Τρίτη 17 Μαΐου 2011

Περί νηστείας ο λόγος Ι


(συνέχεια από τα προηγούμενα)


Τώρα που το τέλος εγγύς, και η στάση πληρωμών φαίνεται αναπόφευκτη και πιστεύω ότι και οι τελευταίοι πιστοί του πολιτικού μας συστήματος είναι έτοιμοι να αλλαξοπιστήσουν, η ανάγκη για την εύρεση του δρόμου προς την ανάσταση γίνεται περισσότερο από επιτακτική. Υποσχέθηκα να δείξω το τι μας διδάσκει η ορθόδοξη παράδοση πάνω στο θέμα αυτό, όχι βέβαια να πω αυτά που φαίνονται εκ πρώτης όψεως αλλά τι μπορεί να βρει κανείς σκαλίζοντας τα πράγματα. Και βέβαια αυτό που πρώτα θα σκάψουμε είναι το γεγονός ότι πριν από το Πάσχα υπάρχει μια μεγάλη περίοδος νηστείας. Για αυτήν λοιπόν θα ξεκινήσω να μιλώ γιατί είναι κεφαλαιώδους σημασίας.

Ένα από τα πιο άνοστα αστεία που ακούω τα τελευταία χρόνια είναι ότι η νηστεία κάνει καλό …στην υγεία. Όποιος ξέρει τον εκκλησιαστικό χώρο και έχει ψάξει τα πράγματα το βλέπει καθαρά, το τονίζουν άλλωστε και οι κοιλιές των παπάδων και των καλογήρων… Η νηστεία και ειδικά αυτή της σαρακοστής του Πάσχα βλάπτει σοβαρά την υγεία! Θα προσπαθήσω λοιπόν να εξηγήσω γιατί συμβαίνει αυτό αλλά και πως γίνεται να είναι αναγκαίο για το Πάσχα κάτι που …βλάπτει την υγεία.

Προφανώς τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως φαίνονται. Θα το πω εξ αρχής, ο τρόπος που υλοποιείται στις μέρες μας η εκκλησιαστική νηστεία είναι καταστροφικός, και είναι εντελώς αντίθετος από τον τρόπο που υλοποιείτο η νηστεία τον καιρό που διαμορφώθηκαν τα σχετικά τυπικά. Για να γίνει αντιληπτό αυτό που θέλω να πω πρέπει πρώτα να συζητηθούν δύο θέματα. Αρχικά δηλαδή να σκεφτούμε, τι είναι η τροφή και δεύτερον να κατανοήσουμε ποια ποιότητα έχει η ανάσταση στην παράδοση για την οποία μιλούμε.

Δεν θα επεκταθώ πολύ στο τεχνικό κομμάτι, αλλά θα θυμίσω ότι ο άνθρωπος είναι ένα ζωντανό ον. Και ως τέτοιο είναι ένα σύστημα που βρίσκεται σε μια κατάσταση μακράν της θερμοδυναμικής ισορροπίας. Για να διατηρηθεί λοιπόν στην ζωή είναι αναγκαίο να προσλαμβάνει διαρκώς ενέργεια αλλά και πληροφορία. Την ανάγκη για την ενέργεια την καταλαβαίνουμε εύκολα, η πληροφορία χρειάζεται για να καταστρατηγείται στην διάρκεια της ζωής μας το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα. Χρειαζόμαστε διαρκώς φρέσκια πληροφορία που θα αντισταθμίζει την διαρκή αύξηση της εντροπίας.

Την δουλειά αυτήν την κάνει η τροφή. Ότι τρώμε παρέχει στον οργανισμό μας ενέργεια αλλά και πληροφορία. Οι διάφορες ουσίες που περιέχουν οι τροφές μας είναι στην πραγματικότητα πακέτα εντολών που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα επιμέρους τμήματα του οργανισμού μας, και εν τέλει ο όλος οργανισμός μας. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος υπάρχουν υψηλής και χαμηλής ποιότητας τροφές, τροφές που ωφελούν και τροφές που βλάπτουν. Η ποιότητα της τροφής καθορίζεται από την σχέση ενέργειας προς χρήσιμες, για τον οργανισμό μας πληροφορίες που κωδικοποιούν οι διάφορες ουσίες που αυτή περιέχει. Και βέβαια αυτές οι πληροφορίες μπορεί να είναι ωφέλιμες αλλά και βλαπτικές. Σε κάθε περίπτωση η τροφή που παίρνουμε καθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο οργανισμός μας.

Αυτό εξηγεί το γεγονός ότι η δίαιτα έπαιζε σημαντικότατο ρόλο σε ένα ευρύ πεδίο θεμάτων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Σε θέματα υγείας και ασθενείας, σε θέματα αθλήσεως και εργασίας, αλλά και σε θέματα πνευματικής ή θρησκευτικής υφής. Δεν υπάρχει θρησκεία ή πνευματικότητα η οποία να μην έχει εντάξει στο σύστημά της κάποιου είδους νηστεία από τροφές. Καθώς όμως δεν έχουν όλες οι τροφές τις ίδιες ουσίες, δεν προσφέρουν τις ίδιες πληροφορίες στον οργανισμό, οπότε και υπάρχουν διαφορετικές νηστείες ανάλογα με το σκοπό τον οποίο επιδιώκει το κάθε πνευματικό ή θρησκευτικό σύστημα.

Μέσα σε αυτήν την προοπτική μπορεί κανείς να κατανοήσει τον ρόλο της νηστείας στην ορθόδοξη παράδοση, όσο και το γιατί παχαίνουν οι καλόγεροι και οι παπάδες, ειδικά αυτοί που …τηρούν την νηστεία!

(συνεχίζεται)

6 σχόλια:

  1. Ομολογω πως δεν κατάλαβα πληρως το νόημα
    Πιο κατανοητά με κάποιο παράδειγμα ισως γίνεται?
    Εχω δει καλογερους χονδρους και αδυνατους. Τι διαφορα εχει η νηστεια του ενος και του αλλου περα απο τη ποσότητα?
    Και γιατί οι κοιλιες των παπαδων αποδεικνυουν τον λαθος τροπο νηστειας σημερα?
    Ευχαριστω

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος
    Θα πάρεις τις απαντήσεις στα ερωτήματά σου σταδιακά στις επόμενες αναρτήσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. "Κουτόχορτο" μυρηκάζουμε έτσι και αλλοιώς, ανάρτητο και μη...

    Σκοπός είναι να δούμε τους λόγους που μας οδηγούν στην επιλογή του μενού ή που μας εμποδίζουν από την επιλογή ενος άλλου...

    Η βλακεία, μεταφρασμένη σε τροφική συνήθεια, τελικά κληρονομείται, ή επιλέγεται (συνειδητά ή υποσυνείδητα), ως μόνη διέξοδο από τα προβλήματα που γεννά ένα ανόητο σύμπαν;...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @Ανωνυμο, γιατι παχαινουν οι παπαδες....
    Περιμενω κι εγω τις απαντησεις-τοποθετησεις του Αρσενιου, αν και εχω καποιες προσωπικες απαντησεις, οντας μεσα στο χωρο της Εκκλησιας.
    π.Δημητριος

    Γ:Αρσενιε, μου αρεσει πολύ ο τροπος που προσεγγιζεις το θεμα...θα ειναι (οπως και τα περισσοτερα θεματα που πραγματευεσαι) καποια "διαφορετική" ματια...
    Περιμενουμε τη συνεχεια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Βασίλης Κόλλιας23 Μαΐου 2011 στις 3:00 μ.μ.

    @Μέσκο

    ίσως βοηθά να διατυπώσεις με σαφήνεια το τι εννοιείς με τον όρο "πληροφορία" εδώ. Πχ η θερμοδυναμική το αποδίδει μέσα πχ απο την ελεύθερη ενέργεια Gibbs. αυτό όμως είναι μόνο μια μονοδιάστατη θεώρηση και οι τροφές απλώς μπαίνουν σε μια γραμμική διάταξη
    Πιθανώς να θέλεις να συνδέσεις την κάθε τροφή με διαδικασίες που ενεργοποιούνται για να μεταβολισθεί και οι οποίες θα είναι φαντάζομαι διαφορετικές πχ για πρωτεινες απο κρεας και πρωτεινες απο φυτά ή άλλους τύπους τροφής. Δεν έχω διαβάσει σχετικά. Αν ενοείς κατι τέτοιο στείλες μας κάποιο ιστότοπο.
    Πιθανώς πάλι να θέλεις να συνδέσεις τις τροφές με τη σημειοτική λειτουργία τους στα πλαίσια τών τρόπων ζωής που έχουν διαμορφωθεί στην Ελλάδα. Και εδώ μάλλον μπορούμε να μιλήσουμε για πληροφορία (που στέλνουμε στον εαυτό μας και σε άλλους) αλλά είναι άλλο είδος πληροφορίας.

    Δεν νομίζω ότι όλα τα παραπάνω μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι, οπότε τι ενοείς όταν μιλάς για την πληροφορία που μας φέρνει μια τροφή;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Διαβασα το βιβλιο Σοκ και Δεος οπου εκφραζεται η αποψη του συγγραφεα οτι η εξελιξη της επιστημονικης γνωσης εχει προκαλεσει μια αμφισβητηση καποιων θεολογικων θεσεων και με αφορμη τη συζητηση εδω για την νηστεια ηθελα να πω οτι η νηστεια ειναι ενα τετοιο παραδειγμα. Η εκκλησια υποστηριζει οτι η νηστεια ειναι υποδειγμα διατροφης αλλα αν το δουμε απο επιστημονικης αποψης δεν νομιζω οτι τεκμηριωνεται οτι η νηστεια ειναι μια ιδανικη διαιτα την οποια μπορουμε να κανουμε τυφλα. Οι διατροφολογοι μας λενε οτι αν θελουμε να χασουμε βαρος, καλο ειναι να τρωμε και λιγο ζωικη πρωτεινη δηλαδη γαλα, τυρι, απαχο κρεας, ψαρι για να υπαρξει το αισθημα κορεσμου. Και αντιθετα μας εφιστουν την προσοχη στους υδατανθρακες διοτι απο μια ποσοτητα και πανω παχαινουν και ανεβαζουν και το ζαχαρο σε οσους εχει απορρυθμιστει. Τι λεει ομως η νηστεια; Τις μερες που οριζεται η νηστεια να κοψουμε τα ζωικα προιοντα αλλα επιτρεπονται οι υδατανθρακες. Αυτο εξηγει και γιατι πολλοι παπαδες και καλογεροι ειναι υπερβαροι.
    Και σε αλλα θεματα η επιστημονικη θεση δεν ταυτιζεται με την εκκλησιαστικη. Για παραδειγμα, ενας ψυχιατρος ή ενας ψυχοθεραπευτης δεν μπορει να λεει στους ασθενεις του οτι οι προγαμιαιες σχεσεις ειναι αμαρτια, ουτε σε εναν ομοφυλοφιλο ασθενη οτι θα πεσει φωτια να τον καψει οπως στα Σοδομα και τα Γομορρα. Ισα ισα απο επιστημονικης αποψης τετοιες θεσεις θεωρουνται ενα ειδος ιδεοψυχαναγκασμου. Όπως επισης ενας ψυχιατρος/ψυχοθεραπευτης στα πλαισια της θεραπειας πρεπει να στηριξει την αυτοπεποιθηση-αυτοεκτιμηση του ασθενους, οποτε και αυτο δεν ταυτιζεται με μια ταση που εχουν ενιοτε οι πνευματικοι να μας συνιστουν να κατηγορουμε και να ταπεινωνουμε υπερβολικα τον εαυτο μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή