Η όχι και τόσο γνωστή πλευρά της ΤΝ

 

Με βάση την προηγούμενη ανάρτηση διαπιστώνω και εγώ το γεγονός ότι οι δυτικές κοινωνίες, και η ελληνική, είναι διχασμένες ανάμεσα σε δύο καταστάσεις: Η πρώτη έχει τις προϋποθέσεις και καρπούται της επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου και απολαμβάνει διαρκώς περισσότερα αγαθά. Η δεύτερη δεν έχει τις προϋποθέσεις να αξιοποιήσει την τεχνολογική και επιστημονική πρόοδο και μένει διαρκώς πιο πίσω και απολαμβάνει διαρκώς μειούμενα αγαθά. Οι διαπιστώσεις αυτές έχουν καθαρά στατιστικό χαρακτήρα. 

Οι αιτίες είναι διαφορετικές ανάλογα από την οπτική που βλέπει κανείς το θέμα και εγώ προτείνω μια δική μου προσέγγιση. Το χάσμα δημιουργείται και διευρύνεται εξαιτίας του γεγονότος ότι το φτωχότερο τμήμα των κοινωνιών λαμβάνουν μια δημόσια εκπαίδευση που βασίζεται υπορρήτως στην άποψη ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την ίδια φύση και επομένως διαθέτει ελάχιστες διαφοροποιήσεις. Η ομοιομορφία αυτή έχει ως αποτέλεσμα το γεγονός ότι ένας νέος που μπαίνει στο δημόσιο σύστημα παιδείας έχει ελάχιστες πιθανότητες να λάβει την εκπαίδευση που πράγματι αντιστοιχεί στην δική του ιδιαιτερότητα. Επομένως η εκπαίδευσή του θα είναι εξορισμού ελλιπής και θα μειονεκτεί έναντι ενός νέου που λαμβάνει ανώτερη ιδιωτική εκπαίδευση που συνήθως παρέχει μεγάλη γκάμα διαφορετικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και επομένως είναι πολύ πιθανό να βρεί αυτό που πράγματι χρειάζεται.

Το χάσμα μεγαλώνει και βαθαίνει και εξαιτίας του γεγονότος ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει και όσον αφορά την συμβουλευτική υποστήριξη που παίρνει κάποιος. Οι άνθρωποι του ανώτερου τμήματος είναι πιο πιθανό να αντιληφθούν ότι έχουν ανάγκη υποστήριξης και είναι προσιτό σε αυτούς να πληρώσουν για να την λάβουν. Αντιθέτως οι άνθρωποι του κατώτερου τμήματος είναι πιο πιθανό να μην αντιλαμβάνονται ότι χρειάζονται υποστήριξη και βεβαίως δεν έχουν την δυνατότητα να την πληρώσουν. Έτσι το χάσμα αποκτά πέραν της κοινωνικής και οικονομικής διάστασης και επιπλέον ψυχολογικό βάθος.

Η ΤΝ είναι κάτι καινούργιο, τουλάχιστον για εμάς τους απλούς χρήστες. Νομίζω ότι αυτό που είναι καινούργιο είναι τα βοηθήματα που αυξάνουν τις γνωστικές και άλλες δυνατότητές μας. Από την μικρή εμπειρία που έχω χρησιμοποιώντας αυτές τις εφαρμογές διαπιστώνω ότι ελλοχεύει ένας πολύ σημαντικός κίνδυνος. Της δημιουργίας ανθρώπων που ενώ είναι αμαθείς, νομίζουν ότι ξέρουν επειδή χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία. Έτσι η ΤΝ δίνει άλλες διαστάσεις στον διχασμό που περιέγραψα στα προηγούμενα.

Χάριν συντομίας ας εκφραστώ έτσι: Στην ανώτερη κατηγορία δίνει την δυνατότητα να εκτοξευτεί η ταχύτητα αύξησης των γνώσεων αλλά και τεχνικών δυνατοτήτων. Πράγματι είναι ιλιγγιώδης η ταχύτητα της εξέλιξης, η αύξηση της γνώσης. Στην κατώτερη όμως κατηγορία η ΤΝ δίνει την ψευδαίσθηση της γνώσης και όχι μόνο της γνώσης αλλά και άλλων ικανοτήτων, που σχετίζονται με την τέχνη ή την γλώσσα κλπ. Δημιουργείται λοιπόν ένα τμήμα του πληθυσμού που έχει ελλιπή εκπαίδευση, ελλιπή ψυχική βοήθεια και την εντύπωση ότι “ξέρει”, δηλαδή είναι άνθρωποι αμαθείς που συμπεριφέρονται σαν να ξέρουν.

Δεν υπάρχει πλέον εκρηκτικό μίγμα…

Συνεχίζεται

Ανασκόπηση

 

Ανασκόπηση

Συνέχεια από τα προηγούμενα

Πριν προχωρήσω αισθάνομαι ότι πρέπει να κάνω μια ανασκόπηση, να επαναλάβω κάποιες θέσεις και απόψεις που χωρίς αυτές αυτά που γράφω δεν έχουν το νόημα που εγώ τους δίνω. Πρέπει λοιπόν να τονίσω ότι οι αναρτήσεις που κάνω δεν είναι αυτόνομες, αλλά βασίζονται σε προηγούμενες και γι’ αυτό παραπέμπω στο μπλόγκ μου όπου μπορεί κανείς να τις διαβάσει. Επειδή αυτό δεν είναι πάντα εύκολο για τον λόγο αυτό κάνω την παρακάτω ανασκόπηση.

Η αφετηρία είναι η τετριμμένη παρατήρηση ότι οι δυτικές κοινωνίες διεξέρχονται μια πολλαπλή και ιδιαίτερη κρίση. Πολλοί λεν πολλά για τις αιτίες της κρίσης και ενδεχομένως όλοι να έχουν εν μέρει δίκιο. Εγώ διατυπώνω την άποψη ότι πίσω από σχεδόν όλες τις αιτίες κρύβεται μια λανθασμένη αντίληψη περί του ανθρώπου, μια λανθασμένη ανθρωπολογία. Εδώ συμβαίνει κάτι αξιοσημείωτο. Ενώ η παραδοσιακή ανθρωπολογία έχει αμφισβητηθεί από πολλούς επιστημονικούς κλάδους όπως η εξελικτική βιολογία, οι διάφορες εκδοχές της ψυχολογίας και από την φιλοσοφία της σύγχρονης επιστήμης, εν τούτοις η εκπαίδευση, η πολιτική και η οικονομία εξακολουθούν να στηρίζονται στην παραδοσιακή αντίληψη.

Η παραδοσιακή αντίληψη βασίζεται στην ιδέα της κοινής ανθρώπινης φύσης, την οποία έχουν όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως χρόνου και τόπου. Και αυτή η φύση είναι σταθερή, δεν αλλάζει. Με αφορμή το ερώτημα περί του φυσιολογικού έκανα μια εκτενή, συστηματική και τεκμηριωμένη μελέτη του θέματος για να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι κάθε άνθρωπος έχει την δική του μοναδική και διαφορετική από τους άλλους φύση. Αυτό σημαίνει ότι βλέπει τον κόσμο και αντιδρά στα ερεθίσματα που έρχονται από αυτόν με μοναδικά διαφορετικό τρόπο.

Για να γίνει αισθητή η προσέγγισή μου μπορώ να χρησιμοποιήσω μια συμβολική εικόνα. Η παραδοσιακή αντίληψη είναι ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν άκρες μέσες ένα κοινό υλισμικό (hardware) στο οποίο τρέχουν διάφορα λογισμικά, που αντιστοιχούν κυρίως στην επίδραση του κοινωνικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Αυτό που μας φανερώνει η αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης είναι το ότι οι άνθρωποι έχουν ο καθένας το δικό του διαφορετικό hardware το οποίο θα έχει βέλτιστη απόδοση όταν τρέχει το δικό τους αποκλειστικό software. Κάθε απόκλιση από την ιδιαιτερότητα μειώνει την απόδοση. Άρα κάθε ομοιόμορφη αντιμετώπιση των ανθρώπων είναι αναποτελεσματική ενώ οι διαφοροποιημένες προσεγγίσεις έχουν καλύτερες πιθανότητες επιτυχίας, στην εκπαίδευση, στην διαχείριση των προσωπικών ζητημάτων, στην πολιτική και στην οικονομία.

Είναι πολύ σημαντικό να τονισθεί ότι τα παραπάνω έχουν στατιστικό χαρακτήρα. Δηλαδή ισχύουν όταν έχουμε ένα μεγάλο δείγμα ανθρώπων και περιπτώσεων. Σε καμμιά περίπτωση δεν μπορούν να κάνουν πρόβλεψη για ένα συγκεκριμένο άνθρωπο. Δηλαδή π.χ. κάλλιστα να εμφανισθεί μια μεγαλοφυΐα που σπούδασε σε ένα υποβαθμισμένο δημόσιο σχολείο ή να λυτρωθεί ψυχολογικά κάποιος γιατί άκουσε μια συμβουλή που του έστειλε ένας φίλος για …καληνύχτα!

Επί πλέον μπορεί κανείς εύκολα να δείξει ότι η κουλτούρα έχει την δυνατότητα να ομαδοποιεί, σε ένα κάποιο βαθμό, τους ανθρώπους επηρεάζοντας την φύση τους, δηλαδή την θεμελιώδη φυσική τους υπόσταση. Επειδή ο πυρήνας κάθε ανθρώπινου πολιτισμού είναι η θρησκεία του, η δύναμη των θρησκειών είναι διαφορετική και πολύ μεγαλύτερη απ’ ότι κανείς νομίζει. Και η δύναμή τους είναι άσχετη από την τυχόν μεταφυσική τους αλήθεια. Δημιουργούν ανθρώπους που αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τον κόσμο, με ότι πιο κοντινό μπορεί κανείς πει, με όμοιο τρόπο.

Σημαντική παρατήρηση είναι το γεγονός ότι ο κάθε άνθρωπος θεωρητικά έχει την δυνατότητα να οδηγήσει τον εαυτό του όπου πράγματι θέλει, όπου δηλαδή είναι πρόθυμος να κοπιάσει για να φθάσει. Σε αυτό το θέμα είναι προφανές ότι η σωστή βοήθεια από τρίτο είναι καθοριστικής σημασίας.

Έχω την αίσθηση ότι όλα όσα λέω μπορεί κάποιος να τα εκλάβει ως ρατσιστικά. Πρόκειται όμως για την ολοκληρωτική κατάργηση του ρατσισμού. Ο ρατσισμός ισχυρίζεται ότι οι άνθρωποι διαφοροποιούνται βιολογικά και κάποιοι είναι ανώτεροι και κάποιοι κατώτεροι απλά γιατί ανήκουν σε μια κάποια φυλή. Η δική προσέγγιση ισχυρίζεται ότι οι άνθρωποι διαφοροποιούνται σε ένα βαθύτερο επίπεδο από αυτό της βιολογίας και το να είναι κανείς καλύτερος ή χειρότερος δεν έχει να κάνει με φυλή ή οτιδήποτε άλλο αλλά είναι μια ειδική έκφραση των φυσικών νόμων, φυσικών νόμων που τρόπον τινά παράγουν τόσο τους χαρισματικούς όσο και τους πολύ λιγότερο χαρισματικούς ή και προβληματικούς ανθρώπους.

Αν θέλουμε να μιλήσουμε για ανθρώπινη φύση αυτή κρύβεται στο επίπεδο των κβαντικών πεδίων και είναι μια φυσική οντότητα που διαρκώς αλλάζει και με την πάροδο του χρόνου αλλά και από τόπο σε τόπο. Είναι ίδια με την φύση του φυσικού υποβάθρου όλων των όντων.

Μετά από αυτές τις διευκρινίσεις μπορούμε να συνεχίσουμε και να μιλήσουμε και για την τεχνητή νοημοσύνη, σε συνάφεια βέβαια με τις προηγούμενες αναρτήσεις.

Συνεχίζεται

Οι οδηγίες γενικής ευτυχίας

Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει να αντιμετωπίσει καταστάσεις και προβλήματα που έχουν πρωτόγνωρο βαθμό δυσκολίας. Η προσωπική, η επαγγελματική και κοινωνική ζωή είναι πιο περίπλοκες από ποτέ και από την άλλη δεν υπάρχουν ισχυροί άνωθεν καθορισμοί που απαλλάσσουν τον άνθρωπο από την ευθύνη των επιλογών. Αυτό σημαίνει ότι ο ψυχικός κόσμος των ανθρώπων είναι περισσότερο από κάθε άλλη φορά στρεσαρισμένος ή και διαταραγμένος και έχει άμεση ανάγκη βοήθειας. Και από εδώ αρχίζουν τα δύσκολα.

Υπάρχει μια ολόκληρη βιομηχανία συμβουλευτικής που επαγγέλλεται ότι καλύπτει την ανάγκη αυτή των ανθρώπων. Διακρίνω δύο εκδοχές αυτής της συμβουλευτικής. Η πρώτη είναι εξατομικευμένη, σε διάφορες εκδοχές οι περισσότερες από τις οποίες απαιτούν πολύ χρόνο και χρήμα. Η άποψή μου είναι ότι το χρήμα και ο χρόνος είναι καθοριστικής σημασίας για ένα θετικό αποτέλεσμα. Και αυτό γιατί εφόσον ο θεραπευτής πληρώνεται, ο θεραπευόμενος έχει απαιτήσεις και επομένως ο θεραπευτής είναι αναγκασμένος να προβαίνει στις κατάλληλες προσαρμογές ώστε να έχει αποτέλεσμα, ειδάλλως …θα χάσει την δουλειά του. Αν και στο μυαλό των περισσότερων θεραπευτών υπάρχει η έννοια της κοινής ανθρώπινης φύσης, στην πράξη είναι υποχρεωμένοι να λειτουργούν ωσάν ο κάθε άνθρωπος να είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό. Έτσι η συμβουλευτική αυτή προσεγγίζει αρκετά αυτό που πράγματι είναι ο άνθρωπος, μια εντελώς μοναδική οντολογικά περίπτωση.

Μια τέτοια διαδικασία όμως έχει πολύ μεγάλο κόστος και οικονομικό αλλά και ψυχικό, το οποίο δεν μπορούν να διαθέσουν όλοι. Έτσι έχω την εντύπωση ότι  οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν μια δωρεάν συμβουλευτική. Όταν ήμουν μικρός κυκλοφορούσαν στα επιτοίχια ημερολόγια τα ρητά ή τα διδάγματα της ημέρας. Σήμερα κυκλοφορεί ένας τεράστιος όγκος συμβουλευτικών κειμένων είτε ψηφιακών είτε γραπτών είτε ομιλιών είτε άλλων μορφών που δεν γνωρίζω, τα οποία προσφέρονται είτε εντελώς δωρεά είτε με πολύ μικρό κόστος. Οι συμβουλές έχουν πάντα την μορφή εάν κάνεις αυτό τότε θα συμβεί εκείνο. Προσφέρονται εξίσου σε όλους, επομένως εκφράζουν την βαθιά πεποίθηση ότι όλοι οι άνθρωποι είναι οντολογικά ίδιοι. Κάθε τυχόν διαφοροποίηση είναι καθαρά φαινομενολογική.

Δεν θεωρώ ότι οι θεραπευτές που απευθύνονται με γενικές συμβουλές στο ευρύ κοινό είναι κακόβουλοι, χωρίς να αποκλείεται να υπάρχουν και τέτοιοι. Τους τελευταίους τους βγάζω από το κάδρο των σκέψεών μου. Οι άλλοι είναι πολύ πιθανόν να έχουν δοκιμάσει οι ίδιοι προσωπικά ή κάποιοι τρίτοι γνωστοί τους την αξία ων συμβουλών τους και επομένως θεωρούν ότι αφού αποδείχτηκαν αποτελεσματικές για μερικούς έχουν την ίδια αξία για όλους. Όπως είναι φανερό, αν οι άνθρωποι είναι οντολογικά διαφορετικοί η προηγούμενη υπόθεση δεν ισχύει. Το μερικό γενικεύεται και αυτό δεν μπορεί παρά να οδηγεί σε σφάλματα…

Μπορεί να συμβούν τουλάχιστον δύο βασικά σενάρια. Από όλον αυτόν τον χείμαρρο κάποιος ακούει μια συμβουλή η οποία, αυτό που λέμε, του βγαίνει και έκτοτε τείνει να θεωρεί την πηγή της συμβουλής ως σωστή. Δεν αντιλαμβάνεται το γεγονός ως κάτι τυχαίο, αλλά ως ένα είδος αποκάλυψης. Το αποτέλεσμα είναι τι περισσότερες φορές καταστροφικό. Θεωρεί ότι αφού μια φορά ο θεραπευτής βγήκε σωστός είναι σωστό και οτιδήποτε άλλο προτείνει. Ο άνθρωπος εγκλωβίζεται γιατί είναι βέβαιο ότι οι γενικευμένες συμβουλές γρήγορα δεν θα τον καλύπτουν… Είναι λίγοι αυτοί που έχουν ισχυρό χαρακτήρα και ειλικρίνεια με τον εαυτό τους και βαθιά διάθεση αυτοκριτικής και οι οποίοι μπορεί να μην τους συμβεί αυτό που συμβαίνει στους περισσότερους. Ένας δύσκολος εγκλωβισμός.

Στο δεύτερο σενάριο, δεν γνωρίζω πιο είναι πολυπληθέστερο, ο άνθρωπος κρατά από την πλημμύρα της διαθέσιμης συμβουλευτικής ότι τρέφει την δική του αδυναμία, ότι του είναι πιο βολικό, ότι πιο αυτοδικαιωτικό. Το αποτέλεσμα είναι οι απολυτοποίηση των απόψεών του, η αντιμετώπιση της ζωής με όρους άσπρου μαύρου και βέβαια μια επισφαλής ψυχική ισορροπία που ένα τίποτα είναι αρκετό για να την ανατρέψει.

Αυτά τα δύο σενάρια πιστεύω ότι  είναι βαθιά συσχετισμένα με την οικονομική και τεχνολογική υποβάθμιση μεγάλων ομάδων του πληθυσμού. Είναι προφανές ότι ο πλούσιος θα βρεί χρόνο και χρήμα για να ..τα βρει με τον εαυτό του. Ο όχι πλούσιος θα αρκεσθεί στα δημόσια κηρύγματα. Ο διχασμός που έχει οικονομική αφετηρία ενισχύεται και από ψυχολογικούς παράγοντες ενισχύεται και πλέον εκφράζεται δυναμικά και στην πολιτική ζωή. Είναι ένας διχασμός που διαπερνά οριζόντια όλες τις πολιτικές προτιμήσεις, αλλά προφανώς βρίσκει πλέον πρόσφορο έδαφος για να εκδηλωθεί είτε από αριστερά είτε από δεξιά.

Δεν έχει κανείς παρά να παρατηρήσει την δομή του λόγου των ανθρώπων που εκφράζονται δημοσίως είτε στα ΜΜΕ είτε στο διαδίκτυο, για να πιστοποιήσει τα παραπάνω. Είναι λόγος τοξικός. Όμως πρέπει να θίξω ακόμα ένα θέμα που προβάλει απειλητικό, εγώ διακρίνω μια απειλή που δεν έχω δει κάποιον να επισημαίνει.

Συνεχίζεται