νευροβιολογίας ή ψυχολογίας και εισάγουν στοιχεία από την φυσική ώστε να δημιουργήσουν ένα κάποιο φυσικό μοντέλο ερμηνείας και εξήγησης του του και πνευματικού κόσμου του ανθρώπου. Συνήθως οι πρώτοι φθάνουν να μιλήσουν για τον νου, χωρίς όμως να επεκτείνονται στην νευροβιολογική διάσταση του εγκεφάλου. Οι δεύτεροι αφομοιώνουν κάποια στοιχεία από την φυσική στις βιολογικές διεργασίες ώστε να εξηγηθεί η νοητική λειτουργία του ανθρώπου. Σε αυτούς είναι εμφανέστερη η ευαισθησία απέναντι στην καθολική πνευματική εμπειρία του ανθρώπου. Θρησκευτική εμπειρία και παραψυχολογικά φαινόμενα, δηλαδή εκφράσεις του ψυχικού κόσμου που συνήθως θεωρούνται απόβλητες από την επιστημονική έρευνα έχουν θέση και αποτελούν αντικείμενο έρευνας.

Σε κάθε περίπτωση προτείνεται η εισαγωγή ενός επιπλέον φυσικού στοιχείου που έχει τα χαρακτηριστικά ενός πεδίου το οποίο δεν έχει τοπικά χαρακτηριστικά. Υπήρξαν λοιπόν προσεγγίσεις που θεωρούσαν ότι είναι κυριολεκτικά ένα κβαντικό πεδίο, ή για την ακρίβεια ένα πεδίο με κβαντικά χαρακτηριστικά. Ήταν αυθαίρετη επέκταση των κβαντικών φαινομένων στον χώρο του εγκεφάλου, κάτι που ήταν σε αντίθεση με την επιστημονική κατανόηση της κβαντικής θεωρίας και για τον λόγο αυτό η προσπάθεια εξήγησης των ψυχικών φαινομένων με την χρήση εννοιών της φυσικής είχε χαρακτηριστικά ψευδοεπιστήμης και λειτούργησε πολύ αρνητικά δημιουργώντας έντονη προκατάληψη των φυσικών έναντι όσων προσπαθούσαν να εξηγήσουν τον ψυχικό κόσμο με την βοήθεια της φυσικής.

Οι προτάσεις όμως στις οποίες αναφερόμαστε είναι πλέον πολύ πιο ώριμες και έχουν επιστημονικά χαρακτηριστικά. Αν η αφετηρία είναι η φυσική τότε βλέπουμε προτάσεις με ανεπτυγμένη την μαθηματική περιγραφή. Αν η αφετηρία είναι από τις βιολογικές επιστήμες τότε οι προτάσεις έχουν πολλές βιοχημικές λεπτομέρειες. Και οι μεν και οι δε εμπεριέχουν το κοινό χαρακτηριστικό κάθε επιστημονικής πρότασης. Τρόπους ελέγχου, δηλαδή τρόπους με τους οποίους μπορεί κανείς να τις διαψεύσει. Συνήθως όμως οι τρόποι αυτοί απαιτούν πειράματα που είναι έξω από την τεχνική ή οικονομική δυνατότητα των εμπνευστών τους.

Πράγματι είναι εντυπωσιακό το πόσο πολύ λεπτολογούν οι μεν φυσικοί για την μαθηματική ανάπτυξη, οι δεν βιολόγοι νευροβιολόγοι για της φυσικοχημικές διεργασίες του εγκεφάλου, ώστε χρειάζεται πολύ υπομονή και προσοχή για να διακρίνει κανείς την αχίλλειο πτέρνα και των μεν και των δε. Του τρόπου δηλαδή που η φυσικομαθηματική περιγραφή συνδέεται με τις βιοχημικές διεργασίες. Και αυτό γιατί υπάρχει ένα έλλειμα και στις δύο κατευθύνσεις. Ένα έλλειμα πληροφορίας και μετάφρασής της σε φυσική πραγματικότητα. Ο τρόπος, οι οδηγίες δηλαδή με τις οποίες οι αφηρημένες μαθηματικές περιγραφές γίνονται τα συγκεκριμένα όντα που παρατηρούμε.

Όλοι τελικά, είτε είναι φυσικοί είτε βιολόγοι-νευροβιολόγοι είναι υποχρεωμένοι να επικαλεστούν κάτι το αφηρημένο, κάτι το ασαφές το οποίο καλύπτει αυτό το κενό. Και για τον λόγο αυτό καμμιά πρόταση, κανένα μοντέλο δεν έχει ιδιαίτερη επιτυχία, δεν τυγχάνει της γενικευμένης αποδοχής. Σε όλα τα μοντέλα η φυσική πραγματικότητα έχει πρόσθετα, σε σχέση με τον τρόπο που την νοούμε στην καθημερινότητα, χαρακτηριστικά τα οποία έχουν μη τοπικό και μη χρονικό χαρακτηριστικά. Οι φυσικές δηλαδή οντότητες από τις οποίες συγκροτείται ο φυσικός κόσμος εκτείνονται στον χώρο και τον χρόνο. Ο συνηθέστερος τρόπος για να περιγραφθεί αυτό είναι η επίκληση της ύπαρξης περισσοτέρων των τεσσάρων χωρικών διαστάσεων και δράση του πεδίου φορέα των νοητικών διεργασιών σε αυτές.

Και υπάρχει η άνεση να επικαλούνται πολλές διαστάσεις γιατί σε κάτι τέτοιο οδηγεί η ΚΘΠ. Η ΚΘΠ είναι μια εκπληκτική θεωρία που επαληθεύεται από τα πειράματα με εκπληκτική ακρίβεια αλλά έχει και εκπληκτικά προβλήματα. Αυτό οδηγεί τους φυσικούς στην αναζήτηση μιας άλλης γενικότερης θεωρίας που θα επιλύει αυτά τα προβλήματα. Κοινό στοιχείο όλων των προτεινόμενων Μεγάλων Ενοποιημένων Θεωριών είναι οι περισσότερες των τεσσάρων διαστάσεων που καλύπτουν τα διαρκώς επαληθευόμενα μη τοπικά χαρακτηριστικά της Κβαντικής Θεωρίας.

Και εδώ ολοκληρώνεται η περιήγηση που κάναμε. Είναι έκδηλο ότι μέχρι στιγμής υπάρχουν πολύ περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις όσον αφορά την κατανόηση της διεπαφής νου εγκεφάλου. Ταυτόχρονα όμως εμφανίζεται ένα έδαφος στέρεο αρκετά ώστε να μας επιτρέπεται να διατυπώνουμε κάποιες σκέψεις που έχουν μεγάλη πρακτική σημασία για τον μέσο άνθρωπο. Και αυτό είναι η ασφαλής διαπίστωση ότι η φυσική πραγματικότητα, βαθιά φυσική πραγματικότητα είναι πιο πλούσια από αυτό που μας φαίνεται ως φυσική πραγματικότητα, είναι μια άρρητη φυσική πραγματικότητα ΑΦΠ.

http://arsme.blogspot.com

 https://gmeskos.blogspot.com

Η Κβαντική Θεωρία Πεδίου και το σωματίδιο Higgs

 

Η Κβαντική Θεωρία Πεδίου και το σωματίδιο Higgs

Στην παρούσα ανάρτηση επιχειρώ να μιλήσω για το τέλος της αναγωγικής διαδικασίας στο οποίο καταλήγει η σύγχρονη φυσική. Είναι μια εξαιρετικά απλουστευμένη παρουσίαση η οποίο μπορεί να δώσει μια αίσθηση και στον αδαή της μη υλικής φύσης του φυσικού κόσμου

Κάθε υλικό που υπάρχει γύρω μας γνωρίζουμε και πάλι από το σχολείο ότι είναι ένας συνδυασμός χημικών ενώσεων. Κάθε χημική ένωση είναι ένας συνδυασμός μορίων και κάθε μόριο είναι ένας συνδυασμός ατόμων. Το κάθε άτομο αποτελείται από τα λεγόμενα υποατομικά σωματίδια τα πλέον γνωστά είναι το ηλεκτρόνιο, το πρωτόνιο και το νετρόνιο. Τα δύο τελευταία συγκροτούν τον πυρήνα του ατόμου και τα ηλεκτρόνια περιστρέφονται γύρω από αυτόν. Για το τι είναι και τον τρόπο ύπαρξης αυτών των υποατομικών σωματιδίων μας μιλά η ΚΘΠ. Όχι μόνο για αυτά αλλά και για τα σωματίδια τα οποία συνθέτουν τα πρωτόνια, τα νετρόνια και ότι άλλο υπάρχει στους πυρήνες των ατόμων, που είναι δεκάδες άλλα υποσωματίδια.

Η ΚΘΠ είναι ένα σύνολο μαθηματικών μοντέλων που 

α. σε κάθε σημείο του φυσικού χώρου και του χρόνου 

β. για κάθε στοιχειώδες ατομικό και υποατομικό σωματίδιο 

γ. για κάθε φυσική ιδιότητα

δ. σε κάθε χρονική στιγμή

ε. υπολογίζει μια μαθηματική οντότητα που ονομάζεται τελεστής. 

Αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά ενός κλασσικού από ένα κβαντικό πεδίο. Στο κλασσικό μπορούμε να υπολογίσουμε τιμές ενώ στο κβαντικό μαθηματικά μεγέθη, δηλαδή συναρτήσεις. Με διάφορες μαθηματικές τεχνικές από τις συναρτήσεις υπολογίζουμε τιμές τις οποίες εν τέλει βρίσκουμε στις πειραματικές μας συσκευές, στους τεράστιους επιταχυντές σωματιδίων και στους θαλάμους αερίων που καταγράφουν τις τροχιές των υποατομικών σωματιδίων. Η ακρίβεια των υπολογισμών είναι ασύλληπτη, ξεπερνά κάθε άλλη φυσική θεωρία.

Για κάθε σωματίδιο και για κάθε ιδιότητα πρακτικά διατυπώνεται μια διαφορετική εκδοχή ΚΘΠ, επομένως έχουμε ένα σύνολο ΚΘΠ. Η αφετηρία όλων ήταν η μελέτη του ΗΜΠ και η σύνδεση του ηλεκτρονίου με το φωτόνιο. Την σύνδεση αυτή την παρουσίασε πρώτος ο Herman Weyl ο οποίος μελετώντας τι συμβαίνει όταν ένα ηλεκτρόνιο κινείται μέσα σε ένα ΗΜΠ ανακάλυψε ένα νέο μαθηματικό μέγεθος, που ονομάσθηκε σύνδεση βαθμίδας (gauge connection), το οποίο διαπίστωσε ότι περιέγραφε πλήρως, δηλαδή ταυτιζόταν, με το φωτόνιο που παραγόταν κατά την κίνηση του φορτίου μέσα στο ΗΜΠ. Γρήγορα άλλοι φυσικοί διαπίστωσαν ότι με τον ίδιο τρόπο μπορούσαν να περιγράψουν όλα τα τότε γνωστά σωματίδια, τα ηλεκτρόνια, θα αντι ηλεκτρόνια, δηλαδή τα ποζιτρόνια, τα πρωτόνια τα νετρόνια και στην συνέχεια να προβλέψουν την ύπαρξη νέων μη ανακαλυφθέντων σωματιδίων των οποίων η ανακάλυψη έλαβε χώρα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Όλες οι θεωρίες που είχαν αυτήν την δομή ονομάζονται Θεωρίες Βαθμίδας (Gauge Theories).

Σε αυτή την περιγραφή για κάθε ιδιότητα κάθε σωματιδίου, έχουμε ένα πεδίο, όπως το περιγράψαμε προηγουμένως, δηλαδή σε κάθε σημείο του χώρου αντιστοιχεί μια μαθηματική οντότητα, από την οποία “παράγονται” κορυφές και κοιλάδες που εκφράζουν διέγερση και χαλάρωση και κάθε διέγερση είναι ένα σωματίδιο. Με άλλα λόγια κάθε τι υλικό που υπάρχει γύρω μας είναι σύνθεση της διέγερσης τεράστιου αριθμού πεδίων. Μόνο που τα πεδία αυτά δεν είναι σαν τα κλασσικά πεδία. Το παιχνίδι παίζεται στον εσωτερικό χώρο κάθε σημείου του χωροχρόνου και αυτό δημιουργεί τεράστια προβλήματα και τεχνικά και φιλοσοφικά.

Για δύο κυρίως λόγους: Αφ’ ενός μεν, τεχνικά, για να λειτουργήσουν τα μοντέλα της ΚΘΠ πρέπει να πάρουμε ως δεδομένες ένα μεγάλο αριθμό σταθερών τις οποίες δεν μπορούμε με κανένα τρόπο να υπολογίσουμε, αλλά βάζουμε αυθαίρετα. Αφετέρου δε φιλοσοφικά γιατί δεν είναι εύκολο να ενσωματώσουμε στην παραδοσιακή οντολογία της φυσικής, τον μαθηματικό φορμαλισμό των Θεωριών Βαθμίδας, που μιλούν για ένα εσωτερικό κόσμο με παράδοξες ιδιότητές που “υπάρχει” ότι και αν σημαίνει αυτό “πίσω” και πάλι ότι και αν σημαίνει αυτό από κάθε σημείο του χωροχρόνου.

Το πεδίο Higgs

Η μεγαλύτερη επιτυχία της ΚΘΠ ήταν η ανακάλυψη το 2012 του πεδίου Higgs, μια ανακάλυψη με τεράστιο φιλοσοφικό ενδιαφέρον. Σύμφωνα με τα ανωτέρω για κάθε σωματίδιο και για κάθε ιδιότητά του υπάρχει ένα κβαντικό πεδίο του οποίου η διέγερση καθορίζει την εν λόγω ιδιότητα. Πολλά σωματίδια έχουν μάζα και κάποια δεν έχουν. Για όσα έχουν, η μάζα τους είναι μια από τις φυσικές τους ιδιότητες και επομένως θα έπρεπε να την υπολογίζει κάποια εκδοχή ΚΘΠ. Υπήρχε όμως μια θεμελιώδης αντίφαση που παρατηρήθηκε σχεδόν αμέσως. 

Η ιδιότητα μάζα έπρεπε να παράγεται από την διέγερση ενός πεδίου, η οποία να ταυτίζεται με μια σύνδεση βαθμίδας. Οι συνδέσεις όμως βαθμίδας είναι εξ ορισμού χωρίς μάζα. Επομένως η μάζα έπρεπε να είναι κάτι που δεν έχει μάζα, λογική αντίφαση. Στην δεκαετία του 60 όμως ένας σπουδαίος φυσικός Peter Higgs σκέφτηκε μια διαδικασία κατά την οποία μπορούσε να ξεπερασθεί η αντίφαση. Και περιέγραψε ένα πεδίο το οποίο μέσα από αυτήν την διαδικασία έλυνε το πρόβλημα. Το κβαντικό αυτό πεδίο, από το οποίο εν τέλει παράγεται η μάζα των στοιχειωδών σωματιδίων, όπως όλα τα άλλα θα έπρεπε να δημιουργεί και ένα σωματίδιο, το οποίο θα έπρεπε να τo παρατηρήσουμε σε κάποια από τις σχετικές πειραματικές εγκαταστάσεις.

Υπήρχε όμως ένα τεχνικό πρόβλημα. Το σωματίδιο αυτό ήταν πολύ βραχύβιο και κατά συνέπεια, σύμφωνα με την Κβαντική Θεωρία, έχει πολύ μεγάλη ενέργεια. Αυτήν την ενέργεια δεν μπορούσαν να δημιουργήσουν οι παλιότερες εγκαταστάσεις επιταχυντών, μέχρι την στιγμή που τέθηκε σε λειτουργία η αναβάθμιση της εγκατάστασης του CERN οπότε και τελικά το σωματίδιο παρατηρήθηκε και ονομάσθηκε σωματίδιο Higgs. Τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιώθηκαν πλήρως από όλες τις μεταγενέστερες μετρήσεις. Το σωματίδιο Higgs δίδει υπόσταση στην μάζα των άλλων σωματιδίων, δηλαδή υπόσταση στην ύλη, με άλλα λόγια σε εμάς, και ονομάσθηκε, κατά την αγγλοσαξονική συνήθεια, σωματίδιο του Θεού, χωρίς βέβαια να έχει καμμιά σχέση με κάποιο Θεό.

Το πεδίο Higgs είναι ένα πεδίο που διατρέχει και γεμίζει τον χώρο ολόκληρου του σύμπαντος και μέσα σε αυτό κινούνται όλα τα άλλα σωματίδια και κατά κάποιον τρόπο εμποδίζει την κίνησή τους. Προβάλει αντίσταση σε αυτήν. Ανάλογα με την ένταση της αντίστασης είναι και η μάζα. Αν είναι μικρή η αντίσταση είναι μικρή η μάζα, αν είναι μεγάλη η αντίσταση είναι μεγάλη και η μάζα του σωματιδίου. Η δράση του πεδίου αυτού αναμένεται να λύσει πολλά ζητήματα που απασχολούν την φυσική και την κοσμολογία, αλλά μας αποκαλύπτει πλήρως γιατί όσοι οραματίζονται την επίλυση του ερωτήματος της διεπαφής νου και εγκεφάλου έχουν σαν πηγή έμπνευσης τα πεδία της Κβαντικής Θεωρίας Πεδίου.