Τα παιδία παίζει...

Μου ήρθε η διάθεση να διευρύνω τους ορίζοντές μου και διάβασα …ιστορία, την παλιά μου αγάπη. Είπα δηλαδή να φρεσκάρω τις γνώσεις πάνω στην ελληνική επανάσταση του 21, με αφορμή την έκδοση της σχετικής σειράς του Σκάϊ. Για τα άλλα ήμουν αρκετά προετοιμασμένος, αλλά όταν έφθασα στον τέταρτο τόμο, τον τελείωσα σοκαρισμένος. Περιγράφει τα γεγονότα μετά την ναυμαχία του Ναβαρίνου μέχρι την έλευση του Όθωνα. Πραγματικά έπαθα. Έπαθα γιατί η περιγραφή είναι αναλυτική με παράθεση πηγών και επομένως την θεωρώ, χωρίς να είμαι ειδικός, αρκετά πειστική.

Τι ήταν όμως αυτό που με σοκάρισε. Όχι οι εμφύλιοι και ο απερίγραπτος ξεφτιλισμός του ένδοξου 21, ήμουν ήδη υποψιασμένος. Με τρομοκρατεί το γεγονός ότι ο τόμος αυτός περιγράφει μια κοινωνία με τα ίδια ακριβώς (αρνητικά) χαρακτηριστικά με την τωρινή ελληνική κοινωνία. Οι τωτινοί μας πρόγονοι εμφανίζουν την ίδια συμπεριφορά με την συμπεριφορά που έχουμε εμείς, όταν …οδηγούμε, όταν εργαζόμαστε, όταν αντιμετωπίζουμε ο ένας τον άλλο, όταν τελικά διαχειριζόμαστε την χώρα μας.

Ας πω μερικά: Το πρώτο και το κυριότερο, την πλήρη και αδιαμφισβήτητη υποταγή του ευρύτερου αγαθού στο στενό τοπικό ή ατομικό συμφέρον. Ένα συμφέρον του το προσδιορίζει η απάλειψη από το οπτικό πεδίο όλων των στοιχείων που σχετικοποιούν αυτό το συμφέρον. Η ταύτιση της αλήθειας-όλου με αυτό το μικρό που σχετίζεται με το στενό και μικρό κομμάτι που αναλογεί στο άτομο… Ο τρόπος που παρκάρουν σήμερα τα αυτοκίνητα οι συμπολίτες μου είναι πανομοιότυπος με τον τρόπο που “παρκάραν” τα νιτερέσα τους οι τωτινοί πρόγονοί μας.

Οι δε πολιτικοί, το ίδιο λαοκόλακες, υπηρέτες των τοπικών ατομικών συμφερόντων, σαν τους τωρινούς. Τον Καποδίστρια που θέλησε να είναι πραγματικός άρχων, τον σκοτώσαμε, όπως και εξορίσαμε ή χλευάζουμε, και εννοώ τον Μητσοτάκη, όλους τους πολιτικούς που δεν χαϊδεψαν τα αυτιά μας. Και βέβαια πάντα ο Θεός και το δίκαιο είναι δικός μας, δεν μπορεί κάποια στιγμή θα αποκατασταθεί η δικαιοσύνη στον κόσμο και τότε θα ικανοποιηθούν όλα τα συμφέροντα και επιδιώξεις μας. Πάλι με χρόνια και καιρούς, πάλι δικά μας θάναι…

Όπως τώρα, έτσι και τότε η ελπίδα και η αποστροφή μας ήταν και είναι προς τον ξένο παράγοντα. Τότε παρακαλούσαμε να μας στείλουν βασιλιά για να καθαρίσει την βρωμιά μας και τώρα παρακαλέσαμε τους ξένους για να μας στείλουν την τρόϊκα. Ναι τους παρακαλέσαμε, κι ας το κρύβουμε επιμελώς, και βέβαια, όπως και τότε έτσι και τώρα ήρθαν με το πολλαπλώς αζημίωτο. Και βέβαια η τρόϊκα μοιάζει με την αντιβασιλεία, περιμένετε λοιπόν και τώρα να μας έρθει και ο …βασιλιάς… Νομίζω ότι τον ετοιμάζουν αυτές τις μέρες…

Οι δε ξένοι …πάντα ίδιοι, γιατί όχι αφού εμείς είμαστε που τους ανοίγουμε την πόρτα;

Πως γίνεται μια κοινωνία να είναι πάντα …παιδία που παίζει με αυτά που κανείς δεν παίζει; Πιστεύει κανείς ότι …είναι τυχαίο; Δεν νομίζω! Φταίνε τα γονίδια, οι ανόητοι και οι άσχετοι θα πουν. Εγώ λἐω ότι φταίνε τα μιμίδια, το μιμίδιο της κατοχής της αλήθειας και το μιμίδιο …φακελάκι, που αναλύω σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στο ΗΝΙΟΧΕΙΝ. Και πολλά άλλα που θα πρέπει να τα ανακαλύψουν άλλοι ειδικοί.

Αλλά εμείς …τον χαβά μας. Το μόνο που θα μας απασχολήσει είναι αν το ντοκιμαντέρ του Σκάϊ είναι ή όχι σύμφωνο με τις ιδεοληψίες μας…

Ἀνδρες με φούστες...

Αυτές οι μέρες μου έφυγε η απορία. Τι στο καλό έχει συμβεί και διαχρονικά βρισκόμαστε σε μια κατάσταση παρόμοια με την τωρινή; Την απορία μου την έλυσαν τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, η γελοιότητα των εξεταστικών αλλά πάνω από όλα η ιστορία των μεταναστών και της νομικής. Πραγματικά ακούγοντας τους διάφορους “υπεύθυνους” να ρίχνουν με τόσο γελοίο τρόπο το μπαλάκι από τον ένα στον άλλο, είπα μέσα μου, αυτοί δεν είναι άνδρες αλλά γυναίκες, στην πραγματικότητα πρέπει να τους φορέσουμε όλους μια φούστα και να στους στήσουμε στο Σύνταγμα ψηλά να τους κοιτάμε…

Μετά κατάλαβα ότι αυτή η σκέψη δεν είναι και τόσο …αστεία, εμπεριέχει μεγάλη αλήθεια. Πράγματι διαχρονικά η άρχουσα τάξη στον τόπο μας ήταν μια προσκυνημένη τάξη, μια τάξη που για να γίνει άρχουσα προσκύνησε, που λένε, κατουρημένες ποδιές. Από τα χρόνια του Βυζαντίου και, …καπάκι, η τουρκοκρατία, ποτέ δεν είχαμε πραγματικούς άρχοντες, άρχοντες που αναδείχθηκαν με την αξία τους, αλλά άρχοντες που αναδεικνύονται με τα …κονέ τους. (Φυσικά και υπήρξαν και υπάρχουν εξαιρέσεις, όμως ο λαός δεν αγαπά αυτές τις εξαιρέσεις, γιατί συνήθως προτιμά αυτούς που του χαϊδεύουν τα αυτιά).

Έχω γράψει και παλιότερα για την μητριαρχική δομή της ελληνικής οικογένειας, δομή που αποτυπώνεται στην κυριαρχική θέση της Παναγίας στην λαϊκή θρησκευτικότητα, και στον συνεπαγόμενο “ευνουχισμό” των αρσενικών και την επακόλουθη έλλειψη ηγεσίας που υπάρχει στον τόπο μας. Σήμερα, οι προσκυνημένοι άρχοντές μας, είναι άνδρες μόνο στα λόγια. Λένε και νομοθετούν αβέρτα παριστάνοντας τους άνδρες, αλλά όταν φθάνει η ώρα της πράξης, βγάζουν τα παντελόνια, φορούν τις φούστες και κρύβονται ανάμεσα στις κούκλες…

Πολλές φορές σκέπτομαι και ότι πρέπει να γίνει μια πολιτιστική επανάσταση, πρέπει να πνεύσει νέος άνεμος…

Βρέθηκα σε μια εκδήλωση της Ακαδημίας Αθηνών, …κατά λάθος. Και ξαφνικά πνίγηκα σε μια θάλασσα φορμόλης που συντηρούσε διακοσμημένα πτώματα… Η διανόηση του τόπου! Έφριξα, θυμήθηκα μια άλλη φορά πριν 20 χρόνια όταν παρευρέθηκε σε μια συνεδρία της Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και κάποια στιγμή οι δεσποτάδες βγήκαν από την αίθουσα για ένα διάλειμμα. Τους είδα και έμεινα: αυτά τα χούφταλα διοικούν την Εκκλησία; (Τότε βέβαια ήμουν …ευλαβής).

Προσκυνημένοι άρχοντες, χούφταλα διανοητές, μας πνίγουν, μας στραγγαλίζουν και εμποδίζουν κάθε δυνατότητα δημιουργικής ανανέωσης. Μοιάζουμε να είμαστε καταδικασμένοι. Μπορεί και να είμαστε, αλλά μπορεί και όχι.

Για αιώνες οι άρχοντές μας φιλούν προσκυνημένες ποδιές και η διανόησή μας ήταν ένα άθροισμα …χουφτάλων, όμως ο τόπος βρήκε τους τρόπους να προχωρήσει. Δεν μπορεί έτσι θα γίνει και τώρα, γιατί δεν είμαστε όλοι προσκυνημένοι και υπάρχουν άφθονοι νέοι με ιδέες και δυνάμεις για μια ανανέωση. Δεν μπορεί κάποια σπίθα θα ανάψει και η φωτιά θα σαρώσει την σαπίλα.

Πιστεύω ότι θα είναι άνθρωποι που δεν είχαν μέχρι τώρα σχέση με την πολιτική.

Είθε!

Ανομία

Δεύτερη μέρα Χριστουγέννων στην Κόρινθο. Παραλία με μια σειρά από καφετέριες, εστιατόρια και άλλα συναφή, εκεί που οι Έλληνες καταθέτουν τα χρήματα που πήραν από …τις επιδοτήσεις. Καθότι Έλληνας και εγώ είπα να κάνω και την δική μου κατάθεση, βέβαια σε light μορφή, κατά το έθος των μνημονιακών ημερών.


Παρατήρηση πρώτη, και βέβαια επαναλαμβανόμενη. Από τα πολλά μαγαζιά της περιοχής ελάχιστα είχαν αρκετούς πελάτες. Τα περισσότερα ήταν άδεια. Ένα ήταν γεμάτο. Είπαμε να πάμε σε αυτό. Εξαιρετική επιλογή. Ήταν μια πιτσαρία που είχε εξαιρετικό ντεκόρ. Ένα ντεκόρ όχι παραδοσιακό αλλά μοντέρνο, το οποίο ήταν πρωτότυπο, όμορφο, διαφορετικό, χωρίς όμως να είναι κιτς. Ευλόγως ήταν γεμάτη, καθώς και οι τιμές πολύ προσιτές, προφανώς προσαρμοσμένες στην εποχή.

Ένα περιβάλλον σύγχρονο, όμορφο θα έλεγα γοητευτικό που με έκανε να ξεχάσω την μιζέρια την ασχήμια και την ανασφάλεια που ζούμε όλοι μας. Όμως κάθε θαύμα κρατά τρεις μέρες, και η εν λόγω αίσθηση μόνο λίγα λεπτά. Γιατί, …ω του θαύματος, μου έρχεται μυρουδιά καπνού! Φυσικά δεν υπήρχε χώρος καπνιζόντων, όμως διαπίστωσα ότι υπήρχαν τασάκια για τσιγάρα… Κοιτώ γύρω μου και βλέπω δίπλα μου, από πίσω κάποιον να καπνίζει του καλού καιρού, το ένα τσιγάρο πίσω από το άλλο.

Άναψαν τα λαμπάκια μου, ήμουν έτοιμος να σηκωθώ να διαμαρτυρηθώ, όταν βλέπω ότι ακριβώς δίπλα στον καπνιστή είναι μια κούνια με ένα μωράκι που …απολάμβανε τον καπνό. Κοιτώ τους γονείς του, δεν ήταν καπνιστές, όμως αδιαφορούσαν πλήρως για το γεγονός ότι το παιδάκι τους ήταν ακριβώς δίπλα στο αναμμένο τσιγάρο… κατάλαβα το λάθος μου και έμεινα στην θέση μου κάνοντας μαύρες σκέψεις…

Και να θέλεις να αγιάσεις δεν μπορείς. Η εικόνα που εξελισσόταν μπροστά μου αντιπροσώπευε με τον γλαφυρότερο τρόπο το πρόβλημα και το αδιέξοδο της πατρίδας μας. Το εξαιρετικό μαγαζί αντιπροσωπεύει την πρόοδο, την ποιότητα, το πλούτο που όλοι θέλουμε και που προς στιγμή φάνηκε ότι, έστω 200 χρόνια μετά την ίδρυση του κράτους μας, πλέον είναι μια χειροπιαστή πραγματικότητα.

Το αναμμένο τσιγάρο συμβολίζει το θεμελιώδες χαρακτηριστικό της κοινωνίας μας. Την ανομία. Δεν με ενδιαφέρει αν κάνει καλό ή κακό στην υγεία. Το σημαντικό είναι ότι έχει απαγορευθεί πανευρωπαϊκά αλλά και στον τόπο μας. Και παρόλο τον σαφή νόμο, ο καπνιστής τον έγραφε στα παλιά του τα παπούτσια και ο υπεύθυνος καταστηματάρχης συναινούσε σε αυτήν …την παρανομία! (Τι λέω τώρα…) Όμως παράνομοι και συνένοχοι υπάρχουν παντού και πάντα.

Το βάρος πέφτει σε όλους τους άλλους, εμάς δηλαδή. Αρχικά τους γονείς του παιδιού και στην συνέχεια όλων των άλλων. Η ανομία δεν βαραίνει τόσο τον καπνιστή αλλά όλους τους άλλους. Το πρόβλημα δεν είναι η ανομία, αλλά η απόλυτη ανοχή της από την ελληνική κοινωνία.

Τραγικό και αδιέξοδο. Η ποιότητα που εξέπεμπε το εν λόγω μαγαζί δεν μπορεί να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον ανομίας, σαν αυτό που ανεχόταν ο ιδιοκτήτης και όλοι οι άλλοι, μαζί και εγώ.

Νομίζω ότι πριν περάσει η φετινή χρονιά αυτό θα το αισθανθούμε καυτά στο πετσί μας.

Μου είπε σήμερα μια μαθήτριά μου. Κύριε στην αρχή της (σχολικής) χρονιάς μας είπατε ότι η κρίση θα κρατήσει 2-3 χρόνια και μετά θα έρθει η ανάκαμψη, τι εννοούσατε; Τίποτα πέρα από το ότι, ό,τι και να συμβεί η ζωή συνεχίζεται, κανένα αδιέξοδο δεν την καταβάλει. Και της λέω, εσύ είσαι πολύ νέα, θα προφθάσεις τον νέο κύκλο. Για τον μπαμπά σου και εμένα …δεν ξέρω…

Άνθρωπος vs ζωή 0-1!

Καθώς διαβάζω διάφορα κείμενα αυτές τις μέρες, αλλά και παλιότερα, νοιώθω το αδιέξοδο. Όλοι εύχονται να προκύψουν, να φανούν νέες ιδέες για να μας κινητοποιήσουν, να βγούμε από την κρίση. Όλοι περιγράφουν την έλλειψή τους, αλλά κανείς δεν μπορεί να υποδείξει κάτι ρεαλιστικό. …Η πράσινη ανάπτυξη θυμίζει …πράσινα άλογα. Και εγώ αισθάνθηκα έντονα αυτό το αδιέξοδο. Στο τέλος όμως συνειδητοποίησα ότι είναι η ζωή αυτή που νικάει τον άνθρωπο, πάντα τον νικούσε αλλά τώρα δεν υπάρχει τρόπος να κρύψουμε αυτήν μας την ήττα.

Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζωντανό που δεν συμβιβάζεται με το γεγονός ότι είναι ένα …ζωντανό! Ένα ζωντανό κάτι που γεννιέται και πεθαίνει αγκομαχώντας μέσα σε ένα ατέρμονα κύκλο χαράς και λύπης, καταστροφής και δημιουργίας, αύξησης και μείωσης της εντροπίας. Όχι, με τίποτα δεν μπορεί να δεχθεί κάτι τέτοιο και έτσι πλάθει με την φαντασία του τους διάφορους …ισμούς με τους οποίους υπόσχεται στον εαυτό του μια λύτρωση, είτε ενδοκόσμια είτε υπερκόσμια, είτε σε αυτήν την ζωή είτε σε μια κάποια άλλη.

Για να είμαστε δίκαιοι, δεν είναι τόσο ανόητος ο άνθρωπος. Κάθε φορά με κάποιο …ισμό, φθάνει σε μια πηγή, πίνει για λίγο το ποθούμενο νερό, αλλά γρήγορα αυτό εξαφανίζεται! Πραγματικά κάποιος παίζει άσχημο παιχνίδι με τους ανθρώπους… Ή τουλάχιστον έτσι μοιάζει.

Σήμερα πια κανένας …ισμός δεν είναι σε θέση να μας συγκινήσει, να κινητοποιήσει μαζικά τους ανθρώπους. Ο κάθε …ισμός έχει ένα κλειστό κύκλο οπαδών που διαρκώς βαίνει μειούμενος και σε κάθε περίπτωση δεν συγκινεί. Πραγματικά δεν υπάρχει ορατή διέξοδος από το γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι ένα …ζωντανό! Η ζωή, σε αυτό τουλάχιστον το ημίχρονο μας νικά κατά κράτος. Θα υπάρξει άραγε άλλο ημίχρονο; Ποιος μπορεί να το ξέρει. Και να σας πω, αν αυτό το δεύτερο ημίχρονο αρχίσει μετά τον δικό μου (μας) θάνατο, δεν πολυέχει ενδιαφέρον.

Άραγε είναι τα πράγματα τόσο μαύρα; Προσωπικά λέω όχι, υπάρχει ακόμα και για μένα, που ίσως δεν προφθάσω την επανάκαμψη των …ισμών, φως. Και το φως δεν είναι άλλο από την ζωή. Αφού η ζωή με νίκησε και συνέτριψε όλους τους …ισμούς μου, δεν μου μένει παρά να παίξω το παιχνίδι της ζωής. Τι είναι το ζωντανό; Κάτι που διαρκώς απειλείται, κάτι που διαρκώς αναπροσαρμόζεται και επιβιώνει. Κάτι που διαρκώς ανασυγκροτείται και προσαρμόζεται δυναμικά στο περιβάλλον του.

Λοιπόν μέσα στο σκοτάδι που μας περιβάλλει δεν έχουμε να κάνουμε τίποτα άλλο πέραν από το να ζήσουμε. Δηλαδή να ανασυγκροτηθούμε και να προσαρμοσθούμε δυναμικά σε αυτό. Τόσο σε προσωπικό, όσο και σε ευρύτερο επίπεδο. Σαν άτομα αλλά και σαν μέλη κοινοτήτων, οικογένεια, παρέα, ομαδοποιήσεις, ευρύτερη κοινωνία. Ναι, πολλές φορές βλέπουμε τον ουρανό με τ’ άστρα, αλλά δεν τα χάνουμε, ανασυγκροτούμαστε, περιοριζόμαστε ή επεκτεινόμαστε σε μια δυναμική και όχι παθητική σχέση με ότι μας περιβάλει. Δηλαδή ότι μπορούμε να αλλάξουμε το αλλάζουμε, ότι δεν μπορούμε το υπομένουμε παίρνοντας δύναμη από όπου μπορούμε. Χμ… εδώ επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουμε κάποιον …ισμό της αρεσκείας μας, αρκεί να μην τον πάρουμε και πολύ στα σοβαρά!

Να λοιπόν τι εύχομαι για το νέο έτος:

Ανασυγκρότηση και δυναμική προσαρμογή!

Καλή Χρονιά!!



Μέσα στο σκοτάδι λάμπει ο Ήλιος!

Το σκοτάδι μοιάζει να είναι …φανερό. Κρίση!

Και όμως δεν είναι και τόσο φανερό. Γράφονται τόσα και από τόσους σχετικά, που στο τέλος χάνεις τον λογαριασμό. Μπορώ να καταλάβω αρκετά την κρίση στην Ελλάδα, αλλά δεν υπάρχει κρίση μόνο στην Ελλάδα. Και επειδή κρίση μόνο στην Ελλάδα είναι αδιανόητη, μόνο αν καταλάβει κανείς και την γενικότερη κρίση μπορεί να ισχυρίζεται ότι κάτι καταλαβαίνει. Και μάλλον δεν υπάρχει κάποιος που να τα καταλαβαίνει όλα… Άρα το σκοτάδι είναι …σκοτεινό. Και αν το σκοτάδι είναι σκοτεινό, δεν μπορεί κανείς να φαντασθεί το τι θα μπορούσε να είναι ο Ήλιος!

Δεν μπορώ να καταλάβω την λεπτομέρεια, όμως έχω την αίσθηση ότι καταλαβαίνω την γενική εικόνα. Αισθάνομαι λοιπόν, το διαισθάνομαι και δεν το καταλαβαίνω λογικά, ότι ξεκίνησε η διαδικασία που θα καταλήξει στην δημιουργία μεγάλων υπέρ-κρατών. Είναι κάτι που το προανήγγειλαν αρκετοί από τα χρόνια που ήμουν νέος, αλλά αισθάνομαι ότι υλοποιείται με διαφορετικούς τρόπους τώρα. Είναι μια διαδικασία εξαιρετικά οδυνηρή γιατί κανένας μεγάλος ή μικρός λαός δεν θέλει να αφήσει την ανεξαρτησία του και να ενταχθεί σε ένα υπέρ-κράτος. Όμως δεν πιστεύω ότι υπάρχει επιστροφή.

Δεν είναι όμως μόνο η διάθεση για ανεξαρτησία, είναι και πλήθος άλλων αιτίων για αντίδραση, είτε ιδεοληπτική, είτε θρησκοληπτική, (αυτή θα πρωτοστατήσει στον τόπο μας), είναι τα διαφορετικά συμφέροντα, ακόμα είναι και η έλλειψη οραμάτων και προοπτικής. Όλα αυτά και άλλα πολλά που δεν γνωρίζω, θα κάνουν αυτήν την πορεία Γολγοθά για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Και ο Ήλιος που θα μας περιμένει στο τέλος θα είναι Ήλιος με δόντια. Δόντια που θα κατασπαράξουν πολλούς από εμάς. Πολλοί περισσότεροι όμως θα ζήσουμε και θα ξαναζεσταθούμε. Δεν ξέρω πως, ούτε με ποια σειρά, ούτε σε πόσο χρόνο, όμως θυμηθείτε με, εκεί θα καταλήξουμε.

Όλα όσα ξέραμε χάνονται, όμως εμείς θα μείνουμε και αυτό μας δείχνει τον δρόμο. Πέρα από τον αγώνα για την οικονομική επιβίωση, που στην πραγματικότητα ελάχιστα εξαρτάται πλέον από εμάς, (για τον λόγο αυτό υπάρχει εντυπωσιακό έλλειμμα αντίδρασης εκ μέρους των λαών) υπάρχει ο αγώνας για την προσωπική, υπαρξιακή επιβίωση. Ο αγώνας μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα των ανακατατάξεων να διατηρηθεί η προσωπική μας υπόσταση αλώβητη και ακόμα να αναπτυχθεί έτι περισσότερο. Ένας αγώνας κατεξοχήν πνευματικός, όπως και να εννοεί την λέξη ο καθένας.

Είμαι πεπεισμένος ότι όσοι τον αγωνισθούν, αγωνισθούν να συνεχίσουν να αγαπούν, να νοιάζονται, να αναρωτιούνται: άραγε αυτό που σκέπτομαι ή κάνω είναι σωστό; να αναμοχλεύουν τα βάθη του εαυτού τους αναζητώντας καλύτερη ποιότητα ζωής, όλοι αυτοί, αν η μοίρα δεν τους αλέσει μέσα στα δόντια του ανατέλλοντος ηλίου, θα αποτελέσουν την μαγιά για τον νέο κύκλο του φωτός.

Ως γνωστό, το φως πάει παρέα με το σκότος!

Καλά Χριστούγεννα!

Το τέλος της αθωότητας

Μέσα σε λίγες μέρες είδα τον κόσμο …ανάποδα!

Με το σχολείο πήγαμε εκδρομή στην Ρώμη. Ξεκίνησα με πολλή αφέλεια, αλλά γύρισα αλλιώς. Πρώτα ο καιρός. Πηγαίνοντας με το πλοίο συναντήσαμε 10 μποφόρ. Δεν με πιάνει η θάλασσα και έχω ταξιδέψει πολύ με πλοία και όμως κάποιες στιγμές ένοιωσα αισθήματα φόβου… Η εκδρομή δεν από οργανωτικής άποψης δεν πήγε καλά και τα διαρκή προβλήματα δημιούργησαν το απαραίτητο υπόβαθρο για την συνέχεια.

Στην επιστροφή μπήκαμε στο μεγάλο τούνελ των Απεννίνων με εξαιρετικό καιρό, αλλά λίγα λεπτά μετά, στην άλλη πλευρά ο καιρός ήταν δαιμονικός. Χιόνι αέρας και κρύο. Λέω, δεν μπορεί στην θάλασσα θα σιάξει. Και όμως η σφοδρή χιονόπτωση έφθασε μέχρι την θάλασσα. Διαρκή μποτιλιαρίσματα και με την ψυχή στο στόμα πλησιάζουμε την Αγκόνα. Εκεί η καταστροφή. Λίγα χιλιόμετρα από το λιμάνι τα πάντα είναι λευκά και ακινητοποιημένα. Μένουμε για ώρες στην μέση ενός αυτοκινητόδρομου κάνοντας αγωνιώδεις εκκλήσεις να μας περιμένει το πλοίο. Εις μάτην. Έτσι ξαφνικά αργά την νύχτα ψάχνουμε για ξενοδοχείο. Τέλος πάντων με τα πολλά περνά η νύχτα και την άλλη μέρα παίρνουμε το ίδιο πλοίο, που τελικά έφυγε πολύ αργότερα από την προηγούμενη μέρα αποδεικνύοντας ότι δεν μας περίμενε όχι γιατί δεν μπορούσε αλλά γιατί δεν ήθελε. Το χάσαμε εμείς για 20 λεπτά. Πέντε άλλα σχολεία έμειναν εκεί μαζί μας να περάσουν όπως όπως την νύχτα.

Την μέρα που μείναμε στην Αγκόνα διαβάζουμε στην εφημερίδα, τέτοιο χιόνι είχε να πέσει 40 χρόνια στην περιοχή. Αυτό καλά. Διαβάσαμε επίσης ότι εξεράγησαν βόμβες στην Ρώμη και έγιναν διαδηλώσεις με πολλούς τραυματίες, σε περιοχές που ακριβώς την προηγούμενη μέρα περνούσαμε εμείς. Και όταν έφθασα στην Αθήνα διαβάζω ότι έγιναν συμπλοκές μεταξύ μεταναστών στο λιμάνι της Πάτρας, λίγο αφότου φύγαμε εμείς. Τους είχα δει τους μετανάστες και είχα τρομάξει, σκεπτόμουν πως αντέχουν οι Πατρινοί αυτήν την κατάσταση…

Συνειδητοποίησα με τον πλέον έντονο και χειροπιαστό τρόπο το τέλος της εποχής της αθωότητας. Δεν τελείωσε απλώς η εποχή της ευημερίας. Η απόσταση μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας μου φάνηκε ότι μίκρυνε αλλά όχι γιατί η Ελλάδα ανέβηκε προς την Ιταλία, αλλά ότι η Ιταλία κατέβηκε προς την Ελλάδα. Ένας Ιταλός καταστηματάρχης που κάναμε κουβέντα μου λέει: σε όλη την Ευρώπη η κρίση το ίδιο είναι… Χάθηκε και το αίσθημα της ασφάλειας. Δεν είναι οι πορτοφολάδες. Είναι ο καιρός και η κοινωνική βία, είναι το απρόβλεπτο και η αδυναμία του συστήματος να ανταπεξέλθει στην βίαιη εισβολή ανθρώπων και φύσης.

Θυμάμαι την Μπέλ Επόκ, την Ωραία Εποχή, την περίοδο των αρχών του εικοστού αιώνα που τέλειωσε με την έκρηξη του Μεγάλου Πολέμου. Και η δική μας ωραία εποχή τελειώνει με έκρηξη πολέμων, πολέμων όμως αφανών, παράδοξων, ασύμμετρων (οι αγγλοσάξωνες είναι καλά …βαπτιστήρια). Το τρομακτικό με αυτούς τους πόλεμους είναι το γεγονός ότι δεν μας συσπειρώνουν αλλά μας διασπούν. Δεν πλήττονται όλοι το ίδιο και έτσι δοκιμάζουν τρομακτικά την συνοχή και των κοινωνιών και ανθρώπινων σχέσεων…

Το ζούμε και με τις απεργίες, αλλά πιστεύω ότι αυτό που έρχεται θα είναι πολύ τρομακτικότερο. Ο καιρός και οι μετανάστες αναδεικνύουν πολύ πιο έντονα τις πάσης φύσεως διαφορές μεταξύ των ανθρώπων. Όχι μόνο τις οικονομικές αλλά και τις διανοητικές και τις ψυχολογικές.

Τίποτα δεν είναι ίδιο με την εποχή που πέρασα για πρώτη φορά από την Ιταλία. Πρέπει και εμείς να αλλάξουμε αν πρόκειται να επιβιώσουμε. Προφανώς δεν θα επιβιώσουν όλοι, ίσως μάλιστα να το πετύχουν ελάχιστοι. Αυτοί θα είναι όσοι έχουν δουλέψει τον εσωτερικό τους κόσμο, που οι ίδιοι και οι σχέσεις τους θα αντέξουν την πλημμυρίδα.

Η θεά Τύχη και η ανθρωπιά

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα τελευταία χρόνια η …θεά Τύχη με ευνόησε πολύ. Πέτυχα πράγματα τα οποία ήταν απίθανο να πετύχει κάποιος χωρίς την σκανδαλώδη εύνοια της θεάς. Το τελευταίο χρόνο ακόμα περισσότερο. Η …θεά Τύχη με έκανε ευτυχή!

Και όμως ακόμα και η θεά Τύχη δεν τα καταφέρνει καλύτερα από τον θεό του χριστιανισμού ή των άλλων θρησκειών. Γιατί κάνει και αυτή διακρίσεις. Σε άλλους χαρίζει απλόχερα την εύνοιά της και σε άλλους την …απέχθειά της!

Πως μπορεί να είναι κανείς ευτυχής εν μέσω γενικευμένης δυστυχίας; Πολύ εύκολα. Δημιουργεί μια φούσκα, ένα πομφόλυγα, κλείνεται μέσα σε αυτόν και απομακρύνει την δυστυχία των άλλων από την δική του ευτυχία. Υπάρχουν πολλές τέτοιες …φούσκες. Μπορεί να είναι μια ψηλή μάντρα με κάμερες και ηλεκτρικά καλώδια και συστήματα ασφαλείας που απομακρύνουν τους ανεπιθύμητους, είτε μπορεί να είναι διαφόρου τύπου ιδεολογήματα, π.χ. κάτι ξέρει ο Θεός ή η Τύχη και απεχθάνεται τους …δυστυχείς. Συνήθως τα ιδεολογήματα συνοδεύονται με επεξηγήσεις του γιατί κάποιος είναι μέσα από την φούσκα και κάποιος είναι έξω από αυτήν.

Πολλές φορές, τις πιο πολλές, το ιδεολόγημα εξηγεί, στα κρυφά, γιατί ο ιδεολόγος δεν έχει την …θεία εύνοια, έτσι ώστε να είναι ανοικτή μια τέτοια πιθανότητα. Που θα πάει, πάλι με χρόνια και καιρούς, πάλι δικά μας θα είναι…

Άλλοτε πάλι, …μια συνάδελφος μετά το πέρας των μαθημάτων με βλέπει προβληματισμένο και μου λέει, εσύ που είσαι ευτυχής δεν πρέπει να στενοχωριέσαι εδώ. Δεν το συζήτησα να δω τι εννοεί, αλλά μάλλον εννοούσε ότι ένας ευτυχής δεν πρέπει να στενοχωριέται με αυτά που γίνονται γύρω του.

Είσαι ευτυχής; με ρωτάει η σύντροφός μου. Μαζί της είμαι τόσο ευτυχής όσο δεν μπορούσα ποτέ να ελπίσω. Πλην όμως δεν θέλω ούτε δευτερόλεπτο να χάσω την ανθρωπιά μου, να πάψω να αισθάνομαι τον συνάνθρωπό μου, δεν θέλω ούτε μια στιγμή να πάψω να αισθάνομαι θλίψη και πόνο για την θλίψη και τον πόνο που υπάρχει τόσο άφθονα γύρω μου.

Είμαι πια αρκετά μεγάλος και αρκετά έμπειρος για να ξέρω ότι δεν μπορώ να απαλλάξω τους συνανθρώπους μου από τα προβλήματά τους. Τι μπορώ άραγε να κάνω;

Να αποδεχθώ το γεγονός ότι είμαι άνθρωπος και η ανθρώπινη μοίρα δεν εμπεριέχει την ευτυχία ως μόνιμη κατάσταση. Στην συνέχεια να είμαι βαθύτατα ευγνώμων για τη ευτυχία που μου δωρίζεται, όση και να είναι αυτή. Και να μην μεθάω μέσα σε αυτήν, δωρίζοντας ένα κομμάτι της και σε αυτούς που δεν την έχουν…

Θα μου πείτε, λόγια. Και όμως δεν είναι λόγια, ή αν θέλετε και τα λόγια έχουν μυστική δύναμη και χαρίζουν αυτό που μπορεί να αποκτήσει ένας θνητός. Μια βαθιά αρμονική σχέση με τον εαυτό του, το ανθρώπινο και το φυσικό του περιβάλλον. Ναι συμπεριλαμβάνω και το φυσικό περιβάλλον, αλλά όχι τόσο τους …πάγους της Ανταρκτικής όσο τα αντικείμενα που με περιβάλλουν στην καθημερινότητά μου!

Ναι μπορώ να πω ότι είμαι ευτυχής. Πάντα υπήρξα ευτυχής. Όχι με τον χολιγουντιανό τρόπο, αλλά με τον τρόπο που διδάσκει η σοφία της ανατολής, με τον τρόπο της χαρμολύπης.

Αποδέχομαι το ότι είμαι άνθρωπος, ακόμα και αν και κανείς δεν με ρώτησε γιαυτό…