“Έλεος με τη γκρίνια!” γράφει ένας τακτικός σχολιαστής σε αυτό το μπλογκ. Προσωπικά είμαι κάθετος εναντίον της γκρίνιας, αλλά είμαι υπέρ της κριτικής θεώρησης των πραγμάτων. Θεωρώ ότι είναι μείζον σφάλμα το να ωραιοποιείς την πραγματικότητα, όσο λάθος και να την μαυρίζεις άνευ λόγου. Θεωρώ ακόμα ότι η μείζων διαφορά ανάμεσα σε έναν πετυχημένο από ένα αποτυχημένο είναι η ικανότητα της αυτοκριτικής. Σε αυτό διαφέρει η επιτυχία από την αποτυχία, είτε μιλούμε για πρόσωπα είτε μιλούμε για κοινωνίες. Θεωρώ ότι το μείζον πλεονέκτημα του δυτικού πολιτισμού απέναντι σε οποιοδήποτε άλλο πολιτισμό είναι η εγγενής του δυνατότητα να κάνει την πλέον σκληρή αυτοκριτική. Κανένας άλλος πολιτισμός δεν μπορεί να αντέξει την αυτοκριτική που γίνεται από τους δυτικούς, στον δικό τους πολιτισμό και στις δικές τους κοινωνίες.
Σε εμάς άραγε τι γίνεται; Όποιας εποχής ελληνικά κείμενα, έχω υπόψη μου την μετά Χριστό εποχή, και να διαβάσει κανείς, θα δει μια αυστηρή επίκριση της παρούσας κατάστασης από όλους τους συγγραφείς, είτε εκκλησιαστικούς-θεολόγους, είτε λαϊκούς-κοσμικούς. Και αν έρθουμε στο παρόν για δεκαετίες ακούω τις ίδιες επικρίσεις, Χα! έχω αναμνήσεις από την προ του 1967 εποχή, για το γίγνεσθαι της ελληνικής κοινωνίας. Στις μέρες μας δε ότι και να ακούσεις ή διαβάσει ψυχοπλακώνεσαι…
Ναι η Ελλάδα του 1980 ήταν κατά πολύ κατώτερη από την Ελλάδα του σήμερα, αλλά όταν κανείς αναζητά τα επιμέρους σημεία, λάβει υπόψη τους πόρους που δαπανήθηκαν, το χρέος που δημιουργήθηκε (το χρέος της Ιρλανδίας δεν έχει καμιά σχέση με το δικό μας) και κυρίως την πρόοδο των άλλων λαών, καταλαβαίνει κανείς ότι οι επικρίσεις έχουν βάση, δεν έχουν όμως αποτέλεσμα. Για δεκαετίες οι πολιτικοί υπόσχονται τα ίδια πράγματα με κοινό παρονομαστή την απουσία ικανοποιητικών αποτελεσμάτων. Για δεκαετίες μένουν στο προσκήνιο τα ίδια προβλήματα…. Στην Ελλάδα οι επικρίσεις, δεν είναι αυτοκριτική, αλλά γκρίνια…
Πως διαχωρίζεται άραγε η γκρίνια από την αυτοκριτική; Βασικά από το αποτέλεσμα, αλλά επειδή πολλές φορές στα κοινωνικά φαινόμενα το αποτέλεσμα αργεί, υπάρχουν και άλλα κριτήρια. Η γκρίνια έχει ένα εκκωφαντικό χαρακτηριστικό, την ξύλινη γλώσσα. Δεν είμαι φιλόλογος, αλλά για μένα ξύλινη γλώσσα είναι η γλώσσα που δεν έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο, είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί αφηρημένες έννοιες για να περιγράψει συγκεκριμένα προβλήματα, ή είναι γλώσσα κρυφά πλην σαφώς ταυτολογική. Αφηρημένες ξύλινες εκφράσεις: φταίει η δεξιά, η αριστερά, το κεφάλαιο ή οι αμερικάνοι… Ταυτολογική γλώσσα: φταίει ο Καραμανλής ή …ο Σημίτης. Για τις αφηρημένες εκφράσεις το θέμα είναι φανερό, πρέπει να πω για την κρυφή ταυτολογική γλώσσα.
Πιστεύει άραγε κανείς ότι ένα ωραίο πρωινό ξύπνησε ο Καραμανλής ή ο Σημίτης ( ας πάρει ο καθένας όποιον …του αρέσει) και είπε για να δούμε, πως μπορώ να καταστρέψω την ελληνική οικονομία; Μόνο αν μπορεί κανείς να αποδείξει κάτι τέτοιο τότε πράγματι θα φταίει ο Καραμανλής ή ο Σημίτης. Επειδή όμως κάτι τέτοιο είναι (για εμάς τους περισσότερους) οφθαλμοφανώς λάθος, το να θεωρούμε ότι βρήκαμε την αιτία του κακού και είναι ο Καραμανλής ή ο Σημίτης, απλά ταυτολογούμε γκρινιάζοντας. Το κακό έγινε επί εποχής Καραμανλή ή Σημίτη (και ντροπή τους, αν είναι έτσι) αλλά οι αιτίες είναι άλλες και αυτές πρέπει να αναδείξει η δημιουργική αυτοκριτική.
Το τραγικό είναι ότι η ελληνική κοινωνία είναι τόσο εθισμένη στην ξύλινη γλώσσα που κάθε κριτική την ακούει με …ξύλινα αυτιά. Χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος που οι περισσότεροι εκκλησιαστικοί άνθρωποι διάβασαν το Σοκ κα Δέος. Όμως αυτό δεν αφορά τους πολλούς. Το ίδιο συμβαίνει και με τις απόψεις που διατύπωσα στα μιμίδια των ελλήνων, αλλά και στην προηγούμενη ανάρτηση.
Εγώ μιλώ για συγκεκριμένες συμπεριφορές και στάσεις που ακυρώνουν τις δημιουργικές δυνατότητες της ελληνικής κοινωνίας και καταγράφω τις ρίζες αυτών των συμπεριφορών-μιμιδίων, αλλά τα εκπαιδευμένα μόνο στον ξύλινο λόγο αυτιά των αναγνωστών καταλαβαίνουν ότι φταίει …το Βυζάντιο, ή η Εκκλησία. Αμέσως τα συγκεκριμένα αποδίδονται σε αφηρημένες έννοιες, άντε να βρεις το Βυζάντιο ή …την Εκκλησία. (σήμερα υπάρχουν περισσότερες εκδοχές περί Εκκλησίας στην ορθόδοξη Ελλάδα από ότι στο προτεσταντικό κόσμο…) Κάποιος άλλος μου ζητάει να αποφανθώ για …τον Σκάι… Αν είχα τις απαραίτητες γνώσεις, μόνο για συγκεκριμένες απόψεις θα μπορούσα να έχω …άποψη.
Ναι πιστεύω ότι η κρίση έχει πρώτιστα πολιτιστικές ρίζες και έχω αναλύσει κάποιες από αυτές και αυτές οι ρίζες πρωτοβλάστησαν σε θεολογικό και εκκλησιαστικό έδαφος, αλλά δεν λέω ότι φταίει η θεολογία ή η …Εκκλησία. Φταίμε όλοι εμείς που αρεσκόμεθα στην μοναδική μας αλήθεια, στην απέχθεια στην οιασδήποτε φύσης αξιολόγησης, την απέχθεια στην κριτική και το ορθό λόγο ή στην απολυτοποίηση του ορθολογισμού ή του …ανορθολογισμού! Φταίμε όλοι εμείς που δεν μπορούμε να βρούμε την λεπτή ισορροπία ανάμεσα στο γενικό και το ειδικό, το προσωπικό και το συλλογικό…
Η γκρίνια είναι το άλλοθι της μη αλλαγής. Δεν έχετε παρά να ακούσετε τον ξυλινο-γενικόλογο λόγο των περισσότερων πολιτικών μας. Ου μην δε, διαβάστε τα νομοσχέδια που ψηφίζει η βουλή… Ακούω τώρα ότι το νομοσχέδιο για την Υγεία χρειάζεται περισσότερα από 60 διευκρινιστικές υπουργικές αποφάσεις… Κατά τα άλλα η βουλή ψηφίζει νόμους. Εγώ λέω ότι γράφει ευχετήριες κάρτες
